Jak zrobić karmnik dla ptaków? Gdzie powiesić i co nasypać?
Wspólna budowa karmnika i późniejsze obserwowanie ptaków może być świetną zabawą dla całej rodziny. Chociaż wydaje się to proste, to należy pamiętać o wielu kwestiach, by dokarmianie ptaków było dla nich pomocne, a nie szkodliwe. Jak zrobić karmniki dla ptaków, gdzie powinniśmy je umieścić i czym dokarmiać ptaki w naszym ogrodzie, by było to bezpieczne?
Spis treści
Jak zbudować karmnik – pomysł na zimową spiżarnię dla ptaków
Budowa karmnika dla ptaków nie jest skomplikowana, dlatego można z łatwością wykonać go samemu. Zwykle potrzebujemy jedynie odpowiedniego materiału i kilku podstawowych narzędzi. Poradzimy sobie z tym nawet nie posiadając zaawansowanych umiejętności technicznych.
Popularnym sposobem jest użycie plastikowych butelek po wodzie mineralnej jako karmnika dla ptaków. To bardzo proste rozwiązanie, ponieważ wystarczy wykonać kilka otworów w ściankach i karmnik jest gotowy. Nie poleca się jednak tego typu karmników. Plastikowe butelki pod wpływem słońca będą się kruszyć, przez co do pokarmu dostanie się szkodliwy dla ptaków mikroplastik. Pożywienie w butelce będzie też narażone na związki chemiczne jakie wydziela plastik pod wpływem długiej ekspozycji na światło słoneczne. Dużo lepszym pomysłem jest wykonanie klasycznego karmnika z drewna.
Potrzebne materiały i narzędzia
Najlepszy materiał na karmnik to naturalne, surowe drewno. Należy unikać drewna impregnowanego chemicznie, sklejek, płyt meblowych czy pilśniowych. Dotyczy to przede wszystkim dolnej części ptasiej spiżarni. Fragmenty drewna mogą dostać się do pożywienia, co nie będzie zbyt dużym problemem w przypadku naturalnych materiałów, ale nieodpowiednia impregnacja czy materiały z klejami i lakierami mogą być dla ptaków bardzo szkodliwe.
Do wykonania karmnika potrzebujemy kantówki, deski i listewki. W zależności od planowanej wielkości konstrukcji ilość wspomnianych elementów może być różna. Na karmnik o dość typowych rozmiarach 30×30 cm potrzeba:
- około 120 cm kantówki,
- 100 cm cienkiej deski o szerokości 30 cm
- 120 cm listewki o szerokości około 5 cm.
Potrzebne będą też wkręty do drewna, cienkie gwoździe i naturalny impregnat. Karmnik zaimpregnować możemy bezbarwnym pokostem lnianym lub innymi substancji opartych na naturalnych olejach roślinnych.
Przygotować musimy też narzędzia, niezbędne są: wiertarko-wkrętarka, cienkie wiertło i bit do wkrętów, miarka, piłka do drewna, młotek, papier ścierny i pędzel. Jeżeli posiadamy wszystkie wymienione elementy możemy przystąpić do budowy.
Jak zrobić karmnik dla ptaków z drewna – krok po kroku
Klasyczny drewniany karmnik dla ptaków najlepiej zacząć od podłogi. By ją uzyskać po prostu odmierzmy z deski 30 cm i odetnijmy równo piłką. Krawędź cięcia należy przeszlifować papierem ściernym i podłoga karmnika jest gotowa. Drugim krokiem jest pocięcie i złączenie kantówek z podłogą. Dzielimy kantówkę na cztery części po 30 cm i tniemy piłką. Dolną powierzchnię szlifujemy papierem, górną należy przyciąć pod kątem 45o i także wyszlifować.
Możemy przystąpić do złączenia kantówek z podłogą. W głowicy wiertarko-wkrętarki zamontujmy wiertło o grubości około 4 mm i ostrożnie wykonajmy otwory narożników podłogi. Następnie przy pomocy wkrętów zamocujmy w tym miejscu kantówki, w ten sposób by górne ścięcie pod kątem znajdowało po zewnętrznej stronie. Należy pamiętać by wybrane wkręty były około 1,5-2 cm dłuższe od grubości deski, dzięki temu konstrukcja będzie solidna i sztywna. Jeżeli chcemy by była ona jeszcze bardziej wytrzymała możemy zastosować także poprzeczki między poprzecznymi kantówkami, wówczas potrzebne będzie jeszcze 60 cm kantówki i długie wkręty do drewna.
By w pełni zbudować klasyczny karmnik potrzebujemy jeszcze dachu. Jest to najtrudniejsza, jednak ciągle niezbyt skomplikowana czynność. Deskę która pozostała nam po odcięciu fragmentu na podłogę dzielimy na dwie równe części (zachowując wybrane wcześniej powinny mieć 30×35 cm). Obie części daszka szlifujemy na krawędziach które były cięte i łączymy ze sobą pod kątem 90o, czyli przykładając wąską krawędź jednej deski do brzegu drugiej. Obie deski najlepiej połączyć gwoździami, co może sprawić pewne kłopoty. Zastosowanie wkrętów to prostszy sposób, jednak w przypadku cienkiej deski może to spowodować jej uszkodzenie i pęknięcie.
