Jak rozmnożyć storczyka? Najlepsze sposoby

Każdy lubi, gdy na jego parapecie pięknie kwitną kwiaty, a do szczególnie dekoracyjnych należą storczyki. Zachwycające kwiaty, okazałe liście i oryginalne korzenie powietrzne sprawiają, że każdy chce mieć te rośliny. Uprawa storczyków nie należy jednak do łatwych. Jednym z najczęściej pojawiających się pytań jest to, jak rozmnażać storczyki. Czy potrzeba do tego fragmentu rośliny matecznej, czy możliwe jest rozmnażanie storczyków z nasion?

Rozmnażanie storczyków z nasion

W warunkach domowych rozmnażanie storczyków z nasion jest w zasadzie niemożliwe. Kwiaty z reguły nie zawiązują nasion. Metodę in vitro wykorzystuje się natomiast tylko w warunkach laboratoryjnych. Aby pojawiły się nasiona storczyka, trzeba bowiem zapylić kwiaty.

Pyłek przenosi się z męskiego słupka na żeński za pomocą delikatnego pędzelka. Po upływie paru miesięcy powinno pojawić się nasionko, jednak nie zawsze ta metoda przynosi oczekiwane rezultaty. Łatwiej już będzie kupić nasiona storczyka w dobrych sklepach ogrodniczych, a zdecydowanie najprościej wyhodować nowe rośliny z wykorzystaniem rośliny matecznej.

• Jak uratować storczyka? Brak korzeni, liści i inne problemy

Jeśli koniecznie chcemy przeprowadzić wysiew, to musimy wiedzieć, że nasiona storczyka muszą rosnąć na specjalnej odżywce, gdyż nie posiadają tkanki odżywczej. Trzeba ją wymieniać kilka razy podczas kiełkowania.

Co więcej, od momentu wysiewu do uzyskania kwitnienia rośliny mija kilka, a nawet kilkanaście lat. Taki sposób rozmnażania storczyków jest nie tylko skomplikowany i czasochłonny, ale też pochłania sporo pieniędzy, w związku z czym nie ma większego sensu i w praktyce mało kto się na to decyduje.

Jakie są metody rozmnażania storczyków w domowych warunkach?

Zasadniczo, w warunkach domowych można rozmnażać storczyki na dwa sposoby przez podział pędów albo przez sadzonki wierzchołkowe (bądź odrosty). To, która metoda powinna zostać wybrana, zależy między innymi od konkretnego rodzaju storczyka. Rośliny te dzielą się zasadniczo na dwie grupy – storczyki sympodialne oraz storczyki monopodialne.

1. Jak rozmnożyć storczyki sympodialne?

Te rośliny rosną dzięki obecności pąków bocznych pojawiających się w dolnej części pędu. Gdy minie kilka okresów wegetacji, te pędy zamierają, a zwykle występuje wyłącznie jeden pąk. Krótko mówiąc, nowe pędy wyrastają ze starego kłącza, a storczyki te rosną poziomo.

Czasami storczyki sympodialne wytwarzają jeszcze kłącza pełzające. Ich cechą charakterystyczną jest wzrost do góry wierzchołka. Pęd kwiatowy albo liściowy wyrastają u szczytu nowych pędów, a po ich wytworzeniu roślina przestaje rosnąć. Storczyki sympodialne mogą mieć luźny (jeśli mają długie kłącze) lub zwarty pokrój.

Łodyga może być zgrubiała, przyjmując formę pseudobulwy, w której magazynowany jest nadmiar wilgoci i substancji odżywczych. Dzięki licznym aparatom szparkowym woda pobierana jest w czasie opadów i nie ulega szybkiemu odparowaniu w suchszych okresach. Do tego typu storczyków należą np. Oncidium, Cymbidium, Cattleya i Dendrobium. Jeśli chcemy rozmnażać storczyki sympodialne, róbmy to przez podział pędów.

