Jak zabezpieczyć dom przed zalaniem?

Lokalne podtopienia często zdarzają się po intensywnych opadach deszczu, mimo że stawianie domów na terenach zalewowych podlega licznym ograniczeniom prawnym. Dowiedz się, w jaki sposób można zabezpieczyć dom przed powodzią na etapie samej budowy, ale i w przypadku zagrożenia zalaniem już istniejącej nieruchomości.

Jak sprawdzić czy działka jest na terenie zalewowym?

Już przy budowie domu powinniśmy wziąć pod uwagę potencjalne zagrożenie, jakim jest zalanie. Zanim zakupimy działkę lub zdecydujemy się na wybudowanie na niej domu, powinniśmy zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Znajdziemy tam informacje na temat rodzaju gruntu i dowiemy się, czy na danym terenie możemy bezpiecznie postawić nieruchomość.

Działki położone nad rzekami czy jeziorami na ogół cieszą się dużym zainteresowaniem potencjalnych nabywców, ponieważ mają duży potencjał rekreacyjny i wspaniałe walory przyrodnicze, jednak potencjalne podtopienie i szkody związane z nim mogą skutecznie ostudzić ten zapał.

• Dom energooszczędny — co to znaczy? Co powinien uwzględniać projekt domu energooszczędnego?

Ryzykowne są również tereny o wysokim poziomie wód gruntowych, gdzie występuje długotrwałe zaleganie wód opadowych, które wywołuje zjawisko zwane powodzią opadową. Budowa domu na takich obszarach to prawdziwe wyzwanie, pociągające za sobą konieczność naprawdę porządnego zabezpieczenia budynku.

Do 2018 r. wybudowano wiele budynków na terenach zagrożonych szkodliwym działaniem wody, a brak właściwej troski o bezpieczeństwo doprowadził do tragedii wielu mieszkańców, którzy niejednokrotnie tracili cały majątek na skutek zalania wnętrza. Aktualnie obowiązująca ustawa Prawo wodne wprowadza liczne restrykcje dotyczące dopuszczalności posadowienia budynku w lokalizacji zagrożonej zalaniem.

Państwowe Gospodarstwo Wodne – Wody Polskie to organ powołany m.in. do opiniowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pod kątem możliwości postawienia mieszkania na danej działce. Warto skorzystać również z publikowanych przez Wody Polskie map z naniesionymi terenami szczególnego zagrożenia zalaniem.

Planując budowę domu na terenie ryzykownym pod kątem podtopień, będziesz musiał uwzględnić oczywiście także wyższe koszty inwestycji, ponieważ grunt trzeba będzie specjalnie przygotować do posadowienia domu. Pomocnym narzędziem jest tutaj badanie geotechniczne gruntu, którego wynik informuje o rodzaju podłoża, a co za tym idzie o możliwości podjęcia na danym obszarze prac budowlanych oraz ich zakresie.

Sprawdzenie terenu działki pod kątem możliwości zalania mieszkania

Warto skorzystać również z porad osób mieszkających po sąsiedzku osób. Ich doświadczenia z budową domu i zabezpieczaniem go przed naporem wody mogą się okazać dla nas bardzo cenne. Dopytajmy o obecność podpiwniczenia i garażu poniżej poziomu gruntu, o to, czy występowały jakieś problemy podczas prac budowlanych oraz czy aktualne zabezpieczenie zapewnia wystarczającą ochronę na wypadek zalania.

Pomocne jest także samodzielne obserwowanie terenu działki. Sprawdźmy, jakie jest jej ukształtowanie, jak przebiega odprowadzanie z niej wody opadowej, czy znajdujące się przy drodze rowy melioracyjne są utrzymane w odpowiednim stanie, w których miejscach są studzienki i czy wydajnie odprowadzają one wodę do kanalizacji.

Jak zabezpieczyć dom przed zalaniem? Skuteczne sposoby

Zastosowanie odpowiednich materiałów budowlanych

Gdy zalanie domu jest realnym zagrożeniem na danym terenie, musimy przywiązywać szczególną wagę do wyboru materiałów stosowanych podczas budowy. Powinny to być tworzywa przeciwwilgociowe i przeciwwodne na fundamenty i ściany, które zawierają specjalne domieszki substancji zatrzymujących dopływ wody.

