Murek oporowy w ogrodzie – jak i z czego zrobić?

Kiedy murek oporowy w ogrodzie jest konieczny? Jakie są rodzaje murków i czym różnią się poszczególne wykończenia? Sprawdź, o czym warto wiedzieć, jeśli planujesz postawienie murku oporowego!

Murki oporowe

Powierzchnia działki, w której mamy do czynienia z pochyłościami terenu, jest wyjątkowo atrakcyjna wizualnie, jednak w takim przypadku konieczne będzie zadbanie o to, by zabezpieczyć ziemię przed osuwaniem się. Konstrukcje podtrzymujące nasyp naziemny to murki oporowe, a ich funkcji jest znacznie więcej. Służą więc do zabezpieczania fundamentów i budowy podjazdu. Co więcej, umacniają brzegi wgłębnika i skracają stoki w małych ogrodach. W zależności od użytego materiału, pełnią funkcję dekoracyjną i pozwalają stworzyć estetyczne, a przy tym funkcjonalne tarasy na pochyłym terenie posesji. Zbudowanie murku oporowego jest konieczne wszędzie tam, gdzie stopień nachylenia skarpy może grozić osunięciem się ziemi. Zanim zabierzemy się za budowę murku oporowego, musimy zapoznać się z odpowiednimi przepisami.

Prawo budowlane mówi, iż każdy mur oporowy jest budowlą wymagającą uzyskania pozwolenia na budowę, chyba że jego wysokość nie przekracza 1,2 m i nie wymaga głębokiego fundamentu, specjalnego zbrojenia, czy też dokładnych obliczeń dotyczących naporu gruntu i grubości betonu. Murki oporowe niespełniające powyższych warunków muszą być zaprojektowane przez osobę posiadającą w tym zakresie uprawnienia. Przed przystąpieniem do budowy muru należy upewnić się co do koniecznych pozwoleń w odpowiednim urzędzie, ponieważ przepisy w tym względzie mogą się zmieniać, a nasz murek oporowy może być uznany za samowolę budowlaną. Warto wspomnieć, że mury oporowe spotyka się nie tylko na prywatnych posesjach, ale też w budownictwie drogowym, przemysłowym i rolniczym. To najlepszy sposób na umacnianie nasypów, uskoków i skarp.

• Jak odnowić stary murek betonowy lub podmurówkę?

Mur oporowy w ogrodzie

Wyjątkowo ciekawym rozwiązaniem stosowanym zamiast wysokiego muru oporowego są tarasowane skarpy z mniejszymi murkami, umacniającymi poszczególne poziomy. Tworzą się w ten sposób swego rodzaju kaskady, które dają wiele możliwości oryginalnej aranżacji przestrzeni. Takie rozwiązanie można zastosować nie tylko na pochyłych działkach, ale też na płaskich. W tym drugim przypadku będzie się jednak trzeba liczyć z koniecznością dowiezienia ziemi i użycia ciężkiego sprzętu. Niekiedy konieczne jest wybudowanie muru oporowego wzdłuż całego ogrodzenia, co z jednej strony wzmocni nasyp, a z drugiej osłoni posesję przed niepożądanymi spojrzeniami z zewnątrz. Na takim murku oporowym warto posadzić rośliny, które stworzą dodatkową dekorację.

Jakie jeszcze konstrukcje złożone murków oporowych można zbudować w ogrodzie?

• Mur oporowy cofnięty w głąb ogrodu, który świetnie sprawdzi się zwłaszcza w przypadku, gdy mamy psa. Nasz pupil będzie mógł swobodnie biegać pomiędzy murem oporowym z ogrodzeniem, a jednocześnie będziemy mieć pewność, że nie zniszczy zieleni.
• Skarpę możemy usypać obok ściany piwnicy – w takim przypadku ściana ta pędzie pełnić funkcję murku oporowego.
• Jeśli na naszej posesji znajduje się wgłębnik, czyli rozległe zagłębienie, należy wzmocnić jego brzegi przy pomocy murku oporowego. W zagłębniku znajdzie się wówczas miejsce na kącik wypoczynkowy, element małej architektury ogrodowej lub dekoracyjną roślinność.

