Fikus – jak o niego dbać? Ziemia, podlewanie i przycinanie

Fikus – jak dbać o tę wyjątkowo kapryśną roślinę? Czy fikus lubi dużo wody? Jak pielęgnować fikusy w domu? Dlaczego fikus jest idealną rośliną do biura? Na te, a także na wiele innych pytań udzielamy dziś wyczerpujących odpowiedzi. Sprawdź!

Fikusy jako popularne rośliny doniczkowe

Fikus (figowiec pospolity) to roślina należąca do rodziny morwowatych. W warunkach naturalnych występuje ponad tysiąc gatunków fikusów, a wśród nich rośliny drzewiaste, krzewy i pnącza. Pochodzą one z terenów subtropikalnych i tropikalnych Afryki, Azji i Australii. Uprawia się je zarówno jako rośliny użytkowe, jak i jako kwiaty doniczkowe. Chociaż kilkanaście odmian fikusów doniczkowych różni się między sobą wielkością i pokrojem liści oraz wyglądem, wszystkie one mają podobne (wysokie!) wymagania dotyczące stanowiska, warunków i pielęgnacji. Warto jednak podjąć się wyzwania, jakim jest uprawa fikusa, ponieważ nie tylko stanowi on ozdobę pomieszczenia, ale także oczyszcza powietrze z benzoli i fenoli, co sprawia, że idealnie sprawdzi się również w biurze.

Najbardziej osobliwą cechą fikusa jest fakt, iż nie znosi zmiany miejsca i nawet na najmniejsze przesunięcie doniczki może zareagować zrzuceniem liści. Przed planowanym zakupem należy więc wybrać starannie miejsce, w którym stanie, przy uwzględnieniu jego wymagań dotyczących temperatury i oświetlenia. Fikusy to kwiaty doniczkowe, które lubią świeże powietrze i mocno oświetlone stanowiska, dlatego wiele osób decyduje się umieścić je na balkonie w sezonie letnim. Trzeba jednak pamiętać, że roślina ta nie znosi przeciągów, na które może zareagować zrzucaniem liści. Czy fikus kwitnie? Wszystko zależy od konkretnej odmiany. Na przykład fikus Benjamina kwitnie bardzo rzadko i tylko wtedy, gdy roślina jest w pełni dojrzała. Rodzi wówczas kwiaty, które mają formę fałszywego owocu, który po pewnym czasie wytwarza małą figę. Z kolei figowiec pospolity rosnący w gruncie może kwitnąć co roku, a w trakcie długiego i ciepłego lata będzie wytwarzał jadalne figi o słodkim smaku.

• Przycinanie róż wielkokwiatowych - jak i kiedy to robić?

Odmiany fikusa

Warto wiedzieć, że charakterystyczne, błyszczące i skórzaste liście fikusów wydzielają sok mleczny, który w kontakcie ze skórą może działać na nią drażniącą. Jak wspomnieliśmy już na początku, istnieją różne odmiany fikusa, dlatego pora się zapoznać z najpopularniejszymi z nich. Oto one:

• Fikus sprężysty o błyszczących, skórzastych, łezkowatych, dużych liściach, których długość może wynosić nawet 40 cm. Młode liście tej rośliny są bordowe, jednak z czasem stają się ciemnozielone. Fikus sprężysty może osiągać wysokość nawet 3 m, dlatego potrzebuje do rozwoju dużej przestrzeni.
• Fikus pnący to samoczepne pnącze wytwarzające dekoracyjne, drobne liście o jajowatym kształcie.
• Fikus czepny to płożąca się roślina z lancetowatymi, ostro zakończonymi liśćmi.
• Fikus lirolistny wytwarza długie, błyszczące, dekoracyjne liście w kształcie liry.
• Fikus Benjamina (fikus Benjamin, figowiec benjamiński) zwykle rośnie aż do 2 m, choć może znacznie przekroczyć tę wysokość. Ma zwisający, “płaczący” pokrój, stąd nazywany jest również fikusem płaczącym. To roślina o małych, skórzastych, błyszczących liściach ze spiczastym zakończeniem. W sprzyjających warunkach może wykształcić korzenie powietrzne. Źle znosi suche powietrze, przeciągi, skoki temperatury i nie lubi nadmiaru wilgoci.
• Fikus deltolistny to gatunek wytwarzający liście o niemal okrągłym kształcie oraz małe, zielonkawe owoce.
• Fikus tępy (figowiec tępy) o drobnych, ciemnozielonych liściach, ma sztywne, wznoszące się gałązki i “płaczący” pokrój. To odmiana najczęściej wykorzystywana do dekoracji w biurach i budynkach użyteczności publicznej. Wykorzystuje się ją również do formowania drzewka bonsai (fikus bonsai). Jego poskręcane korzenie wystają ponad powierzchnię ziemi. Fikus tępy wymaga jasnego stanowiska i pokojowej temperatury. W sezonie letnim można go wystawiać na balkon lub taras, jednak należy go chronić przed chłodem. Lubi podwyższoną wilgotność powietrza, dlatego warto spryskiwać jego liście odstaną lub przegotowaną wodą.
• Fikus bengalski ma szorstkie, owłosione, duże liście z widocznym unerwieniem.
• Fikus wąskolistny ma długie, wąskie, duże liście.
• Fikus Nitida to roślina o lekko wzniesionym pokroju i drobnych liściach.
• Fikus australijski to kwiat o rozłożystym pokroju i małych liściach.

