Co to jest perlit ogrodniczy i do czego służy?
Perlit ma szerokie zastosowanie w ogrodnictwie ze względu na zdolność magazynowania wody, znakomicie też napowietrza podłoże. Jako że jest obojętny chemicznie, nie zagraża korzeniom roślin.
Właściwości perlitu nie ograniczają się jednak wyłącznie do stosowania w uprawie roślin doniczkowych. W tym artykule wyjaśniamy dokładnie, czym jest ten materiał, w jaki sposób powstaje i do czego można go wykorzystać.
Spis treści
Czym dokładnie jest perlit?
Ta substancja, szeroko stosowana w uprawie roślin, jest skałą pochodzenia wulkanicznego pozyskiwaną w rejonie śródziemnomorskim, przede wszystkim w Turcji. W skład perlitu wchodzi krzemionka oraz szereg innych związków chemicznych, m.in. tlenków glinu, żelaza, sodu, wapnia, potasu i magnezu. Jest to więc minerał kwarcowy, który nazywany bywa także szkłem wulkanicznym.
Perlit ekspandowany – wulkaniczny popcorn
Złoża perlitu naturalnego, zanim zostaną wykorzystane, muszą być odpowiednio przetworzone. Obróbka glinokrzemianów wulkanicznych odbywa się w ok. 1000°C. Wysokie temperatury są konieczne, aby nastąpiła utrata nagromadzonej w nich wody i gazów.
Po kilkusekundowym prażeniu rudy pochodzenia wulkanicznego, jej objętość zwiększa się nawet 20 razy. W ten sposób powstaje perlit ekspandowany, czyli właśnie poddany procesowi ekspandacji (spęcznienia). Gotowy produkt występuje w postaci białych granulek o średnicy kilku milimetrów, które mają porowatą strukturę gąbki.
Perlit ogrodniczy – właściwości
Metr sześcienny perlitu osiąga masę od 50 do 110 kg. Lekki perlit rozluźnia glebę, pomaga ją spulchnić, ale jest neutralny chemicznie, czyli nie zmienia jej pH. Co ważne, to materiał nieorganiczny, a więc nie ulega biodegradacji, jak wiele rodzajów podłoży stosowanych w uprawie roślin doniczkowych. Perlit ogrodniczy powinien być mieszany z ziemią w takiej ilości, aby stanowił od 10 do 30% objętości całości.
Bywa wykorzystany także jako podłoże jednorodne. Można się tu posłużyć przykładem warzyw ogrodowych uprawianych z zastosowaniem mat perlitowych, które stanowią praktyczną i bardziej ekologiczną alternatywę dla wełny mineralnej. Maty te są materiałem sterylnym wykonanym z perlitu drobnoziarnistego, dzięki czemu świetnie sprawdzają się w uprawie roślin, takich jak ogórki, pomidory czy truskawki.
W ogrodzie perlit jest niezwykle przydatny ze względu na zdolność pochłaniania, a następnie oddawania wody. Wymieszanie go z ziemią z zachowaniem odpowiednich proporcji powoduje, że nadmiar wody jest wiązany, ale też odpowiedni poziom wilgoci po podlaniu utrzymuje się dłużej. Korzenie roślin mogą ją łatwo pobrać z gleby, a dzięki temu, że perlit jest materiałem sterylnym, nie narazi upraw na rozwój zagrażających im mikroorganizmów.
Ten przetworzony minerał kwarcowy świetnie sprawdzi się jako podłoże do rozmnażania wegetatywnego roślin, gdyż sprzyja prawidłowemu ukorzenianiu. Perlit zapewnia dobry drenaż, co jest istotne zwłaszcza w przypadku sadzonek wymagających częstego zraszania.
Warto jednak pamiętać, że po upływie roku perlit zaczyna chłonąć znacznie więcej wody niż dotychczas, co może stać się problematyczne. Lepiej zatem stosować perlit do roślin jednorocznych, a przy wieloletnich postawić jednak na jakiś inny materiał rozluźniający glebę.