Murek oporowy z rabatą

Z jakich materiałów można zbudować murki oporowe w ogrodzie? Rodzaje murków oporowych

Wśród murków oporowych wyróżniamy suche murki oporowe, murki oporowe murowane oraz murki oporowe masywne. Czym się różnią? Suche murki oporowe nie wymagają żadnej zaprawy do budowy, a ich stabilność zależy od odpowiedniego ułożenia poszczególnych elementów całej konstrukcji. Murki takie są wznoszone pionowo z kamieni łupanych albo z kamiennych ciosów ułożonych płaską powierzchnią jedne na drugich. Najlepiej nadaje się do tego celu piaskowiec (kamienie polne nie są tu dobrym pomysłem). Poszczególne kamienie mogą mieć różną wielkość, ale do zakotwienia murku na gruncie niezbędne będą podłużne, duże kamienie. Fundament takiego murku wykonany jest z bloków kamiennych albo betonowych bloczków fundamentowych. Na gruntach nieprzepuszczalnych trzeba zastosować żwirowy drenaż lub warstwę odsączającą z tłucznia z tyłu konstrukcji. Co jeszcze trzeba wiedzieć, jeśli w naszym ogrodzie ma stanąć suchy murek oporowy?

1. Suchy mur oporowy musi być pochylony w stronę skarpy.
2. Wysokość takiego muru nie może być większa niż 80 cm, by zachować stabilność konstrukcji.
3. Murek taki nie wymaga układania sączków drenarskich.
4. Kolejne warstwy murku to: gruby żwir lub tłuczeń kamienny, kamienie podwalinowe, kamienie układane systemem mijankowym.
5. Suchy murek pięknie się prezentuje, jeśli jest obsadzony roślinami, a dobre warunki wzrostu zapewnią im warstwa gliny, torfu i wody. Rośliny sadzimy podczas wznoszenia murku.

Mury oporowe murowane tworzy się z takich materiałów jak kształtki betonowe, kamienie lub cegły klinkierowe, przy czym wszystkie elementy łączone są tu zaprawą cementową. Jak buduje się taki murek? Najpierw kopiemy dół pod fundament i umieszczamy w nim warstwę drenażową z grubego żwiru albo z tłucznia. Następnie wylewamy fundament, a stawianie muru zaczynamy od narożnika. Jeśli budujemy kamienny murek, największe kamienie powinny się znaleźć na samym dole. Konieczne jest tu odpowiednie ułożenie według zasad przewiązywania murarskiego, co oznacza, że każdą spoinę przykrywamy całym elementem, a poszczególne elementy łączymy zaprawą cementową. Spoiny pionowe kolejnych warstw nie mogą się ze sobą łączyć, ponieważ osłabiłoby to cały murek. Efekt taki może być trudny do uzyskania w przypadku nieregularnych kamieni, jednak wymaga tego wytrzymałość konstrukcji. A oto kilka dodatkowych informacji ważnych w przypadku muru oporowego murowanego:

• U podstawy muru powinny się znaleźć sączki drenarskie odprowadzające wodę opadową do studzienki chłonnej.
• Wytrzymałość ścianki zwiększy drenaż ze żwiru zmieszanego z piaskiem pod fundamentem i drenaż z rurek w miejscu połączenia fundamentu ze skarpą.
• Przy długich murkach oporowych stosuje się co 5 m szczelinę dylatacyjną.
• W przypadku pustaków i bloczków betonowych należy zrobić głębszy wykop.
• Mur oporowy wykonany z bloczków betonowych może mieć wysokość maksymalnie 150 cm, a z pustaków nawet 200 cm.

Masywne murki oporowe tworzy się z betonu wylewanego w przygotowanym wcześniej szalunku. Konieczne jest tu wykonanie zbrojenia, które zwiększy stabilność i wytrzymałość konstrukcji. Fundamenty pod takie murki muszą mieć głębokość 50 cm (na gruntach spoistych) lub 30 cm (na gruntach piaszczystych). Podobnie jak w przypadku powyżej wymienionych murków, trzeba tu również wykonać warstwę drenażową. O czym jeszcze trzeba pamiętać, planując budowę muru oporowego?