Fikus – jak dbać o odpowiednie stanowisko dla tej rośliny?

Wszystkie fikusy mają podobne wymagania i uchodzą za jedne z najbardziej podatnych na choroby roślin. Mogą gubić liście nawet po przesunięciu doniczki o… milimetr! Są to więc niezwykle kapryśne rośliny doniczkowe. Dobrym pomysłem jest oznaczenie donicy w taki sposób, by zawsze odstawiać ją dokładnie w to samo miejsce. Jeśli nie będziemy zmieniać położenia fikusa, będziemy mogli cieszyć się rośliną o pięknych, dekoracyjnych liściach. Fikus jest rośliną światłolubną, dobrze rosnącą na stanowisku z rozproszonym światłem (nie służy mu bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Odmiany, które wytwarzają ciemnozielone liście, mogą stać w mniej oświetlonych miejscach. W czasie aktywnego wzrostu i kwitnienia fikus wymaga więcej światła niż na przykład w sezonie zimowym. Odmiany fikusa o różnobarwnych liściach mogą stracić swój kolor, jeśli nie zapewnimy im dostatecznej ilości światła.

Idealna temperatura do wzrostu fikusa wynosi od 22 do 28° C latem i od 15 do 21° C zimą. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka temperatura może spowodować opadanie liści. Co jeszcze warto wiedzieć na temat stanowiska dla fikusów?

• Odmiany o różnobarwnych liściach są szczególnie wrażliwe na niską temperaturę i przeciągi,
• Jeśli na stałym stanowisku rośliny panują nieodpowiednie warunki, należy ją przenieść w cieplejsze miejsce,
• W upalne dni warto spryskiwać te rośliny doniczkowe wodą,
• Brak wilgoci może stać się przyczyną zrzucania liści (szczególnie wrażliwy na takie warunki jest fikus Benjamin).

Fikus – jaka ziemia jest dla niego najlepsza i jak często go podlewać?

Do jakiej ziemi przesadzić fikusa? Jakie pH ziemi do fikusa będzie najbardziej odpowiednie? Najlepsza ziemia dla fikusa to gleba o neutralnym lub słabo kwaśnym odczynie pH. Powinna ona być luźna, by powietrze mogło przez nią swobodnie przepływać. Roślina najlepiej będzie rosła w doniczce, w której są otwory drenażowe, zapobiegające zastojowi wody. Dno takiej doniczki wykładamy warstwą drenażową. Czy fikus lubi dużo wody? Kiedy podlewać fikusa Benjamina? Odpowiednie podlewanie fikusów ma duże znaczenie i należy się przy tym kierować kilkoma zasadami:

• To rośliny domowe wymagające podlewania ciepłą wodą.
• Podlewanie powinno się odbywać zawsze w tym samym czasie, rano albo wieczorem.
• Do podlewania fikusów używamy wody odstanej przez 2-3 dni, deszczówki, wody przefiltrowanej albo wody przegotowanej.
• Częstotliwość podlewania będzie ściśle związana z daną porą roku. Latem trzeba sprawdzać górną warstwę ziemi: gdy przeschnie na głębokości 2-3 cm, kwiat wymaga podlania (zwykle będzie to 2 razy na tydzień). Zimą wystarczy podlać roślinę raz w tygodniu.
• W czasie upałów spryskujemy liście fikusa pod prysznicem.
• Okresowo trzeba poluzować glebę, by zwiększyć jej wilgotność i zapewnić odpowiednią przepuszczalność powietrza.
• Po podlaniu należy odczekać kilka minut, a następnie opróżnić podstawkę z nadmiaru wody.
• Trzeba pamiętać, że nawet jedno przelanie lub opóźnienie podlewania może stać się przyczyną zrzucenia liści przez roślinę.
• Liście kwiatu warto przecierać z kurzu wilgotną ściereczką.

Fikus – jak dbać o tę roślinę doniczkową, by miała piękne, błyszczące liście?

Jak pielęgnować fikusy w domu, by zachwycały wielkością liści i osiągnęły swoją optymalną wysokość (nawet 3 m!)? Powiedzieliśmy już wiele na temat odpowiedniego stanowiska i podlewania fikusów, dlatego teraz przyjrzymy się bliżej ich nawożeniu, ponieważ rośliny te potrzebują systematycznego dostarczania składników odżywczych. Nawożenie należy rozpocząć po okresie odpoczynku, wczesną wiosną, i kontynuować je przez całe lato, aż do września. Jeśli chcemy, by fikus cieszył nasze oczy piękną koroną, należy stosować nawozy z azotem, które podajemy do gleby wiosną i wczesnym latem (nie jesienią, ponieważ spowoduje to blednięcie i osłabienie pędów). Do nawożenia fikusów stosuje się nawozy organiczne i mineralne. Co ciekawe, rośliny te nie wymagają zbyt częstego dokarmiania w porównaniu z innymi gatunkami.

