Drzewko cytrusowe w doniczce – jak dbać?

Drzewko cytrusowe wprowadza do wnętrza egzotyczny akcent, mile widziany w wielu aranżacjach, a owocujące okazy pozwalają nam cieszyć się smakiem samodzielnie uprawianych owoców. W tym artykule szczegółowo wyjaśniamy, jak dbać o posadzoną w doniczce cytrynę, pomarańczę, mandarynkę, grejpfruta, a nawet limonkę czy pomelo!

Jakie drzewka cytrusowe można uprawiać w doniczce?

Cytrusy to stosunkowo łatwe w uprawie rośliny, cenione przede wszystkim za niepowtarzalny smak owoców, egzotyczne kwiaty i dekoracyjne, sztywne liście. Poznaj unikalne cechy każdego gatunku polecanego do uprawy doniczkowej!

Cytryny, czyli najbardziej lubiane cytrusy

Drzewko cytrynowe jest rośliną najbardziej kojarzącą się z cytrusami. W domu można uprawiać specjalnie wyselekcjonowane odmiany, które charakteryzują się mniejszymi rozmiarami niż rośliny spotykane w naturze. Mają też gęściejszy, bardziej zwarty pokrój.

• Drzewko szczęścia - jak dbać?

Cytryna ceniona jest za dekoracyjne, połyskujące liście z ząbkowanymi krawędziami, które po roztarciu pachną podobnie do owoców rośliny. Dużą ozdobę stanowią też białe, pięciopłatkowe kwiaty roztaczające mocną woń. Drzewko cytrynowe może kwitnąć właściwie bez przerwy, także gdy już owocuje. Z kolei na pędach obecne są kolce.

W Polsce najczęściej uprawiana jest cytryna skierniewicka, odmiana specjalnie wyhodowana do uprawy w domu, wyróżniająca się wyjątkowo dużymi owocami. Pamiętajmy jednak, że cytryny nie można uprawiać w kuchni, gdzie do gotowania używany jest gaz. Nawet małe ilości propan-butanu mogą zaszkodzić roślinie!

Pomarańcze – efektowne cytrusy na parapet!

W uprawie domowej najczęściej spotyka się karłowate pomarańcze, znane też jako kalamondyny, pomarańcze panamskie czy bonsai z owocami. Drzewko wydaje duże ilości drobnych owoców, które mają przede wszystkim walor dekoracyjny, ale można je także spożywać na surowo (miąższ jest dość kwaśny) lub używać jako dodatek do różnego rodzaju potraw.

Pomarańcza jest nieco trudniejsza w uprawie niż inne cytrusy. Jeśli cokolwiek jej nie odpowiada, roślina żółknie i zrzuca liście. Problematyczne może też być rozmnażanie pomarańczy – konieczne jest szczepienie sadzonek. Roślinę da się za to wyhodować z pestek – powinna zacząć owocować już po 4 latach. W domach może też być uprawiana pomarańcza chińska (słodka) występująca w licznych odmianach, różniących się m.in. soczystością, barwą miąższu i skórki, smakiem oraz rozmiarami.

Mandarynki – cytrusy idealne do uprawy w domu!

Mandarynki to drzewka cytrusowe coraz częściej uprawiane w warunkach domowych. Trudno się temu dziwić – ich owoce są wyjątkowo smaczne, słodsze od pomarańczy, a drzewka mogą je wydać w sporych ilościach. Owoce zawiązują się samoistnie lub gdy zostaną zapylone pyłkiem pochodzącym z tego samego albo innego drzewka mandarynkowego.

Gałęzie drzewka mandarynkowego pokryte są kolcami, a jego liście można porównać z innymi cytrusami. Są lśniące i dość sztywne. Z kolei kwiaty często są żółtopomarańczowe, choć mogą mieć też barwę białą. Wadą tego gatunku roślin jest stosunkowo powolny wzrost.

Drzewko cytrynowe w doniczce

Czy grejpfruty nadają się na parapet?