Samo wykończenie domu również powinno przebiegać z myślą o możliwości zalania. Tam, gdzie to możliwe, korzystajmy z tworzyw odpornych na wodę. Dobrym pomysłem będzie np. wykonanie podłóg z żywicy epoksydowej, płytek lub kamienia zamiast z drewna. Garaż, pomieszczenia piwniczne oraz znajdujące się na wysokości parteru mogą mieć też ściany wyłożone płytkami ceramicznymi lub gresami.

 

Praktyczny rozkład pomieszczeń

Dobrze rozplanowane pomieszczenia w przypadku mieszkania usytuowanego na terenie zalewowym wprawdzie nie są sposobem na to, by całkowicie zabezpieczyć dom przed powodzią, ale mogą nam pomóc uratować dobytek, gdy już dojdzie do zalania.

Kosztowne przedmioty, których nie da się szybko i łatwo przenieść, nie powinny być przechowywane w podziemnej części mieszkania. Woda podczas powodzi powinna mieć możliwość swobodnego przepływu przez poziom parteru, a usytuowanie kotłowni w miarę możliwości powinno być na wyższym piętrze.

Podwyższenie wejścia do budynku

Narażenie terenu działki na występowanie lekkich podtopień po intensywnych opadach deszczu to jeszcze nie koniec świata. Można w dość prosty sposób zabezpieczyć nieruchomość przed zalaniem – wystarczy podwyższyć parter. Wyższe położenie podłogi oznacza też konieczność budowy dodatkowych schodków przy wejściu do domu.

Wykonanie dobrej hydroizolacji fundamentów

Aby efektywnie zabezpieczyć mieszkanie przed zalaniem, konieczne może okazać się wykonanie ciężkiej hydroizolacji fundamentów, do której używa się tworzyw budowlanych wykazujących wysokie właściwości zabezpieczające ściany piwnicy przed wilgocią.

W przeciwnym razie parcie hydrostatyczne wody mogłoby w krótkim czasie dokonać poważnych zniszczeń w fundamentach i ścianach, stać się przyczyną szczelin, zawilgocenia oraz rozwoju grzybów.

A może dom bez podpiwniczenia?

Na terenach zalewowych bardzo problematyczna może okazać się budowa podpiwniczenia. Odpowiednie zabezpieczenie podziemnych garaży i innych pomieszczeń znajdujących się poniżej poziomu gruntu znacznie podwyższa koszt całej inwestycji.

Jeżeli rodzaj gruntu na działce sprawia, że przepuszczalność wód opadowych jest utrudniona, a poziom wód gruntowych jest wysoki, najlepszym wyjściem może się okazać całkowita rezygnacja z budowy podziemnego garażu czy innego pomieszczenia poniżej parteru. Często tak dzieje się na podłożach ilastych czy gliniastych.

Osłony przeciwpowodziowe na drzwi i okna

Zapory mogą być bardzo dobrym sposobem, aby zabezpieczyć dom przed powodzią. Logiczne jest, że mieszkanie w środku nie zostanie zalane, jeśli niemożliwy będzie dopływ wody do pomieszczeń znajdujących się wewnątrz.

Jakimi drogami woda najczęściej dostaje się do budynku? To różnego rodzaju otwory w instalacji elektrycznej czy gazowej, ściany i podłoga, ale także drzwi oraz okna piwniczne i te znajdujące się na poziomie parteru.

Montaż specjalnych zasłon, które są odporne na działanie wody może pomóc uchronić dom przed zalaniem. Najczęściej mają one postać paneli PVC lub aluminium umieszczanych w stalowych profilach, które są trwale zamocowane w otworach drzwiowych i okiennych.

Wielu właścicieli nieruchomości położonych na terenie zalewowym montuje drzwi przeciwpowodziowe i zasłony chroniące okna przed naporem wody. Dostępne rozwiązania są na tyle proste i intuicyjne, że można je wdrożyć samodzielnie bez większego problemu, nawet jeśli nie ma się w tym żadnego doświadczenia.

Okna piwniczne ze studzienkami

Studzienki, czyli wydrążenia ziemi w pobliżu okien piwnicy, wykonywane są, aby zapewnić lepszy dostęp światła do niżej położonych części domu. W przypadku niewielkich podtopień mogą także zabezpieczyć nieruchomość przed naporem wody.