Nawóz wybieramy w zależności od odmiany. Może to być preparat do roślin o ozdobnych liściach, do roślin, które mają zielone liście lub też preparat przeznaczony specjalnie do figowców. Stosujemy się dokładnie do zaleceń producenta dotyczących nawożenia – przekroczenie sugerowanej dawki może zaszkodzić naszym kwiatom. Jakie czynniki świadczą o tym, że należy rozpocząć nawożenie?

• Wzrost rośliny znacznie spowolnił,
• Jej liście zaczęły tracić kolor i jędrność,
• Pędy fikusa stały się wydłużone i cienkie,
• Na liściach pojawiły się plamy,
• Fikus zaczął zrzucać liście,
• Liście zaczęły żółknąć,
• Kwiat został zaatakowany przez szkodniki.

Przycinanie i przesadzanie fikusów

Czynności pielęgnacyjne związane z fikusami obejmują również przesadzanie, które (wykonywane w odpowiednich odstępach czasu i w prawidłowy sposób) umożliwi roślinie rozwój. Kiedy należy przesadzić fikusa? Oto kilka czynników, które o tym decydują:

• Chcemy rozmnożyć kwiaty doniczkowe,
• Korzenie fikusów wpadają do otworu drenażowego,
• Roślina jest ściśnięta w doniczce,
• Fikus został właśnie kupiony w sklepie,
• Drenaż wymaga wymiany.

Młode rośliny, których wiek nie przekracza 4 lat, przesadza się każdego roku. Starsze fikusy można przesadzać rzadziej, co 3-5 lat. Czynność tę przeprowadzamy wczesną wiosną. Ponieważ fikus nie lubi znaczących zmian, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zaraz po przesadzeniu zgubi swoje liście, jednak w trakcie trwania sezonu letniego zwykle je odzyskuje. Jaką wybrać doniczkę do fikusa? Jeśli na przykład roślina ma wysokość 125 cm, to doniczka, w której go posadzimy, powinna mieć średnicę nie większą niż 23 cm. Kolejnym zabiegiem pielęgnacyjnym, jaki służy fikusowi, jest formowanie, które pozwala uzyskać pożądany przez nas pokrój rośliny. Co jakiś czas wystarczy ściąć wierzchołek rośliny, co będzie stymulować fikusa do wypuszczenia bocznych pędów, a co za tym idzie, do rozkrzewiania się.

Co jeszcze warto wiedzieć? Rozmnażanie fikusów i choroby

W domowej uprawie fikusy nie rozmnażają się przez nasiona. Jest to bardzo czasochłonny proces, w którym należy zapewnić idealne warunki do rozwoju młodych roślin zielonych. W tym celu stosuje się rodzaj miniszklarni, w której wysiewa się nasiona i w której muszą być zachowane odpowiednio wysoka wilgotność i temperatura. Zalecamy rozmnażanie fikusa w jeden z następujących sposobów:

1. Pozyskanie sadzonek z łodyg i pąków liściowych. Przycięte sadzonki wkładamy do wody i czekamy, aż pojawią się korzenie, co najczęściej zajmuje około dwóch tygodni. Po tym czasie wyjmujemy pędy i sadzimy je w osobnych doniczkach.
2. Fikusy można także rozmnażać przez odkłady powietrzne, choć sposób ten wymaga większego nakładu pracy. Jak rozmnożyć fikusa przy wykorzystaniu takiej metody? Najpierw wybieramy odpowiedni pęd i usuwamy z niego nadmiar liści. W kolejnym kroku wykonujemy nacięcie, w które wkładamy zapałkę. Owijamy całość wilgotnym mchem i folią polietylenową. W ciągu miesiąca powinny się pojawić w tym miejscu korzenie, które oddzielamy od głównego pnia i sadzimy w osobnej doniczce.

Do najczęstszych chorób atakujących fikusy należą korkowacenie i plamistość liści, które pojawiają się zwykle zimą. Plamistość objawia się pojawieniem się dużych, żółtych przebarwień na liściach, z kolei korkowacenie można zdiagnozować w momencie, gdy na liściach pojawiają się jasnozielone, wodniste plamy, zmieniające się po pewnym czasie w korkowe narośla. Oba wymienione problemy zwykle spowodowane są zbyt małą ilością światła i zbyt niską temperaturą panującą w pomieszczeniu, w którym rosną fikusy. Kolejnym problemem związanym z uprawą fikusów jest gnicie korzeni, z którym mamy do czynienia w przypadku zbyt zwartej ziemi i nazbyt częstym podlewaniem. Jeśli zauważymy, że roślina marnieje, warto wyjąć ją delikatnie z doniczki i sprawdzić jej korzenie. W przypadku, gdy będą miękkie, należy wymienić podłoże na mniej zwarte, nie zapominając o drenażu na dnie doniczki.

Autor

Maria