Tak przygotowany daszek karmnika kładziemy na kantówkach połączonych z podłogą, zaznaczmy miejsca w których stykają się one z daszkiem i wykonujemy otwory w połciach daszku. Przy pomocy przykręcamy daszek do konstrukcji.
Ptasia spiżarnia jest już generalnie gotowa, jednak warto dodać do niej jeszcze kilka elementów. Pierwszy z nich to boczne listewki. Sprawią one, że pożywienie nie będzie wypadać z karmnika. W prostszej odmianie wystarczy podzielić listewkę na 4 równe części i przybić je do boków karmnika. Dobrym pomysłem jest jednak wykonanie bocznych listewek, z których jedna z nich będzie ruchoma. W tym celu w jednej z listewek wykonujemy małe wycięcie blisko końca (na długość około 0,5 cm), a z drugiej otwór. Przy pomocy wkręta montujemy listewkę do kantówki podtrzymującej daszek, a w miejscu wycięcia wbijamy gwoździk tak, by listewka się na nim wspierała i była równo ustawiona z pozostałymi. Ruchoma listewka ułatwi utrzymanie karmnika w czystości.
Drugim elementem który warto dodać jest zawieszenie karmnika. W zależności od tego gdzie i w jaki sposób chcemy umieścić karmnik, wybierzmy elementy które pomogą nam w montażu i umocujmy je do karmnika. Mogą być to metalowe kątowniki z otworami, które pozwolą nam na przykręcenie karmnika do ściany czy barierki. Jeżeli planujemy zawiesić karmnik na drucie, wówczas w daszek dobrze wkręcić wkręt z oczkiem.
Gotową konstrukcję karmnika należy zabezpieczyć wspomnianymi wcześniej olejami. Dzięki impregnacji drewna karmnik będzie w stanie przetrwać kilka lat i świetnie poradzi sobie z warunkami atmosferycznymi. Pokost lniany lub inny impregnat nakładamy pędzlem na całej powierzchni, dbając szczególnie o miejsca połączenia dwóch powierzchni drewna.
Gdzie powiesić karmnik dla ptaków?
Jeżeli udało nam się zrobić karmnik dla ptaków, to możemy zastanowić się nad jego odpowiednim umieszczeniem. By wybrać odpowiednie miejsce musimy wziąć pod uwagę przede wszystkim komfort ptaków, ale istotne będą też cechy zbudowanej wcześniej konstrukcji karmnika i nasze możliwości czy potrzeby.
By zapewnić komfort ptasiej stołówki miejsce powinno być dość ustronne, oddalone od jezdni czy chodnika. Dzięki temu ptaki nie będą niepokojone podczas posiłku i nie będą się płoszyć. Gotowy karmnik powinien być zawieszony także dość wysoko, tak by drapieżniki miały utrudnione chwytanie ptaków czy wyjadanie pożywienia.
Karmnik dla ptaków przy mieszkaniu w bloku
Jeżeli posiadamy mieszkanie dobrym miejscem na karmnik jest barierka balkonu lub zewnętrzny parapet. Zamocowanie karmnika do parapetu najłatwiej jest wykonać przy pomocy wkrętów, należy jednak pamiętać, że w ten sposób zrobimy dziury w parapecie i po demontażu karmnika konieczna będzie jego naprawa. Nieco trudniejsze może być wykonanie odpowiednich haków z blachy, które pozwolą na zaczepienie karmnika o ramę okna.
W przypadku barierki balkonowej najlepszym sposobem będzie zamocowanie dwóch kątowników metalowych do spodniej części karmnika. Powinny mieć one około 20-25 cm długości i być umieszczone w odległości równej szerokości barierki. Po zainstalowaniu ich należy wywiercić w nich otwory na obu końcach obu kątowników i połączyć całość śrubami z nakrętką. Tak zamocowany karmnik będzie bardzo mocno trzymać się barierki.
Plusem tak umieszczonych karmników jest łatwe obserwowanie ptaków, a to świetna zabawa. Minusem to, że nasza obecność w niedużej odległości może być dla ptaków niepokojąca.
Karmnik dla ptaków w ogrodzie
Jeżeli przy naszym domu posiadamy ogród to warto zbudować karmnik który będzie przeznaczony umieszczenia właśnie w nim.
W ogrodzie znajdziemy wiele miejsc dogodnych do zawieszania karmnika. Najbardziej oczywistym jest wykorzystanie gałęzi drzewa. Najłatwiej będzie to zrobić montując na daszku konstrukcji oczko na wkręcie, przez które przepleciemy mocny drut lub stalową linkę. Ten sposób zawieszenia ochroni przybywające ptaki przed drapieżnikami takimi jak koty czy duże ptaki, ponieważ zamknięta konstrukcja i zawieszenie na lince nie pozwolą im na złapanie ptaka w czasie posiłku. W ten sposób stworzymy przyjazną stołówkę. Warto pamiętać też o zdrowiu drzewa na którym wieszamy karmnik, by drut lub linka nie pokaleczyły gałęzi, warto obwiązać ją w miejscy zawieszenia kawałkiem materiału. Podobnie zawiesić możemy karmnik na konstrukcji naszego tarasu, wiaty ogrodowej czy dowolnej innej poprzeczce w ogrodzie.