2. Jak rozmnożyć storczyki monopodialne?

Charakterystyczna dla tych storczyków jest pojedyncza, wzniesiona łodyga z wyrastającymi naprzeciwko siebie liśćmi. Ten rodzaj storczyków nie wytwarza kłączy ani pseudobulw. Pąk szczytowy na wierzchołku sprawia, że pęd cały czas rośnie. Niekiedy pojawiają się też niewielkie pędy boczne. Storczyki monopodialne w zasadzie nie przechodzą w okres spoczynku (czasami w trudnych warunkach środowiskowych zdarza się jedynie wolniejszy wzrost, ale pąki i liście nie zmieniają wyglądu).

Charakterystyczne dla tego rodzaju storczyka jest powolne rośnięcie i osiąganie stosunkowo niewielkich rozmiarów. Zdarzają się rośliny w postaci pnącej, o krótkich lub długich pędach (nawet 1 m). Przykładami są niezwykle popularne storczyki Phalaenopsis, a także mniej znana odmiana Wandas. Rozmnażanie roślin storczyków monopodialnych odbywa się poprzez sadzonki wierzchołkowe bądź odrosty.

Rozmnażanie storczyków przez podział pędów (pseudobulw)

Ten sposób rozmnażania sprawdza się w przypadku storczyków sympodialnych składających się z większej ilości pseudobulw (takich jak Dendrobium czy Cymbidium). Rośliny te (o ile dobrze się rozrastają i nie nękają ich żadne choroby) dzieli się w czasie przesadzania na części w taki sposób, aby w każdej z nich było od 3 do 5 gładkich, zdrowych pseudobulw wraz z liśćmi.

Dzięki temu można nie tylko uzyskać nowe rośliny, ale również odmłodzić stare okazy. Czasami sprzyja to ponadto lepszemu kwitnieniu (w przypadku gatunków, które wytwarzają zbyt dużo liści). Generalna zasada jest taka, że można dzielić storczyki, które mają dwa nowe pędy albo sześć pseudobulw.

Do podziału kłączy storczyków wykorzystaj ostre, sterylne narzędzie, takie jak nóż czy nożyce ogrodowe. Cięcie wykonaj pomiędzy znajdującymi się obok siebie pseudobulwami, po czym delikatnie rozdziel, uważając, by nie uszkodzić korzeni.

Do rozmnażania storczyków przez podział pseudobulw przygotuj odpowiednią ilość osobnych doniczek. Każda z nich powinna być wypełniona keramzytem do około jednej trzeciej wysokości i dopełniona cienką warstwą podłoża przeznaczonego specjalnie pod uprawę storczyków (w sklepach ogrodniczych często można dostać gotowe mieszanki).

Umieść rośliny w pojemnikach w taki sposób, by najmłodsza pseudobulwa była na środku doniczki. Starsze zgrubiałe pędy storczyków rozpoznasz po tym, że na ogół są bardziej pomarszczone – te lepiej umiejscowić bliżej brzegu doniczki. Dosyp więcej podłoża, ale nie przykrywaj górnych części pseudobulw ani nie ugniataj podłoża (storczyki lubią, kiedy jest luźne). Podlej dopiero po upływie paru dni.

Metoda rozmnażania storczyków ze starych pseudobulw

Jeśli chcemy rozmnażać storczyki sympodialne, możemy też wykorzystać stare, pozbawione liści i pomarszczone pseudobulwy. Najpierw trzeba je oddzielić od żywotnej części rośliny matecznej, a następnie przesadzić do nowej doniczki. Jeśli pseudobulw jest więcej, zaleca się wykorzystanie większej skrzynki i sadzenie ich z zachowaniem kilkucentymetrowych odstępów.

Wcześniej przygotuj podłoże, które powinno się składać z mieszaniny perlitu ogrodniczego i wilgotnego torfu. Zasadzonych pseudobulw storczyków nie należy podlewać, wystarczy regularne zamgławianie (jeden lub dwa razy w ciągu doby). Gdy upłynie kilka miesięcy, ze śpiących oczek na dole pseudobulw powinny zacząć wyrastać nowe pędy. Małe rośliny będzie można jednak wysadzić do doniczek dopiero po upływie roku.