Grejpfrut to roślina spotykana w uprawie domowej zdecydowanie rzadziej niż cytryna czy pomarańcza. Powodem są jej stosunkowo duże rozmiary (w naturze nawet do 15 m wysokości), które sprawiają, że lepiej nadaje się do oranżerii. W warunkach domowych wzrost roślin należy ograniczać poprzez regularne przycinanie (na szczęście rosną one stosunkowo powoli). Grejpfruty uprawia się nie tylko ze względu na owoce, ale też dla dekoracyjnych, mięsistych liści i okazałych, białych kwiatów, występujących pojedynczo lub w większych gronach. Wymagają dość intensywnego nawożenia.

Limonki w uprawie domowej

Limonka występuje także pod nazwami limeta, limetka, lima czy limona. Charakteryzuje się eliptycznymi, ząbkowanymi liśćmi o wyraźnym połysku, które pachną po roztarciu. Te cytrusy kwitną na biało i są bardzo aromatyczne. Zielone owoce limetki, przypominające kształtem cytrynę, zna chyba każdy. Uprawa tych roślin w domu nie jest bardzo popularna, choć stanowią ciekawy, egzotyczny dodatek w pomieszczeniu.

Cytrusy do uprawy w domu – pomelo

Jeśli chcesz mieć w domu bardziej oryginalne cytrusy, to ten gatunek z pewnością będzie właściwym wyborem. Znany jest też pod nazwami pomarańcza olbrzymia, pompela czy pampela. Cechuje się dość okazałymi kwiatami w kolorze białym i wyjątkowo dużymi owocami. Pomarańczę olbrzymią można uprawiać w domu, podobnie jak inne cytrusy – szczególnie istotne jest umiarkowane podlewanie, wystawianie do chłodniejszego pomieszczenia zimą i częste zraszanie miękką wodą.

Jak uprawiać cytrusy w doniczce? Na co zwrócić uwagę?

Drzewka cytrusowe wymagają aklimatyzacji po przeniesieniu ich do domu

Gdy kupujemy drzewko cytrusowe, musimy pamiętać, że powinno ono mieć czas na aklimatyzację. Zanim takie rośliny trafią do sprzedaży, uprawiane są w szklarni i z reguły nie hartuje się ich do warunków panujących poza nią. Nasze drzewko, przeniesione nagle do domu, często po trudnej dla niego podróży, może doznać szoku i zgubić liście. Na szczęście, wszystko zwykle wraca do normy, gdy miną około 2 tygodnie na nowym stanowisku.

Aby ułatwić roślinom aklimatyzację, warto umieścić je w miejscu jasnym, jednak niewystawionym bezpośrednio na silne promieniowanie słoneczne. Starajmy się również w tym okresie nie dotykać cytrusów ani nie ,,dogadzać” im żadnymi zabiegami mającymi poprawić ich kondycję. Pielęgnacja drzewka jest ważna, ale poczekajmy z nią, aż nasza roślina z powodzeniem przystosuje się warunków panujących w domu.

Drzewko z obfitymi plonami

Jak sprawić, by drzewko cytrusowe wydało owoce?

Jeśli zależy nam na tym, by drzewko cytrynowe, pomarańczowe czy mandarynkowe wydało owoce, to należy pamiętać o jednej ważnej kwestii. Do uprawy w domu wybierajmy sadzonki pochodzące z rośliny, która już owocuje. Jeśli zamierzamy uprawiać cytrusy z pestek, to musimy liczyć się z tym, że zaczną wydawać owoce dopiero po upływie kilku lub kilkunastu lat (czasami nawet dwudziestu!). Najłatwiej będzie kupić roślinę w doniczce gotową do uprawy w domu – z pewnością znajdziesz ją w dobrym sklepie ogrodniczym.

Jakie podłoże do uprawy tych roślin?

Optymalne podłoże dla cytrusów będzie lekko kwaśne (optymalne pH mieści się w granicach 5,5 – 6,5). Powinno być dobrze przepuszczalne, np. ziemia kompostowa wymieszana z piaskiem. Na dnie donicy zawsze powinna się znaleźć warstwa drenażu, przykładowo ze żwiru lub keramzytu ogrodniczego. Zabezpieczy ona przed zaleganiem wody, a tym samym przed gniciem rośliny. Można zaopatrzyć się w gotowe podłoże przeznaczone specjalnie dla cytrusów.