• Do obustronnego szalunku wlewa się beton układany warstwami o grubości 10 cm.
• Tego typu konstrukcje mogą mieć bardzo efektowne wykończenie.
• Najprostszym rozwiązaniem jest zatarcie betonu na gładko i pomalowanie go, ale można też wykończyć go płytkami elewacyjnymi, cegłą klinkierową, kamieniem, betonowymi imitacjami naturalnego kamienia, drewnem.

Murki oporowe betonowe

Beton to bardzo trwały materiał, który dodatkowo daje szerokie możliwości aranżacyjne. Najbardziej wytrzymałe są ścianki oporowe ze zbrojeniem, jednak do ich budowy wymagane jest spore doświadczenie. Do budowy betonowych murków oporowych często wykorzystuje się profilowane bloczki betonowe, które pozwalają na tworzenie niemal dowolnych kształtów, w tym łuków. Świetnie też sprawdzają się w tworzeniu wysokich murów oporowych. W sklepach znajdziemy materiały do stworzenia ścian oporowych prefabrykowanych, które powstają z prostokątnych, wielościennych lub okrągłych betonowych kształtek bez dna. Układa się je jeden na drugim z przesunięciem w stronę skarpy i wypełnia ziemią, w której można posadzić rośliny lub też którą wypełnia się żwirem. Kształtki takie można układać na betonowym fundamencie.

Jakie jeszcze możliwości daje beton?

1. Dobrym rozwiązaniem są elementy betonowe imitujące kamień naturalny – beton jest tańszy od kamienia, a efekt wizualny jest porównywalny.
2. W sklepach znaleźć też można płytki betonowe pokryte kamiennym grysem z różnych rodzajów kamienia naturalnego.
3. Betonowe kształtki w postaci gazonów skutecznie hamują erozję gleby.

Murek oporowy z kamieni

Murki oporowe z drewna lub klinkieru

Wszelkie drewniane obiekty prezentują się zwykle w ogrodzie doskonale, ponieważ drewno pięknie komponuje się z zieloną roślinnością. Jeśli zamierzamy postawić drewniany mur oporowy, możemy do tego celu wykorzystać paliki lub bale. Wybiera się tu gatunki takie jak dąb, akacja, modrzew lub teak. Rodzime gatunki drewna są tańsze, jednak przed zastosowaniem muszą być poddane impregnacji ciśnieniowej. Murek oporowy z drewna sprawdzi się w przypadku niezbyt stromej skarpy, gdzie napór wilgotnej, ciężkiej gleby nie będzie tak duży. Poszczególne elementy murku łączy się ze sobą przy pomocy klamer ze stali nierdzewnej, co nadaje konstrukcji większą stabilność i wytrzymałość. Szczeliny widoczne w drewnianym murku można osadzić roślinami.

Do wykończenia murku oporowego cegłą klinkierową wykorzystuje się taką samą cegłę, jak przy wykończeniu elewacji budynku. Podczas budowy murku konieczne jest zastosowanie zaprawy murarskiej i folii fundamentowej, którą układa się od strony skarpy (ochrona przeciwwilgociowa). Murki oporowe z klinkieru są solidne i wytrzymałe, a przy tym świetnie komponują się z zielenią roślin i innymi materiałami, na przykład z drewnem. W sklepach znajdziemy cegły w różnych kolorach. Najpopularniejsze to te w odcieniu ceglastej czerwieni, jednak wybór cegły grafitowej czy ciemnobrązowej może przynieść równie dobry efekt. Warto wiedzieć, że cegły takie mogą być wykończone na gładko lub z nieregularną fakturą.