Rozmnażanie storczyków z łodygi (za pomocą sadzonek wierzchołkowych)

Rozmnażanie storczyków z łodygi to jedna z najłatwiejszych i w związku z tym najczęściej wykorzystywanych metod. Poprzez sadzonki wierzchołkowe można rozmnażać storczyki monopodialne. Należy poczekać, aż pęd kwiatowy będzie miał długość przynajmniej 30 cm i dużo korzeni powietrznych. Wtedy ucina się wierzchołek pędu 1 cm poniżej korzeni i przesadza do osobnej doniczki z wcześniej przygotowanym podłożem (najlepiej sprawdzi się mieszanina wilgotnego torfu, piasku i rozdrobnionej kory sosnowej).

Do doniczki warto też przełożyć trochę podłoża od rośliny matecznej. Dzięki temu nowe rośliny zyskują od razu dostęp do grzybów mikoryzowych, które są dla storczyków niezbędne, a których nie ma w świeżej glebie. Nie powinno się przycinać korzeni powietrznych nowej rośliny. W dolnej części pędu może po upływie pewnego czasu wyrosnąć nowy pęd (z kącika pierwszego albo drugiego z najwyżej umiejscowionych liści).

Rozmnażanie storczyków za pomocą pędów bocznych

Przy niektórych gatunkach storczyków, zarówno monopodialnych, jak i sympodialnych, możliwe jest rozmnażanie z pędów bocznych. Zaliczają się do nich np. Epidendrum, Dendrobium, a także niektórzy przedstawiciele gatunków Phalaenopsis i Wandas.

Metoda ta zakłada wykorzystanie pędów odroślowych (na te maleńkie storczyki wyrastające z węzłów na pędzie kwiatowym mówi się keiki, co w języku hawajskim oznacza ,,dziecko” lub ,,mały” – są one kopią rośliny macierzystej) albo oddzielenie pędów bocznych wyrastających z pąków śpiących umiejscowionych na łodydze.

Gdy keiki wypuści kilka listków, a korzenie powietrzne osiągną długość przynajmniej 2,5 cm, wykonuje się odcięcie takiej sadzonki storczyka. Ruchy powinny być ostrożne, aby nie uszkodzić korzeni ani liści. Nie obcinaj całego pędu rośliny matecznej – z węzełków położonych niżej mogą jeszcze wyrosnąć nowe pędy kwiatowe lub kolejne keiki.

Szczepki storczyka umieszcza się w nowej doniczce wypełnionej zwilżonym podłożem (wcześniej warto też namoczyć korzenie, aby zyskały większą elastyczność i łatwiej dały się dopasować do nowej doniczki). W celu utrzymania rośliny w pionie, trzeba ją przywiązać do patyczka wbitego w ziemię. Jeśli keiki zakwitło, będąc jeszcze częścią rośliny macierzystej, poczekaj z jego odcięciem do przekwitnienia.

Odcinanie fragmentów ukorzenionych pędów bocznych może się wiązać z nieumyślnymi uszkodzeniami. W takim przypadku moczenie szczepki storczyka przed umieszczeniem jej w podłożu nie jest zalecane. Do osobnej doniczki wsypujemy jedynie suche podłoże i nie podlewamy małej roślinki, dopóki skaleczenia się nie zabliźnią (zwykle zajmuje to ok. 5 dni).

Keiki dobrze jest wsadzić do przezroczystej doniczki i ostrożnie obsypywać ją podłożem do storczyków, co pewien czas potrząsając pojemnikiem i obserwując, czy pusta przestrzeń się równomiernie wypełnia. Lepiej nie ugniatać mocno, żeby nie uszkodzić korzeni. Najlepiej, jeśli mały storczyk stoi w miejscu umiarkowanie oświetlonym i każdego dnia jest zraszany, aby utrzymać odpowiedni poziom wilgotności powietrza wokół niego.

Czy da się sprawić, by storczyki wypuściły keiki?

Chcąc rozmnożyć storczyki z pędów odroślowych, możemy się czasem rozczarować brakiem ich obecności. Wiele osób zadaje sobie wtedy pytanie, czy da się jakoś sprowokować roślinę, aby je wydała. Odrośla storczyków zwykle pojawiają się bez jakiegoś konkretnego powodu, ale istnieją pewne sposoby, które mogą być pomocne.