Stanowisko do uprawy cytrusów w warunkach domowych

Cytrusy w doniczce powinny rosnąć na stanowisku dobrze nasłonecznionym, np. na parapecie od strony południowej. Dzięki temu szybko i bujnie rosną. Dotyczy to zwłaszcza odmian o nakrapianych liściach. Drzewka cytrusowe nie mogą mieć jednak w pokoju zbyt ciepło. Najlepszym smakiem charakteryzują się owoce uprawiane w temperaturze 10-18 st. C. O ile latem rośliny w pomieszczeniach mogą mieć cieplej, o tyle zimą powinno się je uprawiać w miejscu, gdzie temperatura powietrza wynosi ok. 15 st. C.

Starajmy się nie przekręcać i nie przestawiać doniczki bez potrzeby, bo rośliny te są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany stanowiska. Wystarczy, że zmieni się nieco kąt padania promieni słonecznych i już nasze cytrusy mogą stracić liście i owoce.

Warto zwrócić uwagę na intensywny zapach kwiatów mandarynki czy cytryny. Jest on bardzo przyjemny, jednak może zakłócać spokojny sen. Z tego powodu sypialnia nie będzie najlepszym miejscem na takie drzewko. Świetnie może się za to sprawdzić w kuchni (jeśli nie używamy w niej gazu), salonie czy w łazience, dodając wnętrzu tropikalnego klimatu, a zarazem zapewniając w nim przyjemny zapach.

Przesadzanie i przycinanie rośliny

Większość cytrusów rośnie na tyle intensywnie, że na wiosnę powinno się je przesadzać do przynajmniej dwukrotnie większej doniczki. Rozmiar drzewka regulujemy poprzez przycinanie. Cytrusy rosnące w domu przeważnie prowadzi się do wysokości 1 m, chyba że ktoś zamierza ustawić doniczkę w dużym salonie bądź szklarni.

Podlewanie cytrusów

W uprawie cytrusów istotne jest regularne podlewanie, ale powinniśmy unikać przelania, aby korzenie nie zaczęły gnić. Zasadniczo lepiej, kiedy roślina ma lekko przesuszone podłoże niż nadmiernie wilgotne. W większości przypadków powinno wystarczyć nawadnianie co 2-3 dni (latem można to robić codziennie, zwłaszcza w czasie upałów), a zimą, kiedy cytrusy przejdą w stan spoczynku, zalecana częstotliwość podlewania to co 4-5 dni.

Najlepiej podlewajmy wodą o małej zawartości wapnia, np. przefiltrowaną lub deszczówką. Wodę wodociągową warto wcześniej odstawić co najmniej na kilka godzin, aby ulotnił się z niej chlor i by uzyskała optymalną dla cytrusów temperaturę pokojową. Dobrym pomysłem będzie także częste zraszanie (ale nie używajmy do tego twardej wody!).

Czym roślina powinna być nawożona?

Drzewko cytrynowe czy mandarynkowe najlepiej nawozić specjalnym nawozem do cytrusów zawierającym żelazo. To bardzo istotne, bo niedobór tego pierwiastka może przyczynić się do pogorszenia kondycji rośliny, co objawia się żółknięciem liści lub ich bladym zabarwieniem. Przydatna może się też okazać odżywka do roślin zielonych. Wielbiciele ekologicznych rozwiązań mogą sięgnąć po naturalne nawozy przygotowane z odchodów dżdżownic. Nawożenie należy mocno ograniczyć, gdy cytrusy przechodzą w stan spoczynku.

Przesadzanie drzewka cytrusowego

Rozmnażanie cytrusów

Cytrusy uprawiane w doniczkach najłatwiej rozmnażać wegetatywnie, tzn. poprzez ukorzenianie pędów. Ten sposób szczególnie dobrze sprawdza się, jeśli chodzi o cytryny, mandarynki, pomelo czy limonki, natomiast pomarańcze powinny być szczepione z wykorzystaniem innych roślin cytrusowych jako podkładki (próby ukorzenienia ich sadzonek z reguły kończą się niepowodzeniem).