Dobrze zaprojektowana studzienka odwadniająca ma kształt prostopadłościanu o dnie wyłożonym betonem ze spadkiem 3% w stronę kratki kanału odwadniającego. Ściany od wewnątrz powinny być pokryte odpornym na wodę tworzywem, natomiast z zewnątrz zaizolowane przed wilgocią.

Okna piwniczne powinny się znaleźć przynajmniej 15 cm powyżej dna studzienki (licząc od ich dolnej krawędzi). Murowane obrzeże niecki powinno być natomiast poprowadzone kilkadziesiąt centymetrów ponad grunt.

Zabezpieczenie kanalizacji przed cofaniem się ścieków

Dość częstym problemem przy powodziach oraz nagłych i silnych lub długotrwałych opadach deszczu jest cofnięcie się zawartości kanalizacji do pomieszczeń domu znajdujących się na parterze lub poniżej poziomu gruntu.

To wyjątkowo nieprzyjemne doświadczenie dla mieszkańców, ale na szczęście można mu zapobiec, montując specjalne urządzenia zapobiegające cofaniu się wody z szamba. Różne zawory zwrotne sprawdzą się jednak tylko wtedy, gdy mamy kanalizację grawitacyjną.

Jeżeli w domu jest własna instalacja odprowadzania nieczystości, dobrym wyjściem jest zamontowanie na końcu kanału odpływowego zapory, tzw. klapy końcowej. Zamyka się ona automatycznie w sytuacji, gdy wystąpiło zalanie działki.

Drenaż na działce

Odpowiednie ukształtowanie działki, by zabezpieczyć dom przed powodzią

Jednym ze sposobów, jak zabezpieczyć dom przed zalaniem wodą opadową, jest takie uformowanie terenu wokół niego, aby mogła ona swobodnie spływać w wyznaczone miejsca.

Uważaj, by nieruchomość nie była położona poniżej poziomu ulicy i zadbaj o ukształtowanie działki ze spadkiem w stronę studzienek, kanałów burzowych oraz innych instalacji odwadniających. Przydatne może być ułożenie specjalnych rur drenarskich.

Teren nie może być nachylony w kierunku ścian budynku. Wiele osób decyduje się również wybudować swój zbiornik retencyjny w pobliżu domu. Gromadząca się w nim woda deszczowa może zostać wykorzystana, np. do podlewania ogrodu.

Dbałość o infrastrukturę odwadniającą

Wybudowane na terenie działki instalacje służące odprowadzaniu wody muszą być regularnie sprawdzane pod kątem stanu technicznego i utrzymywane w stanie pełnej funkcjonalności. Niedrożne kanały odwadniające czy możliwość cofania się ścieków w kanalizacji nie będą w stanie uchronić domu przed zalaniem.

Uważanie na źródła wody wewnątrz domu

Czasami zapominamy, że przyczyna zalania mieszkania może leżeć także wewnątrz niego. Ileż to razy zdarzał się wyciek wody, np. z rury albo wężyka baterii czy pralki! Jeśli zdarzy się to pod naszą nieobecność, skutkiem może być mała powódź. Starajmy się zatem regularnie dbać o stan techniczny naszej instalacji zapewniającej dopływ wody.

Inteligentny dom wyposażony w czujniki

Współczesny inteligentny dom powinien też być wyposażony w czujnik zalania, który wykrywa i sygnalizuje wycieki wody. Takie czujniki instaluje się wszędzie tam, gdzie jest podwyższone ryzyko pojawienia się nieszczelności, np. w pobliżu pralki, zmywarki czy umywalki.

Gdy urządzenie wykryje wodę, emituje sygnały świetlne i dźwiękowe (aby uniknąć fałszywych alarmów, trzeba chronić czujniki przed przypadkowym zachlapaniem), a niektóre modele potrafią też zdalnie zamknąć zawór wody pod naszą nieobecność. Zaworem elektronicznym możemy ponadto dowolnie sterować za pomocą aplikacji na smartfona).

Ubezpieczenie domu na wypadek powodzi

Nie zawsze udaje się w pełni ochronić dom przed zalaniem, a nawet stosunkowo niewielka ilość wody może spowodować poważne straty. Jeśli nie chcemy się obawiać, skąd weźmiemy dziesiątki tysięcy złotych na konieczne naprawy i zakup uszkodzonych sprzętów gospodarstwa domowego, najlepiej wykupić dobrą polisę ubezpieczeniową lub zastanowić się nad poszerzeniem zakresu ochrony obecnej. Liczmy się jednak z tym, że jeżeli dom usytuowany jest na terenie zalewowym, gdzie ryzyko powodzi jest znaczne, polisa może być kosztowna.

