Jak dbać o ryby w oczku wodnym?

Kolorowe rybki pływające w oczku wodnym mogą stanowić prawdziwą atrakcję w ogrodzie. Jeśli jednak chcesz mieć zdrowe ryby charakteryzujące się pięknym wyglądem, musisz zapewnić im odpowiednie warunki do rozwoju. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak dbać o oczko wodne (także w sezonie zimowym) i podpowiadamy, jakie ryby wybrać do oczka wodnego oraz rośliny wodne warto w nim zadomowić.

Jak sprawić, by oczko wodne było idealnym środowiskiem życia dla ryb?

1. Zadbaj o odpowiednią głębokość oczka wodnego

Minimalna głębokość oczka wodnego to 1 m – tyko wówczas ryby będą miały odpowiedni poziom natlenienia wody o każdej porze roku (latem w promieniach słońca woda nagrzewa się w szybkim tempie, natomiast w zimie zdarza się jej zamarzanie nawet do dna zbiornika wodnego).

• Jak oczyścić wodę w stawie lub w oczku wodnym?

2. Utrzymuj dobrą jakość wody

Do rozwoju glonów w oczkach wodnych w dużej mierze przyczyniają się pozostające w wodzie resztki pokarmu, produkty przemiany materii ryb, części roślin itp. Z ich powodu znacznemu podniesieniu ulega poziom azotanów i fosforanów w wodzie, dzięki któremu algi mają pod dostatkiem składników pokarmowych.

Zapobieganie rozwojowi glonów w oczku wodnym jest o tyle ważne, że nie tylko tworzą one szpecące zakwity, ale mogą nawet doprowadzić do poduszenia się ryb. Pobieranie przez algi dużych ilości tlenu może spowodować bardzo gwałtowne spadki nasycenia nim wody w zbiorniku.

Równowaga biologiczna wewnątrz oczka wodnego pozwala na jego samooczyszczanie się, jednak raczej trudno ją utrzymać w niewielkich zbiornikach. W tej sytuacji najlepszym wyjściem będzie montaż pompy lub filtra oczyszczającego wodę o wydajności dostosowanej do objętości oczka wodnego oraz liczby znajdujących się w nim ryb.

Można też próbować oczyszczyć oczko wodne ręcznie, używając do tego przykładowo grabi lub sita, jednak jest to czasochłonne i wiąże się ze sporymi nakładami pracy (wcześniej woda powinna być spuszczona z oczka w objętości co najmniej 2/3 zbiornika, a ryby odłowione).

Aby zapobiec gromadzeniu się zanieczyszczeń w wodzie, można zainstalować specjalne siatki chroniące przed suchymi, jesiennymi liśćmi i wieloma innymi niepożądanymi elementami znajdującymi się w ogrodzie.

Gdy chcemy prawidło dbać o oczko wodne, nie wolno nam zapomnieć również o utrzymywaniu właściwego poziomu pH, który powinien mieścić się między 7,4 a 8,4. Jeśli woda ma odczyn zbyt zasadowy (za wysokie pH), oznacza to idealne warunki dla namnażania się glonów, dlatego należy wykonać jej zakwaszanie. Niektórzy polecają, by w tym celu wlewać do niej ocet, jednak lepiej zachować ostrożność w przypadku takich sposobów. Mogą one być szkodliwe dla ryb w oczku wodnym. Sprawdzoną metodą jest natomiast umieszczenie na dnie zbiornika torfu.

Do czyszczenia oczka wodnego przyda nam się specjalny odkurzacz. Duże sadzawki powinny być czyszczone za pomocą modeli z wbudowaną pompą, natomiast do mniejszych zbiorników wystarczą odkurzacze bez pompy.

Warto skorzystać także z profesjonalnych preparatów do czyszczenia oczka wodnego, zwłaszcza tych biologicznych. Ich naturalny skład, w przeciwieństwie do środków chemicznych, nie stwarza zagrożenia dla ryb ani dla roślin wodnych.