Najlepszą porą do przeprowadzenia rozmnażania wegetatywnego rośliny jest wczesna wiosna, choć wiele gatunków cytrusów z powodzeniem można rozmnażać przez cały sezon, aż do jesieni. Jak przeprowadzić rozmnażanie wegetatywne? Należy wybrać zdrowy pęd rośliny (najlepiej zeszłoroczny, nie może on być zdrewniały) i ściąć go ukośnie tuż poniżej węzła (czyli miejsca, z którego wyrastają liście cytryny, limonki, pomelo czy też mandarynki). Niektórzy uważają, że zamiast ciąć, lepiej pęd oderwać, gdyż wtedy pozostaje przy nim tzw. piętka starszej rośliny. Odcięty lub oderwany pęd powinien mieć 10-20 cm długości.

Następnie usuwamy z niego większość liści, pozostawiając tylko kilka na szczycie. Końcówkę pędu należy zanurzyć w ukorzeniaczu (na głębokość ok. 2-3 cm) i umieścić w przygotowanym wcześniej podłożu do sadzonkowania cytrusów (dobrze jest zrobić w nim wcześniej otwór, np. przy pomocy patyczka, aby podczas wkładania sadzonki warstwa ukorzeniacza nie uległa starciu). Jako podłoże warto wykorzystać mieszankę piasku z perlitem ogrodniczym, który ma bardzo korzystny wpływ na proces pojawiania się korzeni rośliny. Na koniec podlewamy przyszłe drzewko cytrusowe.

Aby sadzonka się ukorzeniła, potrzebuje wysokiej temperatury – optymalnie 24-28 st. C – oraz dobrze oświetlonego stanowiska. Może to być np. parapet w pokoju od strony południowej. Następnie trzeba nakryć roślinę przezroczystą folią lub zrobić jej ,,kapturek” z rozciętej butelki plastikowej w celu zwiększenia wilgotności. Aby nasze małe drzewko cytrynowe czy mandarynkowe nie zostało zaatakowane przez grzyby, należy je regularnie wietrzyć – co drugi dzień odkrywamy roślinę na co najmniej pół godziny.

Jeśli sadzonka będzie miała odpowiednie warunki, to pierwsze korzonki powinny pojawić się w doniczce po upływie 4-6 tygodni. Najbardziej widoczną oznaką, że drzewko się przyjęło, jest wypuszczenie przez nie nowych liści bądź pędów. Kiedy korzenie rośliny będą sięgać brzegów doniczki, nadejdzie czas na przesadzenie jej do większego pojemnika ze zwykłym podłożem do cytrusów.

Jak radzić sobie ze szkodnikami i chorobami atakującymi roślinę?

Drzewko cytrusowe może zostać zaatakowane przez szkodniki, najczęściej miseczniki cytrusowe, przędziorki, tarczniki, wełnowce, mszyce i mączliki. Kiedy już się pojawią, najskuteczniejsze powinny okazać się specjalistyczne preparaty insektobójcze. Można je nabyć w wygodnej formie sprayu. Roślina generalnie rzadko choruje, jeśli już to problemem są najczęściej choroby grzybowe. Można im zapobiegać poprzez umiarkowane podlewanie drzewka.

Jak dbać o cytrusy w doniczce? Podsumowanie

Uprawa owoców cytrusowych na parapecie w domu nie jest szczególnie skomplikowana. Cytrusy wywodzą się z tropikalnego klimatu, dlatego należy je uprawiać na stanowisku, gdzie stale mają światło. Co ważne, takich roślin nie można zbyt obficie podlewać ani przestawiać bez potrzeby w inne miejsce (są na tyle delikatne, że nawet obrócenie stojącej na parapecie doniczki może spowodować pogorszenie ich kondycji – cytrusy utracą liście i owoce).

Gleba powinna mieć dobrą przepuszczalność. Oprócz podlewania ważne jest zraszanie roślin wodą. Latem temperatura powietrza w pomieszczeniu, w którym uprawiamy cytrusy, powinna być wyższa niż zimą.

Jeśli zależy nam na owocach, to do uprawy wykorzystujmy sadzonki cytrusów pochodzące z już owocujących roślin. Najlepiej kupić w sklepie gotowe sadzonki. Przy uprawie z pestek czas oczekiwania na owoce może być bardzo długi. Większość chorób atakujących nasze drzewko cytrynowe, mandarynkowe czy pomarańczowe bierze się ze zbyt intensywnego i/lub zbyt częstego podlewania, dlatego tak ważna jest prawidłowa pielęgnacja roślin.

Autor

Maria