Inne odpowiednie miejsca to na przykład ściana domku narzędziowego czy innego budynku gospodarczego. Znajdują się one zwykle w zaciszu ogrodu, więc nic nie będzie niepokoić zwierząt w czasie posiłku, a umieszczając karmnik w centralnej części ściany, będzie on oddalony zarówno od dachu, jak i od ziemi, na tyle mocno, że koty czy lisy nie będą w stanie się do niego dostać. Niestety sposób ten nie chroni przed dużymi ptakami (np. gawronami czy krukami), które zimą także mogą polować na mniejsze gatunki.
Gorszymi miejscami są barierki naziemnych tarasów czy gałęzie drzew na których postawimy karmnik. Tak ustawiona ptasia stołówka jest łatwo dostępna dla drapieżników, które szybko nauczą się, że łatwo jest zdobyć tam pożywienie. Nie powinno się montować karmnika także do pnia drzewa, ponieważ wiąże się to zawsze z jego pokaleczeniem, czego powinniśmy unikać.
Jak dokarmiać ptaki zimą – co dać do karmnika i jakich zasad przestrzegać?
Dokarmianie ptaków to nie tylko zabawa, ale też odpowiedzialność. By odpowiednio zadbać o pierzastych przyjaciół zimą musimy pamiętać o kilku kwestiach, które są niezwykle istotne dla zdrowia i życia ptaków.
Zasady dobrego dokarmiania ptaków
Najważniejszą zasadą jest systematyczność. Jeżeli w sezonie zimowym rozpoczniemy już dokarmianie ptaków, musimy zapewnić pożywienie aż do wiosny. Z tego powodu powinniśmy rozpocząć dokarmianie ptaków dopiero gdy temperatury na zewnątrz spadną poniżej zera lub gdy spadnie śnieg. W takich warunkach ptakom najtrudniej jest znaleźć pożywienie i karmnik na pewno im pomoże. Jeżeli zaczniemy zbyt wcześnie, mogą się rozleniwić i przestać szukać pożywienia poza karmnikiem, co może spowodować, że wiosną zginą.
Mogą one zginąć także jeżeli przerwiemy dokarmianie zanim pojawi się dużo naturalnego pożywienia. Ptactwo łatwo przyzwyczaja się do schematów zachowań i jeżeli zabraknie pożywienia w naszym karmniku, może nie mieć już siły poszukiwać go w innych miejscach, szczególnie w trudnych warunkach.
Kolejną ważną praktyką jest regularne sprzątanie karmnika. Powinniśmy za każdym razem gdy uzupełniamy zawartość, usuwać stare resztki pożywienia i zabrudzenia, najczęściej z odchodów ptaków. Dzięki temu unikniemy pleśni i zapobiegniemy roznoszeniu się ptasich chorób.
Dobrą praktyką jest także zostawianie obok pożywienia świeżej, czystej wody. Podobnie jak inne zwierzęta także drobne ptactwo potrzebuje jej do picia, ale także korzysta z niej do czyszczenia piór. Ptaki przebywające w okolicy karmnika z pewnością to docenią. W przypadku dużych mrozów konieczne może być dość częste wymienianie wody, ze względu na zamarzanie.
Czym dokarmiać ptaki w karmniku?
Jeżeli zdecydowaliśmy się zrobić karmnik dla ptaków, bardzo ważne jest by wiedzieć co powinno się w nim znaleźć by mogły się one wyżywić, ale też pozostały zdrowe.
Należy pamiętać, że ptaków nie można dokarmiać za pomocą pożywienia dla ludzi. Resztki ze stołu czy suchy chleb będą dla nich szkodliwe ze względu na sól i inne składniki których wróble, kosy czy sikorki nie powinny jeść.
Najłatwiej zakupić jest gotowe mieszanki dostępne w sklepach zoologicznych i drogeriach. Jeżeli chcemy samodzielnie wybrać pożywienie dla ptaków do naszego karmnika, to dobrym wyborem będą surowe nasiona zbóż, siemię lniane czy pestki słonecznika. Dobrym wyborem są też surowe tłuszcze zwierzęce, takie jak słonina czy łój. Należy zwrócić jednak uwagę by były to produkty nieobrobione i niesolone. Kostkę słoniny można zawiesić na drucie pod karmnikiem lub w jego wnętrzu. Łój najlepiej wymieszać z ziarnami i pestkami, a następnie uformować w kulki. Będzie to pełnowartościowy posiłek dla ptaków, szczególnie zimą.
Dokarmianie ptaków to z pewnością działanie dobre dla przyrody, pozwala przetrwać większej ilości ptaków, które wiosną i latem odwdzięcza się nam zjadając gryzące i uciążliwe owady. Z tego powodu warto zrobić karmnik już tej zimy.