3. Upewnij się, że oczko wodne ma odpowiednią dla ryb wielkość

W hodowli ryb niezwykle ważne jest, aby nie przesadzić z ilością osobników. Każdy z nich potrzebuje przecież mieć trochę miejsca do pływania. Ale ile ryb to za dużo?

Pomocna może być tu prosta reguła, że 1 niewielka rybka powinna przypadać na każde 100 l wody w zbiorniku oczka wodnego, natomiast w przypadku dużej ryby będzie to 1 na 1000 l. Generalnie, małe i płytkie oczka wodne szybciej ulegają zamuleniu, a ich powierzchnia w dość szybkim tempie może pokryć się glonami. Minimalne zalecane rozmiary to więc 2 x 2,5 m².

4. Unikaj nadmiernego karmienia ryb

Karmienie ryb w oczku wodnym powinno być umiarkowane, gdyż niezjedzone resztki pokarmu mają tendencję do opadania na dno. Gnijące zanieczyszczenia wydzielają do wody związki azotu i fosforu, z czym wiąże się duże prawdopodobieństwo rozwoju glonów.

Rybom w dużej mierze wystarcza pokarm naturalnie znajdujący się w środowisku, żywią się przecież larwami owadów, glonami, bezkręgowcami i różnymi mikroorganizmami zasiedlającymi zbiornik.

Jeśli już je dokarmiamy, jednorazowa porcja pokarmu powinna być taka, aby rybki zdołały zjeść ją w ciągu 5 min. Zwykle karmi się je raz dzienne, choć może wystarczyć nawet co drugi dzień. Warto również co tydzień zrobić im jeden dzień postu. Gdy temperatura wynosi poniżej 12°C, ryby nie żerują, więc należy wówczas całkowicie zaprzestać ich karmienia.

5. Zasadź różne gatunki roślin wodnych

Roślinki do oczka wodnego mają za zadanie nie tylko zdobić oczko wodne, ale mogą być bardzo pomocne, gdy chcemy utrzymać odpowiednie parametry wody. Pobierając z sadzawki m.in. związki azotu i fosforu, nie dopuszczają do namnożenia się w niej nadmiernych ilości glonów. Podnoszą ponadto zawartość tlenu w oczku.

Malowniczo unoszące się na powierzchni wody liście grążeli czy nenufarów pozwolą stworzyć romantyczny klimat, a zarazem ochronią wodę przed znacznym nagrzaniem się. Z kolei wśród roślin rosnących przy dnie zbiornika ryby i inne organizmy wodne znajdą idealne schronienie.

Rośliny do oczka wodnego

Jakie ryby do oczka wodnego wybrać?

Z pewnością muszą to być rybki, którym nie zaszkodzi panująca w naszym klimacie temperatura. Polecane gatunki to m.in.:

• Słonecznice pospolite (znane też jako owsianki, błyskotki, błyskawki, wierzchówki albo kaczoryny).

  Niewymagający, rodzimy gatunek ryb, który może zasiedlić oczka wodne amatorskich hodowców. Słonecznica dożywa 4 lat, na grzbiecie jest brązowo-zielona, a na brzuchu biała. Źle znosi gwałtowne wstrząsy i duże wahania temperatury.

• Strzeble potokowe

  To małe rybki zasiedlające nasze oczko wodne, większość osobników ma 7-8 cm długości. Strzeble mogą być rozmaicie ubarwione, choć dominują brąz, biel oraz czerń. Cechą charakterystyczną jest natomiast wyraźnie zaznaczona linia boczna.

• Karasie ozdobne/chińskie (popularne ,,złote rybki”)

  Ich selektywna hodowla doprowadziła do tego, że z upływem czasu uzyskano wiele odmian o ogromnej różnorodności ubarwienia (podobnie jest w przypadku karpi koi). Różnią się od siebie także wielkością, ale maksymalnie dorastają do 15 cm długości. Ich hodowla w warunkach domowych nie sprawia problemów, a same karasie są dość wytrzymałe, co również przyczynia się do ich niesłabnącej popularności.

