Drzewo tlenowe – co to jest? Jakie ma zalety? Jak szybko rośnie?
Czy wiedziałeś, że istnieje drzewo, które wytwarza nawet 10 razy więcej tlenu niż inne gatunki liściaste i pochłania ogromne ilości dwutlenku węgla? Dostarcza przy okazji znakomitej jakości drewna i niebywale szybko rośnie. Jest to tak zwane drzewo tlenowe, które coraz częściej można spotkać nie tylko na plantacjach, ale i w przydomowych ogrodach. Czy to faktycznie idealne drzewo, którego lasy będą w stanie uratować naszą planetę przed niekorzystnymi zmianami klimatu? A może stanowi zagrożenie dla rodzimych gatunków? Przeczytaj, jakie sekrety kryje ta niezwykła roślina.
Spis treści
Dlaczego drzewo tlenowe?
Drzewo tlenowe (Oxytree) zawdzięcza swoją nazwę temu, że wytwarza ok. 10 razy więcej tlenu niż inne drzewa liściaste. Pochłania przy tym ogromne ilości dwutlenku węgla. Plantacje Oxytree są w tym względzie na tyle wydajne, że hektar, na którym rośnie 570 okazów, jest w stanie zaabsorbować 106-140 t dwutlenku węgla rocznie. Dla porównania, inne gatunki drzew rosnących w Polsce (np. dąb czy buk) pochłoną w tym czasie zaledwie 7-12 t.
Cud natury? Nie do końca. Roślina jest dziełem hiszpańskich naukowców, którzy stworzyli ją w warunkach laboratoryjnych. To hybryda powstała ze skrzyżowania dwóch odmian Paulownia fortunei i Paulownia elongata. W 2011 roku drzewo tlenowe oficjalnie uznano za odmianę Paulowni, co zatwierdził Urząd Odmiany Roślin Unii Europejskiej. Pełna oficjalna nazwa rośliny brzmi Paulownia Clon in vitro 112.
Do czego wykorzystuje się drzewa tlenowe?
Potencjał Oxytree w zakresie produkcji tlenu i absorpcji dwutlenku węgla staje się szczególnie ważny w dobie zmieniających się warunków klimatycznych na Ziemi. To jednak niejedyna zaleta. Drzewo tlenowe wyjątkowo szybko rośnie i jest źródłem wysokiej jakości drewna, które wykorzystuje się w budownictwie oraz jako surowiec m.in. do produkcji mebli.
Suche drewno jest odporne na wodę, dzięki czemu można je wykorzystać do wytwarzania najlepszych desek surfingowych. Nadaje się również na opał – spala się nie tylko gałęzie i pień drzewa, ale także jego liście.
Ze względu na szybki wzrost materiał opałowy pozyskamy w niedługim czasie (pierwsze cięcie można wykonać, gdy drzewo ma 3-6 lat) i będzie on bardzo wydajny (szacuje się, że 1,5 t zrębek z Oxytree daje tyle samo ciepła, co 1 t węgla). Po ścięciu drzewo odrasta od pozostawionego pnia nawet cztery czy pięć razy.
Drewno charakteryzuje się ponadto wyjątkową lekkością – waży o ok. 30% mniej niż surowiec pozyskiwany z innych gatunków drzew liściastych. Ogromne liście Oxytree służą do pozyskiwania biomasy i paszy dla zwierząt. Kwiaty są miododajne. Z 1 ha kwitnących drzew tlenowych da się uzyskać 700 kg miodu.
Możliwości wykorzystania drzew tlenowych nadal są badane przez naukowców z całego świata. Od 2016 r. także w Polsce, w wielu placówkach, są prowadzone badania nad Oxytree. Naukowców szczególnie interesuje jego wpływ na różne elementy środowiska naturalnego, jakość drewna, możliwość wykorzystania roślin do celów przemysłowych oraz sama uprawa drzew tlenowych.
Deska z drzewa tlenowego
Jak wygląda drzewo tlenowe?
Charakterystyczną cechą rośliny są ciemnozielone, duże liście w kształcie serca, które mogą doskonale zacieniać i chronić od wiatru jakiś kącik w ogrodzie. Niezwykle efektywna fotosynteza możliwa jest dzięki temu, że średnica liścia wynosi aż 25-45 cm. Drzewo tlenowe kwitnie na przełomie kwietnia i maja, na fioletowo-biało. Zjawiskowe, dzwonkowate kwiatostany osiągają nawet 40 cm długości.
To jedno z najszybciej rosnących drzew. Już w dwa miesiące od momentu posadzenia jego rozmiary są imponujące, a po roku może mieć nawet 3 metry wysokości. Obwód drzewa czteroletniego wynosi ok. 80 cm. W ciągu 6 lat Oxytree może osiągnąć wysokość 16 m oraz 30 cm średnicy. Po kilkunastu latach wzrostu w naszym ogrodzie będziemy mieli trzydziestometrowe drzewo!
Uprawa drzew tlenowych w ogrodzie
W Polsce popularne jest raczej sadzenie całych plantacji drzew tlenowych. Te sztuczne lasy mają produkować tlen oraz umożliwiać pozyskiwanie drewna czy innych surowców. W zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie, aby uprawiać je także we własnym ogrodzie. Pielęgnacja nie jest skomplikowana.
Wiele obaw budzi wpływ Oxytree na inne drzewa oraz rodzime gatunki pozostałych roślin i zwierząt. Powiedzmy sobie szczerze – w przypadku odmiany, która do tej pory nie występowała w przyrodzie, wszystkie konsekwencje wprowadzenia jej do ekosystemu są trudne do przewidzenia.