Storczyki często wydają keiki po tym, jak przeżyły pewien szok. Możemy im zatem dostarczyć pewnych ,,wrażeń”, byle z umiarem! Wystarczy delikatne przesuszenie podłoża albo niewielkie obniżenie temperatury w pomieszczeniu i być może wkrótce będziemy mogli rozmnażać storczyki.

Oczywiście nie gwarantuje to sukcesu, bo kwiaty te potrafią się zachowywać w sposób dość nieprzewidywalny i czasem zdarza się na przykład wypuszczenie zbyt dużej liczby odrośli bez konkretnego powodu lub zupełny ich brak, mimo naszych usilnych starań. Wiele storczyków ma to po prostu zapisane w genach.

W Internecie można się też natknąć na porady, które sugerują użycie specjalnych past zawierających hormony, które mają pobudzać pęd kwiatowy storczyków do wydania keiki. Lepiej jednak tego unikać, gdyż można w ten sposób poważnie zaszkodzić roślinie.

Czy można rozmnażać storczyki przez pędy kwiatowe?

Niektóre storczyki mają możliwość wytwarzania nowych pędów z pąków bocznych. Chodzi tu o stare pędy kwiatostanowe roślin z gatunku Phalaenopsis oraz o pozbawione liści, stare pędy storczyków Dendrobium. Ich stare pędy kwiatostanowe ucina się tuż przy podłożu, a następnie rozcina na mniejsze kawałki – każdy z nich powinien mieć długość 10-15 cm i zawierać kilka śpiących oczek.

Pobrane pędy wsadza się do skrzynki wypełnionej mieszaniną piasku i wilgotnego torfu i umieszcza w dobrze oświetlonym miejscu. Zaleca się także przykrycie ich szkłem. Codziennie trzeba wykonywać zraszanie, żeby w niedługim czasie mogły się pojawić nowe rośliny z pędami i korzeniami. Czekamy aż korzenie osiągną długość mniej więcej 2,5 cm (powinno im to zająć ok. 2 miesiące), po czym odcinamy małe rośliny od sadzonki i przesadzamy do osobnych doniczek.

Co jest ważne w uprawie storczyków?

Gdy już mamy za sobą udane rozmnażanie storczyków, musimy odpowiednio zadbać o małe rośliny, aby cały nasz wysiłek nie poszedł na marne. Pamiętaj, że storczyki najlepiej czują się w miejscach o rozproszonym świetle, gdzie nie ma gwałtownych przeciągów ani dużych wahań temperatury.

Zdecydowanie nie tolerują zalegania wody, więc nie należy podlewać ich zbyt obficie. Gdy przesadzasz nowe pędy storczyków do osobnych doniczek, upewnij się, że są one wyposażone w perforację umożliwiającą odprowadzanie nadmiaru wilgoci do podstawki. Oprócz systematycznego podlewania storczyków istotne jest utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza, w tym celu pomocne będzie spryskiwanie roślin.

Rozmnażanie storczyków – podsumowanie

Istnieją różne metody rozmnażania storczyków. Należy je dobrać pod kątem specyficznych cech i możliwości danego gatunku tej wspaniałej rośliny. Zdecydowanie nie poleca się wykorzystywania nasion, które muszą być umieszczone na specjalnej odżywce, aby w ogóle mogły wykiełkować, a sam proces jest bardzo długi i kosztochłonny.

Rozmnażanie storczyka najczęściej przeprowadza się za pomocą fragmentów rośliny macierzystej – przez podział zgrubiałych pędów (pseudobulw) lub pędów bocznych (z wykorzystaniem pędów odroślowych albo przez oddzielenie pędów bocznych wyrastających z pąków śpiących umiejscowionych na łodydze). Odrośla storczyków, zwane keiki, pojawiają się niekiedy na pędach kwiatowych, a czasami da się nawet sztucznie pobudzić ich wzrost.

Rozmnażanie storczyka o typie sympodialnym może się ponadto odbywać z wykorzystaniem starych pseudobulw. Inną często stosowaną metodą jest rozmnażanie storczyków z łodygi za pomocą sadzonek wierzchołkowych, a nawet przez pędy kwiatowe w przypadku storczyków, które mają zdolność wytwarzania nowych pędów z pąków bocznych.

Autor

Maria