• Różanki pospolite (inaczej siekierki, pukasy)

  Te ryby z rodziny karpiowatych pokrywają szarozielone łuski, ich płetwy przybierają czerwonawe zabarwienie, a charakterystycznym znakiem jest niebieskawozielona smuga w formie trójkąta występująca w tylnej części ciała. Często podpływają do samego dna oczka w poszukiwaniu glonów, dzięki czemu sprzyjają utrzymaniu czystości wody. Jeśli chcemy je rozmnażać, koniecznie musimy wprowadzić do zbiornika także szczeżuje, dzięki którym ryby będą mogły złożyć ikrę.

• Karpie koi

  Wywodzące się z Japonii karpie koi możesz hodować, o ile masz odpowiednio duże oczko wodne. Biorąc pod uwagę ich upodobanie do nurkowania, powinno to być co najmniej 1,5 m głębokości, bo niektóre osobniki osiągają nawet metr długości. Istotną cechą ryb koi jest również ich długowieczność – przeważnie żyją one 20-30 lat, jednak mogą dożyć nawet 70 lat!

• Sterlety (jesiotry sterlety, czeczugi)

  Ryby z rodzaju jesiotrowatych o łagodnym usposobieniu, które mogą być trudne do dostrzeżenia w zbiorniku, gdyż trzymają się blisko jego dna. Zwykle osiągają długość do 65 cm, ale zdarzają się znacznie większe osobniki. Dożywają do 20 lat. Nie zagrażają innym rybom, choć mogą zjadać ikrę i narybek.

Dokarmianie ryb w oczku wodnym – co warto wiedzieć?

Jeśli zamierzamy hodować ryby kolorowe, warto podawać im pokarm zawierający specjalne składniki sprzyjające lepszemu wybarwianiu. Mieszanki dla ryb w oczku powinny być wysokiej jakości, najlepiej od renomowanych producentów, te bardziej odżywcze powinny być podawane naprzemiennie z mniej wartościowymi. Na początku sezonu rozpoczynamy karmienie ryb od niewielkich ilości pokarmu, zwiększamy porcje, gdy temperatura wody oczka będzie wynosiła 15°C.

Poprawne karmienie ryb oznacza także ograniczanie rozprzestrzeniania się kawałków karmy po powierzchni oczek wodnych. Przydatny będzie tu specjalny karmnik, zwykle w postaci pływającego na wodzie pierścienia.

Powinno się go umiejscowić tam, gdzie jest najpłycej, w pobliżu brzegu, i przymocować sznurkiem. Aby przyzwyczaić ryby do dokarmiania, warto jakoś zasygnalizować naszą obecność, gdy podejdziemy pod oczko wodne z pokarmem – najlepiej głośno plusnąć wodą, aby ten dźwięk zawsze kojarzył im się z jedzeniem.

Rośliny do oczka wodnego – jak sadzić i dbać?

Sadząc rośliny w oczku wodnym, powinieneś uwzględnić różne strefy głębokości. Do każdej z nich przyporządkowane są odpowiednie gatunki:

• w strefie przybrzeżnej oczka powinno znaleźć się miejsce dla liliowców, żurawków, niezapominajek, gunery, miskanta chińskiego czy języczki pomarańczowej;
• w strefie powierzchniowej sprawdzą się np.: salwinia pływająca, rzęsa wodna, żabiściek pływający, azolla karolińska, osoka aloesowata, hiacynt wodny;

• w strefie bagiennej (błotnej), do 10 cm pod powierzchnią wody, powinny rosnąć gatunki, takie jak: tatarak, sitowie, strzałka wodna, przęstka, kaczeniec, tulejnik, kosaciec żółty czy niezapominajka błotna;

• w strefie płytkiej oczka wodnego, czyli od 30 do 50 cm głębokości wody, warto posadzić pałki wodne, wywłóczniki czy grzybieńczyki;

• w strefie głębokiej, obejmującej obszar wody od 50 do 150 cm w głąb, powinny się znaleźć rożne gatunki pływające, jak grzybień biały czy grążel żółty, bardzo polecana jest również podwodna moczarka kanadyjska ze względu na doskonałe właściwości natleniające wodę.

