Dom kopułowy – co to jest i ile kosztuje?

Czym jest dom kopułowy i czym się różni od tradycyjnego domu? Czy projekt domu z dachem w kształcie kopuły sprawdzi się w naszym kraju i ile kosztuje jego postawienie? Przeczytaj artykuł i przekonaj się, czy okrągłe domy to nasza przyszłość!

Czym są domy kopułowe?

Nowoczesne budownictwo wciąż poszukuje rozwiązań konstrukcyjnych, które umożliwiałyby stworzenie bardziej ekologicznych, a przy tym ergonomicznych miejsc do życia. Domy kopułowe stanowią jeden z przykładów budowli, które spełniają oba te warunki. To konstrukcje tworzone zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, które pozwalają jednocześnie na obniżenie kosztów codziennego ich użytkowania. Domy kopułowe wyróżniają się (jak sama nazwa wskazuje) kopułowym dachem inspirowanym starożytnymi budowlami, przy czym zachowują one wyjątkowo modernistyczny charakter. Zawierają wszystkie elementy, jakie znajdziemy w tradycyjnych budynkach, takie jak drzwi i okna, jednak projekty domów powstają na planie o kształcie elipsy.

• Dom energooszczędny — co to znaczy? Co powinien uwzględniać projekt domu energooszczędnego?

Wśród domów kopułowych wyróżniamy:

• Domy geodezyjne, które nie są idealnie zaokrąglone. Projekt domu powstaje tu jedynie w taki sposób, by odwzorować kształt kuli, jednak przyjmuje najczęściej formę trójkąta równoramiennego. Taki styl powstał w budownictwie w połowie ubiegłego wieku.
• Domy monolityczne (igloo) stanowią idealnie półokrągłą konstrukcję przypominającą nieco glinianą lepiankę. Wyróżnia je opływowa, gładka elewacja, a ich konstrukcja jest trwalsza i bardziej wytrzymała niż w przypadku domków geodezyjnych.

W Polsce pierwsze domy kopułowe zaczęły się pojawiać w latach 60. XX wieku, a ich autorem był Witold Lipiński, architekt, który zaprojektował między innymi dom igloo we Wrocławiu oraz stację meteorologiczną na Śnieżce. Chociaż od tamtego czasu nie powstało wiele budynków tego typu, coraz częściej sięga się po takie rozwiązania. Nie tylko ze względu na wyjątkowo oryginalną architekturę, ale również ze względu na inne czynniki. Opływowy kształt budynku chroni przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi, jak silny wiatr, deszcz czy grad. Do rozplanowania pomieszczeń nie musimy stawiać ścian nośnych ani działowych, a przy tym do budowy potrzeba mniej materiałów budowlanych. Co więcej, budując dom kopułowy, możemy również połączyć go z innymi domami kopułowymi, dlatego też porównuje się tego typu budowle do domków modułowych. W zależności od tego, czy inwestor zamierza wykorzystywać dom igloo całorocznie, czy też sezonowo, może się zdecydować zarówno na mikroapartament o powierzchni 30 m², jak i rodzinną, rozbudowaną wersję domu kopułowego z kilkoma sypialniami.

Dom kopułowy – budynek pełen energii i światła

Domy kopułowe to budynki, które dzięki swojemu charakterystycznemu projektowi pozwalają na uzyskanie niepowtarzalnego wnętrza. Uznaje się, że kopuła to forma geometryczna, która swoją energią wpływa na mieszkańców. Warto tu dodać, że w odpowiedzi na zagrożenia związane z nowoczesną technologią powstała nawet gałąź nauki, biogeometria, która bada jakość energii i jej wpływ na nasze życie. Wykorzystuje ona zasady energii formy geometrycznej w celu wprowadzenia równowagi do wnętrz, a kopuła mieszkalna doskonale wpisuje się w jej zasady. Istnieje szansa, że w takim domu mieszkańcy będą lepiej się czuć i będą mieć więcej energii.

Z pewnością duże znacznie będzie miał tu również fakt, iż do domów z dachem w formie kopuły wpada dużo światła do pomieszczeń. Wnętrze domu jest tu najczęściej mocno doświetlone dzięki temu, że u szczytu budynku znajduje się świetlik (a prócz tego oczywiście standardowe okna). Jeśli zależy nam na tym, by w naszym domu było jak najwięcej światła, warto zbudować dom kopułowy. Budynek zawierający kopułę to projekt o wyjątkowym kształcie, który sprzyja zarówno odpoczynkowi, jak i kreatywności. Z pewnością też będzie on stanowił wyróżniającą się na tle innych budynków budowlę, a jeśli zdecydujemy się na postawienie takiego domu wśród natury, będzie stanowił jej idealne dopełnienie.

