Aptenia sercolistna – pielęgnacja i uprawa
Aptenia sercolistna (łac. aptenia cordifolia) to roślina wieloletnia, która nadaje się do uprawy w mieszkaniu oraz ogrodzie. Wyróżnia ją atrakcyjny pokrój i delikatne kwiaty w różnorodnych odcieniach. Jej bez wątpienia niebanalny urok sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na uprawę aptenii. Jeżeli i Ty rozważasz zakup aptenii sercolistnej, koniecznie dowiedz się, czym wyróżnia się ten sukulent. Poznaj zasady uprawy zarówno w domu, jak i ogrodzie, dowiedz się, jak rozmnażać i zimować rośliny, byś mógł zachwycać się jej intensywnym kwitnieniem każdego lata.
Spis treści
Aptenia sercolistna — charakterystyka
Aptenia sercolistna (lub przypołudnik sercolistny) należy do rodziny Przypołudnikowatych. To szybko rosnący sukulent o pokroju płożącym, który naturalnie wyrasta na obszarach Afryki południowej. Z uwagi na mnogość jej odmian, niemal niemożliwe jest spotkanie w pełni czystego gatunku. W zdecydowanej większości przypadków mamy do czynienia z różnymi krzyżówkami aptenii. W sprzedaży najczęściej można spotkać mieszankę gatunków — aptenia cordifolia i aptenia haeckeliana, a najpowszechniejszą odmianą jest aptenia “Red Apple” oraz “Veriegata”.
Ta zachwycająca roślina nie osiąga dużych rozmiarów. Zwykle dorasta od 5 do maksymalnie 10 cm wysokości. Jej płożące pędy — okrągłe, sztywne i jednocześnie kruche. Rozrastają się na boki, osiągając długość w granicach 50-60 cm. Mięsiste, sercowate liście wyrastają naprzeciwlegle na zdrewniałych u podstawy pędach. W okresie kwitnienia w kątach liści wyrastają delikatne kwiaty, które mogą przybierać odcienie czerwieni, różu, a nawet karminowego fioletu. Ich igiełkowate płatki szczelnie otulają żółty środek. Za dnia aptenia otwiera swoje kwiaty, wabiąc tym samym potencjalnych zapylaczy, by na noc lub w dni pochmurne, pozostać szczelnie zamkniętą.
Gdy bliżej się przyjrzeć, kwiaty aptenii swym wyglądem przywołują na myśl naszą rodzimą stokrotkę — są delikatne i gwieździste. Przy odrobinie szczęścia można nabyć trudno dostępne odmiany, których kwiaty wybarwiają się na żółto, kremowo lub biało.
Aby pobudzić roślinę do kwitnienia, najlepiej uprawiać ją w pełnym słońcu. Wówczas kwitnie intensywniej, a jej kwiaty przybierają głębszych barw. W mieszkaniu warto wybrać stanowiska południowe, z kolei w ogrodach warto wybierać miejsca, w których aptenia znajdzie się w pełnym słońcu.
Aptenia sercolistna variegata
Poza zdecydowanie najpopularniejszą aptenią sercolistną “Red Apple” coraz większym zainteresowaniem cieszy się aptenia cordifolia “Variegata”. Mimo swojego imponującego uroku aptenia cordifolia Veriegata również nie jest w pełni czystym gatunkiem. Tym, co ją wyróżnia, są dwubarwne liście, które wyrastają na pędzie naprzeciwlegle, tworząc zachwycające, kontrastujące ze sobą kompozycje. Aptenia Veriegata doskonale prezentuje się w towarzystwie roślin o intensywnie zielonych liściach oraz na skalniakach, jako roślina okrywowa.
Zasady uprawy aptenii sercolistnej
Aptenia sercolistna w swoim naturalnym środowisku rośnie na suchych i gorących obszarach południowej Afryki. Takie warunki klimatycznie sprawiły, że musiała wytworzyć umiejętność gromadzenia wody w liściach. W uprawie domowej wymaga więc zapewnienia optymalnych warunków rozwojowych. Zapewniając roślinie dużo słońca i niewiele wody zauważysz, że jest to roślina prosta w uprawie.