Zaleca się, by rośliny w oczku wodnym nie rosły na bardzo żyznej glebie, gdyż wypłukiwanie z niej próchnicy może sprzyjać nadmiernemu rozwojowi glonów. Zdecydowanie lepiej wybrać do sadzenia mieszaninę piasku, gliny oraz kompostu czy ziemi do kwiatów.

Pamiętaj też, że rośliny wodne mają inne zapotrzebowanie na składniki odżywcze, więc nie nadadzą się do nich nawozy do kwiatów ogrodowych (mogłyby one wręcz negatywnie wpłynąć na skład wody w oczku wodnym). Chemiczne preparaty ochrony roślin również nie powinny być stosowane, gdyż mogą być bardzo niebezpieczne dla organizmów wodnych.

Przed zimą należy zadbać o porządek wokół swojego oczka wodnego, m.in. przycinając rośliny błotne oraz nadbrzeżne równo z powierzchnią wody oraz usuwając zżółknięte liście roślin pływających, aby nie dopuścić do ich opadania na dno stawu.

Jak dbać o oczko wodne zimą?

Ogólnie rzecz biorąc, ryby przystosowane do życia w naszym klimacie mogą przetrwać zimę bez konieczności odławiania z oczka wodnego. Największym problemem jest to, by zaopatrzyć ryby zamieszkujące oczko wodne w tlen. Do przeżycia potrzebna jest im odpowiednio gruba warstwa nasyconej nim wody. W związku z tym głębokość sadzawki musi wynosić co najmniej metr (a gdy hodujemy karpie koi, 1,5 m). Temperatura wody nie powinna spaść poniżej 4°C.

Jeśli wewnątrz naszego oczka wodnego ryby nie mogą mieć zapewnionych takich warunków, przed zimą trzeba je przenieść do innego zbiornika, np. akwarium, beczki czy wanny. Powinien on być wyposażony w pompkę napowietrzającą wodę i zapewniać dobry dostęp do światła.

Wiele osób uważa, że najlepszą metodą, aby zimą zapewnić rybom odpowiedni poziom tlenu, jest wyrąbywanie przerębli w tafli lodu. Okazuje się, że może to być niewystarczające, a na dodatek powstające na skutek uderzeń w lód drgania mogą sprawić, że rybkom popękają pęcherze pławne.

Domowa metoda polegająca na tym, by włożyć snopek słomy do przerębli, również nie jest wystarczająca, by skutecznie dotlenić oczko wodne. Co zatem zrobić? Najkorzystniejszy wydaje się zakup specjalnego pływaka (najczęściej ze styropianu, bo musi on unosić się na wodzie) z pompką napowietrzającą i grzałką, którą należy uruchamiać przy bardzo niskich temperaturach.

Jeśli chodzi o chemiczne sposoby, można natlenić oczko wodne za pomocą przeznaczonych do tego gotowych tabletek lub roztworu w pojemniczku. Na skutek reakcji chemicznych w powolnym tempie uwalnia się z nich nadtlenek wodoru H2O2 – on z kolei rozkładany jest na tlen oraz wodę.

Podsumowanie

Jeśli chcemy, by ryby rozwijały się w naszym oczku wodnym bez przeszkód, jednym z najważniejszych warunków jest czysta woda. Zadbajmy również o dostosowanie ilości i wielkości ryb do rozmiarów sadzawki. Dokarmiajmy je z umiarem i tylko w okresie, kiedy żerują. Odpowiednio dobrane rośliny w zbiorniku i na jego brzegach nie tylko pozwolą nam stworzyć w ogrodzie uroczy zakątek, ale także pomogą w oczyszczaniu wody.

Autor

Maria