Projekt domu kopułowego. Materiały

Konstrukcja domów kopułowych daje wiele możliwości w zakresie wykorzystania materiałów budowlanych. Dość wspomnieć, że Eskimosi budują igloo ze śniegu, plemiona stepowe rozpinają pomiędzy żerdziami skóry zwierząt, a mieszkańcy tropików pokrywają konstrukcję z bambusa liśćmi palmowymi. Domy kopułowe mogą być budowane z różnych materiałów, zarówno nowoczesnych, jak i bardziej tradycyjnych. Większość konstruktorów tych ciekawych projektów wybiera takie materiały jak drewno, włókno szklane, aluminium i stal, a także tworzywa polimerowe i niepalny styropian, które pokrywane są metalową siatką, a następnie zabezpieczane przed działaniem promieni UV, wilgoci, temperatury i innych czynników atmosferycznych.

Oto lista najczęściej wykorzystywanych surowców, dzięki którym powstają domy kopułowe:

• Gotowe elementy drewniane, w skład których wchodzą płyta OSB albo sklejka i drewniane kantówki. Poszczególne części składa się, układając jedne na drugich i mocując do siebie wkrętami samogwintującymi się stosowanymi do drewna. Co ważne, ciężar jednego elementu pozwala na uniesienie montażu na budowie bez wykorzystywania do tego celu ciężkiego sprzętu.
• Cegły. Ten popularny materiał budowlany układa się na płask, a w zależności od wielkości kopuły, grubość konstrukcji wynosi od 12 do 25 cm. Kopuła murowana jest bez deskowań, które zastępuje sztywna łata. Łatę obraca się w środku kopuły, a na jej drugim końcu dokłada się cegłę. Wbrew pozorom budowę domu kopułowego mogą wykonywać nawet osoby, które mają w tym zakresie minimalne doświadczenie. Kopułę stworzoną z cegieł ociepla się wełną mineralną i pokrywa tynkiem wodoodpornym.
• Moduły o ramie z drewna suszonego wypełnionego betonem konopnym. Beton konopny to lekki, naturalny, w 100% biodegradowalny materiał budowlany, w skład którego wchodzą pocięte łodygi konopi przemysłowych, wapna i wody. Ponieważ konopie podczas wzrostu pochłaniają więcej dwutlenku węgla niż zużywa się do zrobienia z nich materiałów budowlanych, charakteryzuje się ujemnym śladem węglowym. Nazywany jest betonem z dwóch powodów: powstaje w wyniku połączenia wypełniacza ze spoiwem, a jego twardnienie przebiega w sposób stopniowy. Wraz z upływem czasu konstrukcja wykonana z tego materiału staje się coraz wytrzymalsza. Beton konopny jest całkowicie niepalny i odporny na działanie grzybów i pleśni, a także stanowi dobry izolator termiczny.

Projekty domów kopułowych geodezyjnych i monolitycznych

Budowa domu geodezyjnego niesie za sobą wiele wyzwań zarówno dla konstruktorów, jak i wykonawców. Dużą trudność na przykład może stanowić zaprojektowanie komina na kolistym dachu. Z kolei przy większych obiektach pewną komplikacją jest odpowiednie umiejscowienie dróg przeciwpożarowych. W przypadku domów kopułowych kłopotliwe może też być tworzenie podziałów i pomieszczeń. Trzeba jednak powiedzieć, że niewątpliwą zaletą takich domów jest ich atrakcyjny, oryginalny wygląd. Niespotykana w przestrzeni miejskiej i wiejskiej kopuła sprawia, że domy te wyróżniają się na tle innych budynków, sprawiając, że trudno obok nich przejść obojętnie. Ich oryginalna architektura może stać się doskonałym sposobem na wyrażenie swoich nietuzinkowych upodobań estetycznych.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat domów kopułowych?