Obawy budzi m.in. rozległy system korzeniowy drzewa tlenowego, który może sięgać nawet 9 m w głąb podłoża, zabierając innym gatunkom wodę oraz niezbędne do prawidłowego wzrostu składniki odżywcze. Potężny rozmiar rosnących drzew to również ryzyko zbyt małego dostępu światła słonecznego do znajdujących się w pobliżu roślin.
Nic zatem dziwnego, że zdania badaczy na temat drzewa tlenowego są podzielone. Z jednej strony można usłyszeć głosy przestrzegające przed jego sadzeniem, z drugiej uruchamiane są nawet dotacje do założenia plantacji Oxytree. Tak czy inaczej, decyzja o umieszczeniu tego drzewa w naszym ogrodzie musi być dokładnie przemyślana.
Stanowisko uprawy Oxytree
Drzewo Oxytree doskonale znosi nieprzyjazne warunki środowiska. Jest na tyle wytrzymałe, że niestraszne mu skrajne temperatury (toleruje zakres od -25 °C do +45 °C). Do uprawy najlepiej wybrać słoneczne lub częściowo zacienione miejsce ogrodu, w miarę możliwości osłonięte od porywistego wiatru.
Drzewo tlenowe Oxytree – podłoże
Drzewo tlenowe nie wymaga urodzajnej gleby. Rozgałęziony, głęboki system korzeniowy sprawia, że znakomicie sprawdzi się dla niego nawet piaszczyste podłoże. Sadzonki można umieścić w jałowych, kamienistych zakątkach w ogrodzie. Odczyn pH gleby powinien wynosić 5,5-8,9. Istotna jest jej dobra przepuszczalność. Teren pod sadzenie Oxytree nie może być podmokły.
Posadzone drzewo tlenowe
Sadzenie drzew tlenowych
Sadzonki drzewa Oxytree najlepiej umieścić w ogrodzie w sezonie wiosenno-letnim. Optymalna pora do sadzenia ich w gruncie przypada na okres od połowy maja do końca lipca. Biorąc pod uwagę możliwości wzrostu drzewa tlenowego, nie zapominajmy, by sadzonkę umieszczać w pewnej odległości od innych okazów. W przypadku plantacji każda roślina powinna być zasadzona z zachowaniem czterometrowego odstępu w rzędzie oraz cztero- lub pięciometrowego pomiędzy rzędami.
Drzewo tlenowe – podlewanie
Drzewa tlenowe potrzebują średnich rocznych opadów od 500 do 800 mm, co oznacza, że latem podlewanie raczej będzie konieczne. Krótkie okresy suszy są na ogół dobrze tolerowane. Należy pamiętać, że nawadniamy tylko do momentu, w którym roślina zrzuci liście.
Czy drzewo tlenowe trzeba przycinać?
Proste drzewo uzyskamy, jeśli będziemy na bieżąco usuwać wyrastające z pnia miękkie pędy boczne. Koronę drzewa tlenowego również można łatwo formować poprzez cięcie sekatorem bądź nożycami ogrodowymi. Na wiosnę przeważnie zachodzi konieczność przycięcia przymarzniętych wierzchołków.
Jak nawozić drzewa tlenowe?
Podłoże rosnących drzew tlenowych można wzbogacać nawozami. Te o wysokiej zawartości azotu stosujemy do końca czerwca, a potem zmieniamy na preparaty o obniżonej zawartości tego pierwiastka, które z kolei wykorzystujemy do końca sierpnia. Ma to znaczenie dla prawidłowego rozwoju i zimowania roślin.
Podobnie jak inne drzewa liściaste Oxytree gubi liście na zimę. Mają one wysoką zawartość azotu, dlatego zaleca się wykorzystać je jako naturalny nawóz dla drzewa tlenowego. Po prostu pozostawiamy je na ziemi i mieszamy z wierzchnią warstwą podłoża.
Rozmnażanie drzew tlenowych
Drzewo tlenowe może być rozmnażane wyłącznie w warunkach laboratoryjnych. Wprawdzie roślina wytwarza nasiona, ale są one bezpłodne. Oxytree nie będzie się rozsiewać w sposób niekontrolowany. Jeśli do ogrodu potrzebujemy więcej egzemplarzy, to musimy po prostu kupić gotowe sadzonki.
Drzewa tlenowe – szkodniki i choroby
Oxytree wykazuje dużą odporność na szkodniki i choroby, dlatego nie powinniśmy mieć z nimi większych problemów. Podobnie jak w przypadku innych odmian Paulowni, drzewa tlenowe mogą zostać zaatakowane przez różne rodzaje owadów żywiących się liśćmi oraz przez miotłę zbożową.
Drzewo tlenowe Oxytree – podsumowanie
Oxytree to jedno z najszybciej rosnących drzew, sztucznie stworzona hybryda, która niezwykle efektywnie wytwarza tlen i wychwytuje z powietrza dwutlenek węgla. Ma ogromne liście i może osiągnąć wysokość nawet 30 m.
Drzewo tlenowe uprawiane jest głównie ze względu na jego pozytywny wpływ na środowisko oraz dla znakomitej jakości drewna, które znalazło szerokie zastosowanie w przemyśle i w budownictwie. Z Oxytree można pozyskiwać także miód i biomasę.
Drzewa tlenowe jak najbardziej można uprawiać w ogrodzie i nie jest to trudne, bo mają niewielkie wymagania. Nie potrzebują specjalnie żyznego podłoża, dobrze znoszą suszę, rzadko atakują je szkodniki i choroby, a ich pielęgnacja nie jest czasochłonna. Choć drzewo tlenowe wzbudza wśród ekologów liczne kontrowersje, nie da się ukryć, że jest to jedna z najciekawszych odmian stworzonych przez człowieka.