Na jakie ,,haczyki” należy zwrócić uwagę, kupując ubezpieczenie? Z pewnością na definicję zalania podaną przez ubezpieczyciela, może się bowiem okazać, że ochrona ubezpieczeniowa jest wyłączona w przypadku zalania z pewnych określonych przyczyn. Podliczmy sobie także całkowity koszt wykupu polisy oraz sumę ubezpieczenia, sprawdźmy okres karencji, zakres podstawowy i rozszerzony ubezpieczenia oraz ewentualny wpływ historii powodziowej wskazanego terenu na cenę ubezpieczenia.

Jak przygotować dom na nadejście fali powodziowej?

Jeśli wiemy, że nadchodzi powódź i mamy trochę czasu, by spróbować ochronić dobytek, działajmy! Znanym chyba każdemu działaniem zabezpieczającym jest budowa zapory z worków wypełnionych piaskiem, ale warto także zamontować drzwi przeciwpowodziowe i osłony na okna.

Wszystkie cenne przedmioty i dokumenty przenieśmy na wyższe kondygnacje budynku, a z terenu działki usuńmy przedmioty, które mogłyby zostać porwane przez powódź i tym samym spowodować jeszcze większe zagrożenie.

Należy także przeparkować samochód w bezpieczne miejsce oraz odłączyć dopływ gazu, prądu i wody do mieszkania. Jeśli spodziewamy się dużej powodzi, na skutek której możemy zostać dłużej uwięzieni na terenie domu, zaopatrzmy się w zapas wody pitnej butelkowanej, dobrze przechowującej się żywności, lekarstw, odzieży, baterii do źródeł światła itp.

Zalane fundamenty – co robić?

Prace budowlane w miejscu Twojego przyszłego domu trwają, a wykop po gwałtownej burzy wypełnił się wodą? Zdarza się to bardzo często. Jeśli fundamenty zostaną zalane, konieczne jest jak najszybsze ich osuszenie. Aby to zrobić skutecznie, niejednokrotnie trzeba je odsłonić i naprawić zniszczone części.

Wprawdzie woda wsiąka w piaszczyste podłoże, ale na skutek zalania wykopu, może dojść do osunięcia się jego ścian. Grunty nieprzepuszczalne, np. gliniaste czy ilaste, powodują natomiast długotrwałe zaleganie wody i w efekcie wstrzymanie prac. W takiej sytuacji może zajść konieczność skorzystania ze specjalistycznych urządzeń osuszających, takich jak motopompy oraz igłofiltry.

Podsumowanie

Zalanie mieszkania, nawet niewielkie, to poważny problem, dlatego należy podjąć wszelkie możliwe działania, by uchronić go przed naporem wody. Jeszcze przed zakupem nieruchomości lub rozpoczęciem budowy domu, powinniśmy sprawdzić stopień zagrożenia powodzią na danym obszarze.

Jeśli ryzyko zalania jest spore, uwzględnijmy to na etapie planowania, tworząc odpowiedni rozkład pomieszczeń budynku, wybierając usytuowanie kotłowni czy podwyższenie parteru. Fundamenty muszą zostać dobrze odizolowane, a do budowy należy wykorzystać wodoodporne materiały. Czasami konieczna będzie całkowita rezygnacja z podpiwniczenia.

Instalacje chroniące dom przed zalaniem to przede wszystkim studzienki pod oknami piwnic, drenaże na działce, osłony przeciwpowodziowe na otwory okienne i drzwiowe oraz zabezpieczenie kanalizacji przed cofaniem się ścieków. Konieczne jest systematyczne sprawdzanie ich poprawnego funkcjonowania i wdrażanie napraw.

Nie zapominajmy także o instalacji wodno-kanalizacyjnej wewnątrz mieszkania, której nieprawidłowe działanie również może skutkować zalaniem. Inteligentny dom powinien być wyposażony w rozwiązania chroniące nas przed tego typu sytuacjami, nawet kiedy przebywamy poza nim. Niezwykle przydatny będzie tu czujnik zalania połączony z elektronicznym zaworem wodnym. Zawsze warto mieć również wykupioną polisę o szerokim zakresie ochrony.

Autor

Maria