• Dach w domu kopułowym może być zwieńczony świetlikiem, który będzie rozświetlał wnętrze przez cały dzień. Świetlik na szczycie kopuły zapewni nam naturalne światło od wschodu do zachodu słońca, a w nocy pozwoli oglądać gwiazdy.
• Jeden kominek może ogrzać cały dom kopułowy. Odpowiednio dobrany model montujemy w centralnym miejscu domu, a ciepło, które się z niego będzie wydobywać, będzie się rozchodzić we wszystkich pomieszczeniach bez dodatkowych instalacji, w sposób naturalny.
• Istnieje możliwość, że pozwolenie na budowę będzie trudne do uzyskania ze względu na zbyt oryginalną estetykę (kopuła będzie się zanadto wyróżniać na tle innych budynków znajdujących się w okolicy).

Ile kosztuje dom kopułowy?

Wydawać by się mogło, że chcąc wybudować domek kopułowy, musimy się liczyć z większymi nakładami finansowymi niż w przypadku tradycyjnego domu. Czy takie założenie jest prawdziwe? Można się o tym przekonać samemu po zapoznaniu się z poniższymi informacjami. Ceny okrągłych domów mogą się różnić w zależności od wielkości, zastosowanych technologii i metod budowlanych, a także materiałów. Na przykład postawienie konstrukcji małego domu monolitycznego może kosztować około 50 000 złotych, z kolei domu geodezyjnego od 80 000 do 2 000 000 złotych. W tym miejscu warto jeszcze dodać, że ponieważ tradycyjne domy mają proste ściany, wszelkie urządzenia i wyposażenie produkowane jest z myślą o równych murach. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że trudno będzie nam znaleźć sprzęty i meble pasujące do domu o planie koła, dlatego taki oryginalny projekt domu nie obędzie się bez konieczności zamawiania wielu elementów wyposażenia wnętrza na wymiar, co oczywiście będzie się wiązać z większymi kosztami realizacji.

Z drugiej strony, domy kopułowe charakteryzuje duża wydajność energetyczna, ponieważ nie mają one ostrych krawędzi (ciepło, rozchodząc się, nie napotyka na bariery). Kopuła stanowi konstrukcję samonośną, opartą na podstawie w kształcie okręgu, którego powierzchnia jest większa niż powierzchnia prostokąta lub kwadratu o tym samym obwodzie. Co to oznacza?

• Dom kopułowy wybudowany na planie kwadratu o powierzchni 100 m² ma obwód 40 m,
• Dom kopułowy wybudowany na planie koła o powierzchni 100 m² ma obwód 35,5 m,
• Dom kopułowy wybudowany na planie koła o obwodzie 40 m ma powierzchnię 127,5 m²

Wynika z tego, że przy mniejszych kosztach uzyskujemy maksymalną powierzchnię zabudowy i kubaturę, co pozwala na uzyskanie oszczędności materiałów i kosztów robocizny przy realizacji domu kopułowego. Porównując dom z dachem w kształcie kopuły z domem z tradycyjnym dachem o takiej samej powierzchni, możemy stwierdzić, że kopuła ma o 20% mniej ścian zewnętrznych, a więc do jej zrealizowania potrzeba mniej materiału, sprzętu i robocizny. Co więcej, domy kopułowe wymagają mniejszej ilości prac mokrych, które nie tylko podnoszą koszty, ale również wydłużają czas realizacji budowy. W czasie budowy tworzy się mało zbrojenia i szalunków, a ponadto nie montuje się skomplikowanej więźby dachowej i drogiego pokrycia dachu. Wysokie właściwości nośne domów kopułowych pozwalają też na zastosowanie lżejszych i tańszych materiałów. Na koniec przedstawiamy kilka opcji kosztów wybudowania domu kopułowego. Warto przy tym jednak pamiętać o tym, że w związku z rosnącymi cenami materiałów budowlanych ostateczny koszt inwestycji może się okazać wyższy niż początkowo zakładano.

• Koszt budowy szkieletu dwupoziomowego domu kopułowego o powierzchni 70 m² to około 25 000 złotych.
• Koszt budowy szkieletu takiego domu o powierzchni 90 m² to około 30 000 złotych.
• Koszt budowy szkieletu takiego domu o powierzchni 135 m² to około 40 000 złotych.
• Dom kopułowy stawiany z rdzeniem ze styropianu o grubości 25 cm (i dodatkowo obłożony obustronnie siatkobetonem) to koszt budowy około 600 złotych za metr kwadratowy.

Autor

Maria