Perlit ogrodniczy – sekret udanych upraw hydroponicznych
Perlit ogrodniczy jest szczególnie polecany do upraw hydroponicznych. Polegają one na tym, że rośliny zamiast do gleby wsadza się do plastikowych doniczek z perforacją na dnie, a przestrzeń wypełnia granulatem, np. pumeksem, keramzytem, zeolitem albo właśnie perlitem. Następnie pojemnik umieszcza się w zewnętrznej osłonie wypełnionej wodą z dodatkiem odpowiednio dobranego nawozu. Poziom płynu powinien być tak dobrany, aby granulki nie wysychały, ale żeby nie doszło także do całkowitego zalewania sadzonek.
Zastosowanie perlitu
Perlit ma zastosowanie nie tylko w ogrodnictwie. Jego właściwości wykorzystuje się także m.in. w przemyśle spożywczym, budownictwie oraz przy produkcji leków i kosmetyków.
Zastosowanie perlitu w przemyśle spożywczym, paszowym i farmaceutycznym
W produkcji żywności perlit pełni przede wszystkim funkcje filtracyjne, niezwykle przydatne, np. w cukrownictwie, browarnictwie, produkcji soków, napojów i olejów. Używa się go też w procesach filtracji antybiotyków. Dzięki temu, że jest materiałem sterylnym, nie stanowi zagrożenia biologicznego dla zdrowia człowieka ani zwierząt.
Wykorzystuje się go w hodowli jako nośnik leków weterynaryjnych czy dodatek antyzbrylający do pasz. Perlit to również składnik neutralizatorów zapachów, pochłaniaczy wilgoci czy żwirków do kuwet dla kotów.
Perlit ekspandowany w budownictwie
Niepalny, lekki perlit stanowi świetny materiał do produkcji bloczków betonowych zapewniających izolację akustyczną i cieplną. Na budowach coraz częściej zastępuje piasek, jest m.in. składnikiem tynków czy zapraw oraz częścią izolacji podłogowych.
Kosmetyki ze szkłem wulkanicznym
Ten materiał pochodzenia wulkanicznego ma dość szerokie zastosowanie także w kosmetyce, właśnie ze względu na zdolność magazynowania wody oraz innych płynów. Adsorbując nadmiar potu i sebum, sprawdza się jako składnik pudrów do twarzy, podkładów matujących, a także różnego rodzaju peelingów czy maseczek. Z jego pomocą produkuje się również popularne saszetki zapachowe.
Perlit ogrodniczy – cena
Perlit ogrodniczy sprzedawany jest w workach o różnej pojemności, najczęściej kilkunastu lub kilkudziesięciu litrów. Mniejsze opakowania są na ogół mniej korzystne cenowo, jednak wystarczają, jeśli ktoś potrzebuje granulek tylko do kilku doniczek. Za litr perlitu zapłacimy tylko kilka złotych.
Podsumowanie
Niezwykłe właściwości perlitu ogrodniczego sprawiają, iż jest on szeroko stosowany w uprawie roślin. Ze względu na strukturę stanowi idealne podłoże dla wielu gatunków i sprawdza się w przypadku rozmnażania wegetatywnego. Ten granulat pozyskiwany z glinokrzemianów wulkanicznych doskonale magazynuje wodę, dlatego rośliny rosnące w ziemi z dodatkiem perlitu rzadziej przesychają.
Jako sterylny biologicznie materiał zapobiegnie gniciu korzeni upraw, a ponieważ jest obojętny chemicznie, nie zmieni odczynu pH gleby. Ponadto, perlit ogrodniczy sprawdza się jako podłoże jednorodne, zwłaszcza w hydroponice.
Szerokie zastosowanie perlitu nie sprowadza się jedynie do roślin ogrodowych uprawianych z wykorzystaniem mat albo w donicach. Ten materiał pochodzenia wulkanicznego używany jest również w wielu dziedzinach przemysłu oraz w budownictwie.
