Jak i czym rąbać drewno – przegląd opcji

Rąbanie drewna może nie mieści się w katalogu umiejętności przeciętnego mieszkańca miasta, ale warto wiedzieć, jak należy to robić. Może kiedyś będziemy musieli napalić w tradycyjnym piecu lub kominku, nie mając do dyspozycji odpowiednio małych kawałków drzewa? Również amatorzy bushcraftu powinni wiedzieć, jak rąbać drewno w sposób bezpieczny i skuteczny. W tym artykule przedstawiamy różne rodzaje narzędzi, które warto wykorzystać oraz przedstawiamy prawidłową technikę rozłupywania drewna.

Czym rąbać drewno? Najlepsze narzędzia

Siekiera

Siekiera to narzędzie najczęściej wybierane do rąbania drzewa. Składa się z prostego trzonka i ciężkiej głowicy zakończonej ostrzem, które bardzo skutecznie dzieli kawałki drewna na mniejsze części. Mimo swej prostoty siekiera może być wielofunkcyjna, a ceny większości modeli są na tyle przystępne, że właściwie każdy może sobie pozwolić na zakup.

Pamiętajmy tylko, aby wybierać narzędzia dobrej jakości, mające dobrze wyprofilowany trzonek, który zapewnia maksymalny komfort pracy. Wszystkie elementy siekier powinny być także odporne na uszkodzenia mechaniczne i na działanie czynników atmosferycznych. Ostrze siekiery musi być stabilnie osadzone w trzonku.

• Jakie drewno do kominka jest najlepsze?

Na rynku znaleźć można różne rodzaje siekier, ale w najbardziej podstawowy sposób można podzielić te narzędzia na standardowe siekiery rozłupujące oraz na bardziej wielofunkcyjne siekiery typu bushcraft. Niektóre narzędzia łączą w sobie także cechy piły bądź młotka.

• Siekiera rozłupująca – jej długi, prosty trzonek oraz masywna, krótka głowica znakomicie nadają się do dzielenia drewna na mniejsze kawałki. Niektóre modele są wyposażone w specjalny klin, dzięki któremu narzędzie nie klinuje się w strukturze rąbanego drewna. Wykorzystując taką siekierę, sprawnie porąbiemy większe ilości drewna, np. na opał.
• Siekiera bushcraftowa/turystyczna – to narzędzie, za pomocą którego możemy rąbać drewno na opał, ale przyda nam się także podczas biwaku w jakimś dzikim zakątku, gdy np. chcemy urządzić ognisko. Takie siekiery są poręczne i wielofunkcyjne, gdyż zwykle da się je wykorzystać również jako młotek, nóż, maczetę albo piłę.

Jeśli chodzi o tworzywo, którego użyto do produkcji siekiery, to najlepszym materiałem na obuch jest hartowana stal wysokiej klasy. Dzięki temu ostrze nie ulegnie szybkiemu stępieniu. Tradycyjnie do produkcji trzonka wykorzystywano dobrej jakości drewno. Nowoczesne modele siekier wytwarza się z lżejszych, jednak równie wytrzymałych materiałów – kompozytu lub włókna szklanego.

Toporek do drewna

Toporek różni się od siekiery tym, że jest mniejszy i lżejszy. Ma to swoje zalety i wady. Z jednej strony mogą go wykorzystać także osoby charakteryzujące się mniejszą siłą mięśniową, z drugiej da się nim rozłupać jedynie cienkie kawałki drewna. Znakomicie nadaje się natomiast do ciosania.

Piła sposobem na to, by pociąć drzewo

Jeśli chcemy rąbać drewno, piła nie będzie zbyt dobrym wyborem, ale możemy za jej pomocą pociąć drewno na mniejsze części. Często wykorzystuje się ją w pierwszym etapie pracy, aby wstępnie podzielić większy kawałek drewna, który następnie rąbie się siekierą lub toporkiem. Zamiast piły ręcznej można też wykorzystać pilarkę spalinową.

Łuparka lub rozdrabniacz do drewna

Łuparki i rozdrabniacze to już bardziej zaawansowane i droższe urządzenia, które są w stanie bardzo szybko podzielić duże kawałki drewna na mniejsze części. W sprzedaży dostępne są łuparki/ rozdrabniacze spalinowe oraz elektryczne. Poszczególne modele różnią się między sobą także maksymalnym rozmiarem konarów, jakie da się nimi pociąć. Zakup takich urządzeń jest opłacalny jedynie wtedy, gdy mamy do rąbania naprawdę duże ilości drewna. Do domowego użytku zwykle wystarczy siekiera.

Rąbanie drewna siekierą

Jak rąbać drewno siekierą? Praktyczne wskazówki

Rąbanie drewna siekierą jest czynnością związaną z ryzykiem obrażeń (zwłaszcza kończyn) oraz przedostania się odłamków drewna do oka. Na szczęście, przestrzegając pewnych zasad, można znacznie zminimalizować ryzyko niebezpiecznych zdarzeń. Oto kilka wskazówek, jak rąbać drewno siekierą:

Stosuj ochronę ciała

Aby łupanie drewna było bezpieczne, warto zaopatrzyć się w odzież ochronną. Rękawice robocze wykończone materiałem antypoślizgowym zapewnią nam pewny chwyt siekiery. Równie ważne są okulary ochronne. Buty powinny być zabudowane, twarde, najlepiej z metalowymi noskami. Spodnie i koszula nie mogą krępować naszych ruchów podczas wykonywania zamachu siekierą, ale z drugiej strony nie powinny być zbyt cienkie. Na głowę warto założyć czapkę.