W warunkach domowych aptenię należy stawiać na południowy parapet. Takie umiejscowienie zapewni roślinie najwięcej światła, pobudzając ją do kwitnienia. W cieniu lub półcieniu okrągłe pędy aptenii rozrosną się, a kwiaty, o ile się pojawią, będą wyraźnie słabsze. W gruncie aptenię najlepiej uprawiać na stanowiskach słonecznych jednak osłoniętych od wiatru. W chłodne pory roku roślinę warto przesadzić do doniczki i zimować ją w temperaturze pokojowej. W cieplejszych regionach można spróbować zimowania aptenii w ogrodzie, pamiętając o tym, by odpowiednio zabezpieczyć sukulent grubą warstwą stroiszu oraz przezroczystym daszkiem.
Aptenia sercolistna wymaga umiarkowanie żyznego, lekkiego, przepuszczalnego podłoża. Najlepiej sprawdzi się mieszanka, składająca się z podłoża do kaktusów oraz piasku lub drobnego żwirku, który zapewni odpowiednią warstwę drenażu. Jak większość sukulentów, również aptenia sercolistna nie toleruje nadmiaru wody w obrębie korzeni. Zapewniając aptenii podłoże zasobne w składniki pokarmowe, roślina nie będzie wymagała częstego nawożenia. W zupełności wystarczy stosowanie nawozów dwa razy do roku.
Aptenia – kwaity
Ważne odmładzanie
Zapewniając odpowiednie warunki uprawy, aptenia sercolistna może z powodzeniem być uprawiana jako roślina wieloletnia. Wówczas jednak należy pamiętać o konieczności regularnego odmładzania. Taki zabieg sprawi, że roślina będzie się dobrze prezentować nawet po ciężkiej zimie.
Zabieg odmładzania należy przeprowadzić wczesną wiosną, najlepiej na przełomie lutego i marca. Aby uzyskać jak najlepsze rezultaty, należy usunąć zdeformowane, suche i chore pędy, a także wszystkie te, które uległy nadmiernemu przerzedzeniu. Regularne przycinanie aptenii pobudzi roślinę do dalszego rozkrzewiania, a przy tym pozwoli przywrócić jej dawny blask.
Groźne szkodniki
Choć aptenia sercolistna należy do roślin prostych w uprawie, a odpowiednio pielęgnowana idealnie sprawdzi się zarówno w polskim domu, jak i ogrodzie, to jak inne rośliny jest narażona na atak szkodników bądź rozwój choroby grzybiczej. Należy przy tym pamiętać, że aptenia sercolistna jest wysoce odporna na różnego rodzaju uszkodzenia, a najczęściej dochodzi do nich na skutek ludzkiego zaniedbania.
Wśród najczęstszych przyczyn niepowodzenia w uprawach wymienić można:
- Nadmiar wody — jak większość sukulentów, również aptenia sercolistna źle znosi zbyt obfite podlewanie. Przelana aptenia w najlepszym przypadku zostanie zaatakowana przez grzyby, w najgorszym z kolei zacznie gnić. Aby zmniejszyć ryzyko przelania rośliny, należy pamiętać o umiarkowanym podlewaniu, dopiero po tym, gdy podłoże całkowicie wyschnie.
- Inwazja szkodników typowych dla każdego ogrodu — w naszych warunkach klimatycznych największe zagrożenie dla aptenii stanowią ślimaki i wełnowce. O ile tych pierwszych można się w prosty sposób pozbyć, stosując domowe sposoby i specjalne preparaty, tak walka z wełnowcami może się zakończyć niepowodzeniem. W takim przypadku należy mechanicznie oczyścić jej liście, co może stanowić duże wyzwanie z uwagi na ich niewielkie rozmiary.
Warto pamiętać, że aptenia sercolistna to sukulent o wysokim poziomie odporności. Spełniając jej szczególne wymagania, uprawa nie powinna przysporzyć większych trudności nawet początkującym ogrodnikom.
Ważne zimowanie
Aptenia sercolistna w swoim naturalnym środowisku jest rośliną wieloletnią. Jednak intensywne mrozy, z którymi mamy do czynienia w naszej szerokości geograficznej mogą przyczynić się do jej obumierania. Właśnie dlatego tak ważne jest odpowiednie zimowanie.