Murki oporowe z naturalnego kamienia

Kamień to wyjątkowo trwały i elegancki materiał, jednak przeszkodę w jego zastosowaniu może stanowić wysoka cena. Piękny efekt wizualny przynosi na przykład wykonanie murku oporowego z granitu. Krajowy granit ma kolor jasnoszary, natomiast importowany może mieć barwę czerwoną, zieloną, żółtą lub brązową. Granit jest bardzo wytrzymały i odporny na ścieranie i ściskanie, a także wykazuje niską nasiąkliwość i wysoką mrozoodporność, dlatego idealnie nadaje się na mur oporowy. Kolejnym popularnym kamieniem wybieranym do budowy murków oporowych jest bazalt. Z reguły spotkać można jego czarną odmianę, ale występuje także w kolorze brunatnym lub ciemnozielonym. Podobnie jak granit, jest wytrzymały i odporny na ścieranie i wykazuje dużą odporność na działanie kwasów, co może mieć szczególne znaczenie w przypadku kwaśnych deszczów. Bazalt jest drogi, dlatego często łączy się go z innymi materiałami.

Piaskowiec jest tańszym materiałem, jednak nie wykazuje tak cennych właściwości, jak granit czy bazalt. Łatwo się kruszy i nasiąka wodą, co może powodować pęknięcia, zwłaszcza po zimie, dlatego konieczne jest regularne przeprowadzanie konserwacji, by deszcz nie zniszczył konstrukcji. Piaskowiec jest jednak łatwy w obróbce, a przy tym dostępny w wielu kolorach, na przykład jasnoszarym, beżowym, żółtym, różowym czy czerwonym. Niektóre rodzaje piaskowca mogą zwiększać zasadowość gleby pod wpływem wilgoci i w przypadku planowanych nasadzeń roślin dobrze będzie wybierać gatunki odporne na takie warunki. Lepiej nie sadzić w pobliżu takich murków iglaków i wrzosów, które wymagają kwaśnego środowiska.

O czym trzeba wiedzieć, jeśli chcemy zbudować mur oporowy z otoczaków lub łupków?

1. Otoczaki z pól mają owalny lub okrągły kształt oraz lekko chropowatą powierzchnię, natomiast kamienie z rzek są zwykle mocno spłaszczone i gładkie.
2. Podczas układania murków oporowych z otoczaków należy lekko zakopać konstrukcję w gruncie i najlepiej przysypać ją żwirem i obsadzić roślinnością.
3. Wyjątkowo pięknie prezentują się otoczaki z zielonymi, żółtymi lub różowymi żyłkami, mogą być jednak nawet kilkukrotnie droższe.
4. Łupki rozwarstwiają się na cienkie płytki, co daje ciekawe efekty wizualne.
5. Do układania suchych murków stosuje się najczęściej większe łupki.
6. Na rynku znajdziemy łupki serecytowe (miodowobrązowe), fyllitowe (jasnoszare, grafitowe) oraz kwarcytowe (jasnoszare).
7. Do budowy murków oporowych świetnie nadają się także kamienne ciosy.

Murek betonowo-kamienny w ogrodzie włoskim

Jak zrobić mur oporowy bez spoiwa?

Suchy mur oporowy można wykonać przy użyciu dużych kamieni polnych, ale najlepiej nadaje się do tego celu piaskowiec, który dodatkowo bardzo dobrze prezentuje się w ogrodzie. Wybieramy płaskie, jak najbardziej prostokątne kamienie i układamy je na wysokość nie większą niż 80 cm, tworząc równoległe powierzchnie. Większa konstrukcja nie byłaby dostatecznie stabilna. Murek powinien mieć grubość odpowiadającą 1/3 jego wysokości. U podnóża skarpy kopiemy rowek o głębokości około 40 cm i wspomnianej szerokości 1/3 ścianki. Jak w każdym przypadku, pomiędzy skarpą a murkiem oporowym dobrze będzie również wykonać drenaż i ułożyć warstwę żwiru albo warstwę tłucznia kamiennego. Na ubitej warstwie tłucznia układamy warstwę kamieni podwalinowych o grubości co najmniej 10 cm i szerokości równej podstawie murka.

Co dalej?

• Kolejne warstwy układamy z mniejszych kamieni, zachowując poziom na całej grubości murku.
• Co dwie lub trzy warstwy układamy większe kamienie.
• Niektóre kamienie będą pełnić rolę kotew. Ułożymy je w poprzek i wbijamy ich końce w głąb skarpy.

Autor

Maria