Zobacz:Jak obliczyć kubik drewna? Jest to całkiem proste!

Zanim zaczniesz rąbać drewno siekierą, wykonaj rozgrzewkę

Przed rozpoczęciem pracy dobrze jest wykonać rozgrzewkę. Rąbanie drewna siekierą to dosyć intensywny wysiłek fizyczny. Przystąpienie do niego bez wcześniejszego przygotowania, zwłaszcza jeśli nie mamy zbyt dużej siły mięśniowej, może skutkować powstaniem zakwasów, a nawet pojawieniem się kontuzji.

Rąbanie drewna przeprowadzaj na odpowiednim podłożu

Bezwzględnie unikajmy rąbania drewna na nierównym podłożu. Powierzchnia powinna być twarda i płaska, zwłaszcza gdy używamy dużej, ciężkiej siekiery. Najlepiej nada się pniak o odpowiedniej wielkości – w miarę możliwości szeroki i sięgający mniej więcej do naszych kolan.

Pamiętaj o bezpiecznej odległości i odpowiedniej postawie podczas rąbania drewna

Podczas rąbania drewna należy pamiętać o zachowaniu bezpiecznej odległości od materiału przeznaczonego do rozłupywania. Powinna ona wynosić 30-40 cm, wówczas minimalizujemy ryzyko skaleczenia przez odłamek drewna.

Prawidłowa postawa ciała podczas używania siekiery również pomoże nam zapewnić bezpieczeństwo. Klatka piersiowa powinna być skierowana równolegle do rozłupywanego kawałka drewna, a nogi ugięte w kolanach. Siekierę należy trzymać w obu rękach, pewnym chwytem, jej ostrze powinno być precyzyjnie wycelowane.

Podczas zamachiwania się siekierą unikajmy skręcania kręgosłupa oraz wykonywania zbyt zamaszystych ruchów. Nigdy nie należy przytrzymywać rąbanego drewna ręką lub nogą – jeden nieostrożny ruch może doprowadzić do tragedii. Równie niebezpieczne są szerokie zamachy siekierą zza pleców.

Łupanie drewna łuparką

Zadbaj o właściwą technikę rozłupywania drewna

Jak rąbać drewno bezpiecznie i skutecznie? Najlepiej wykonywać krótkie, precyzyjne uderzenia z góry na dół, tak by ostrze siekiery trafiało w rdzeń drewna. Przystępując do rąbania, warto najpierw sprawdzić, czy drewno nie posiada naturalnych pęknięć – w takich miejscach jego struktura jest osłabiona i będzie je łatwiej rozłupać.

Wykonując ruch z góry na dół, trzymaj siekierę wyprostowanymi rękami za sam koniec trzonka. W ten sposób uzyskasz większą siłę uderzenia i poprawisz bezpieczeństwo podczas pracy. Nie zapomnij o założeniu rękawic roboczych – zmniejszają one ryzyko, że trzonek siekiery wyślizgnie Ci się z rąk!

Pamiętaj też, że kora jest naturalną osłoną drewna. Aby ułatwić sobie rąbanie, układaj kawałki drewna korą w dół. Przydatną techniką jest tzw. uderzenie odwrócone. Polega ono na tym, że po wbiciu ostrza w drewno unosi się je, obraca głowicą siekiery w dół, a potem za pomocą jej obucha uderza się w drewno – powinno ono się rozpaść pod własnym ciężarem.

Jeśli mamy przed sobą duży kawał drewna do rozłupania, warto wykorzystać klin. Najpierw nacinamy drewno przy krawędzi, a następnie wewnątrz nacięcia umieszczamy klin. Wbijamy go, aby powiększyć szczelinę i w konsekwencji doprowadzić do pęknięcia drewna. Patyki tniemy pod skosem, a nie pod kątem prostym.

Utrzymuj siekierę w dobrym stanie

Bezpieczeństwo podczas rozłupywania drewna nie będzie zachowane, jeśli ostrze siekiery pozostaje w złym stanie. Tępa siekiera jest bardziej narażona na uszkodzenia mechaniczne lub wygięcie się podczas rąbania twardszych klocków drewna. Może stanowić zagrożenie zarówno dla użytkownika, jak i dla osób znajdujących się w pobliżu.

Z tego względu niezwykle ważne jest, by wybierać narzędzia dobrej jakości oraz dbać o ich regularną konserwację. Szczególnie istotne jest systematyczne ostrzenie siekiery i niezwłoczne wykonywanie napraw, gdy tylko dostrzeżemy jakiś problem.

Zobacz: Jak układać drewno w drewutni?

Jak rąbać drewno? Jakich narzędzi użyć? Podsumowanie

Najlepszym i najczęściej wykorzystywanym narzędziem do łupania drewna jest siekiera, choć w wielu sytuacjach warto się wspomóc piłą. Toporek nadaje się głównie do cienkich kawałków drzewa, z kolei zakup łuparki będzie opłacalny tylko dla osób, które mają duże ilości drewna do porąbania.

Na rynku dostępne są siekiery w różnych wariantach, ważne by wybrać wytrzymałe i dobrze wyprofilowane narzędzie. Rąbiąc drewno, musimy pamiętać o zasadach bezpieczeństwa. Równie istotna jest odpowiednia technika łupania.

Autor

Maria