Aptenia sercolistna uprawiana w gruncie powinna być przesadzona na zimę do doniczki. Zabieg ten najlepiej wykonać, gdy temperatura na zewnątrz zacznie spadać poniżej 10 stopni Celsjusza (w naturalnych warunkach aptenia wytrzymuje delikatne mrozy, dlatego nie ma potrzeby, by wykopywać ją wraz z końcem lata). W pomieszczeniu aptenia w dalszym ciągu potrzebuje dostępu do światła słonecznego — najlepiej ustawić ją na południowym parapecie, ograniczając jej podlewanie do czasu, aż ziemia przeschnie.
Rozmnażanie aptenii sercolistnej
Chcąc zagęścić sukulent, stworzyć sadzonki na kolejny rok lub podzielić się z kimś bliskim tą zachwycającą rośliną, warto zdecydować się na rozmnożenie aptenii sercolistnej. Sukulent ten szybko się ukorzenia, dzięki czemu można zyskać gotowe rośliny, które będą zachwycać przez całe lato.
Rozmnażanie przez sadzonki pędowe
Najprostszą metodą rozmnażania aptenii cordifolia jest zastosowanie sadzonek pędowych. W tym celu należy ściąć końcówki pędów o długości ok. 12 cm, a następnie umieścić je w przejrzystym pojemniku z wodą. Chcąc przyspieszyć proces ukorzeniania się rośliny, można do wody dodać ukorzeniacz. Gdy korzenie się rozwiną, wówczas młodą roślinę można umieścić w ziemi z dodatkiem drobnego żwiru.
Kwiat aptenii
Rozmnażanie z nasion
Inną, ciekawą metodą rozmnażania aptenii cordifolia jest wysiew z nasion. Nasiona aptenii można zakupić w dowolnym sklepie ogrodniczym lub spróbować samodzielnego ich pobrania. Jednak nie będzie to proste zadanie, ponieważ w naszych warunkach klimatycznych rozwój nasion jest wyraźnie utrudniony.
Aby pozyskać nasiona aptenii cordifolia, konieczne jest skrupulatne zapylenie słupków kwiatowych pyłkiem z innego kwiatu. W sprzyjających warunkach rozwiną się nasiona, które następnie należy samodzielnie wysiać. Nasiona aptenii nie wykształciły aparatu lotnego, przez co nie dochodzi do samosiewu. Rozmnażając aptenię z nasion należy pamiętać o tym, by wysiew przeprowadzić wczesną wiosną, maksymalnie do końca marca.
Rozmnażanie z liści
Zdecydowanie najmniej popularną, choć nie niemożliwą metodą rozmnażania aptenii jest rozmnażanie z liści. Aby uzyskać postać młodocianą, wystarczy zerwane wcześniej liście wkopać w ziemię. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków, już wkrótce na ich krańcach powinny się pojawić delikatne korzenie.
Stosując tę metodę, należy pamiętać o utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgoci. Podłoże powinno być stale delikatnie wilgotne, by pobudzić tkanki roślinne do wypuszczenia korzeni.
Aptenia sercolistna — zastosowanie
Choć w Polsce aptenia sercolistna stanowi wyłącznie funkcję ozdobną, to w rzeczywistości ma znacznie szersze zastosowanie. Mieszkańcy regionu, z którego wywodzi się aptenia sercolistna, już wiele lat temu docenili jej skuteczne właściwości przeciwzapalne.
Aptenia cordifolia — gdzie uprawiać?
Aptenia sercolistna może być uprawiana w ogrodzie, jako roślina jednoroczna lub w domu, na południowym parapecie, a także na balkonach i tarasach. Jej delikatne, mięsiste liście najlepiej prezentują się w towarzystwie innych roślin egzotycznych.
Z uwagi na znaczące różnice klimatyczne w Polsce aptenie sercolistne w gruncie mogą być uprawiane jako rośliny jednoroczne. Decydując się na uprawę w gruncie, najlepiej będzie wyglądać uprawiana na skalniakach i w ogrodach żwirowych. Przy zapewnieniu optymalnych warunków rozwojowych jej pędy rozrosną się, tworząc zachwycające, zielone dywany.
Chcąc usprawnić późniejsze zimowanie rośliny, warto rozważyć stworzenie kompozycji w dużych pojemnikach i donicach. Aptenia sercolistna dobrze zaprezentuje się samodzielnie, a także w zestawieniu z kolorowymi portulakami wielkokwiatowymi.
