Nawadnianie ogrodu – zrób to sam. Jak zbudować system do podlewania w ogrodzie
Odpowiednia wilgotność to jeden z najważniejszych elementów decydujących o prawidłowym wzroście roślin. Dotyczy to każdej rośliny, od trawy przez kwiaty i warzywa, aż po krzewy i drzewa. W jaki sposób zapewnić sobie optymalne nawadnianie ogrodu w zależności od naszych potrzeb? Jakie rozwiązania i metody możemy zastosować?
Spis treści
Kiedy zdecydować się na system nawadniania ogrodu?
Systemy nawadniające to znajdujący się pod ziemią zespół rur, podłączonych do sieci wodociągowej naszego domu. Na końcach w wybranych miejscach znajdują się zraszacze, które pozwalają na podlewanie całego ogrodu. Kiedy warto zdecydować się na takie rozwiązanie?
Systemy nawadniania najlepiej instalować jest na początku urządzania ogrodu. W momencie w którym nie ma w nim jeszcze roślin, posianej trawy i innych elementów wyposażenia łatwo jest zaplanować nawadnianie ogrodu i wykonać odpowiednie wykopy pod rury i zraszacze. W przypadku już zaaranżowanych ogrodów położenie instalacji będzie trudniejsze i z całą pewnością nie obędzie się bez zniszczenia trawnika i niektórych roślin. Jednak także w takim wypadku możliwe jest zainstalowanie go.
Na nawadnianie ogrodu za pomocą systemu zraszaczy powinny się w pierwszej kolejności zdecydować osoby posiadające duże działki. Na mniejszych podwórkach podlewania można dokonać ręcznie za pomocą węża ogrodowego, jednak jeżeli posiadamy bardzo dużą powierzchnię będzie to niemożliwe, ze względu na nakład czasu i pracy na to potrzebny. W przypadku mniejszych ogrodów systemowe nawadnianie ogrodu po prostu oszczędzi nam czasu i pracy potrzebnego do podlewania.
Jak zaplanować nawadnianie ogrodu?
Pierwszym ważnym elementem naszego przyszłego systemu zapewniającego nawadnianie ogrodu jest jego projekt. Ważne jest, żeby zraszacze odpowiedzialne za podlewanie swoim zasięgiem obejmowały większość powierzchni na której rosną rośliny.
By zrobić to dobrze samemu wymagana jest dość spora wiedza i doświadczenie, jednak współcześnie możemy poradzić sobie z tym za pomocą rozwiązań dostępnych on-line lub wspierając się doświadczeniem firm sprzedających elementy systemów nawadniających.
On-line dostępne są planery systemów nawadniania, najpopularniejszy jest ten który można znaleźć na stronie internetowej firmy Gardena. Ten prosty program pozwoli na wybór idealnego rozmieszczenia zraszaczy nawet osobie która robi to pierwszy raz. Niektóre sklepy oferujące wyposażenie do nawadniania ogrodów dodatkowo zapewniają dostarczenie projektu wraz z zakupionymi towarami. Dzięki temu oszacujemy liczbę zraszaczy i ich rozmieszczenie. Oczywiście jeśli czujemy się na siłach nic nie stoi na przeszkodzie aby projekt wykonać całkowicie samodzielnie – często takie rozwiązanie okaże się też najbardziej ekonomicznym wyborem, ponieważ będzie najlepiej zoptymalizowane i pozwoli zrezygnować z częściowo gotowych systemów, które są droższe.
Elementy systemu nawadniania ogrodu
Nawadnianie ogrodu za pomocą odpowiedniego systemu wymaga tak naprawdę kilku podstawowych elementów. Po pierwsze potrzebujemy rur rozprowadzających wodę. Po drugie zraszaczy, a po trzecie pompy i rozdzielacza. Brzmi to bardzo prosto, jednak gdy przyjrzymy się szczegółom sprawa stanie się bardziej skomplikowana.
Rury do nawadniania ogrodu
Do rozprowadzania wody w systemach zapewniających nawadnianie ogrodu stosuje się rury z polietylenu (oznaczanego PE). Rury te są elastyczne, wytrzymałe i łatwe do łączenia i układania. Średnica rury zależy od odległości :
- 20 mm (3/4″) dla odległości do 40 m między pompą a rozdzielaczem,
- 25 mm (1″) do 50 m,
- 38 mm (1,5″) przy odległości większej od 50 m.
Do rur należy dokupić odpowiednie złączki i trójniki. To ile będziemy potrzebować elementów łączących będzie wynikać bezpośrednio z projektu nawadniania.
Zraszacze ogrodowe – rodzaje
Po rozprowadzeniu rur musimy wybrać także odpowiedni rodzaj zraszacza. To jakiego typu zraszacz zapewni nam najlepsze podlewanie ogrodu zależy od rodzaju roślinności jaką planujemy w nim umieścić i powierzchni ogrodu. Nawadnianie ogrodu może odbywać się za pomocą kilku rozwiązań.
Zraszacze wynurzalne
Są to zraszacze które w czasie podlewania podnoszą się ponad powierzchnią gruntu. Dzieje się to zwykle pod wpływem ciśnienia wody. Jest to najbardziej popularny rodzaj zraszaczy w systemach ogrodowych. Zraszacze wynurzalne są dyskretne i niewidoczne, a jednocześnie skuteczne i funkcjonalne.
Do wyboru mamy dwa rodzaje zraszaczy wynurzalnych – statyczne i rotacyjne. Pierwsze tworzą nad sobą parasol wodny i w ten sposób podlewają ogród. Zraszacze rotacyjne posiadają obrotową głowicę, dzięki czemu całe ciśnienie wody kierowane jest w jednym kierunku. Dzięki temu mają większy zasięg, są jednak droższe i bardziej skomplikowane.
Zraszacze wynurzalne najlepiej sprawdzają się do nawadniania trawników.
Zraszacz statyczny
Zraszacz rotacyjny
Mikrozraszacze
Ten rodzaj zraszaczy nie emituje silnego strumienia wody, a jedynie mgiełkę wodną, która nawadnia rośliny. Głowica zraszacza jest niewielka, ale na stałe wystaje nad ziemią. Mikrozraszacze przeznaczone są do podlewania delikatnych roślin, takich jak kwiaty. Dobrze też sprawdzi się do utrzymania odpowiedniej wilgotności w przypadku roślin które wymagają wilgotnego mikroklimatu.
Pompy wody
Gdy nawadnianie ogrodu realizowane jest na małej powierzchni często wystarczające jest ciśnienie wody dostępne w sieci. Jeżeli jednak planujemy większą instalację powinniśmy wyposażyć system w dodatkową pompę. To jaką pompę zastosujemy zależy w dużej mierze od tego skąd mamy zamiar czerpać wodę do systemu nawadniania ogrodu.
Skąd czerpać wodę do nawadniania ogrodu?
Do wyboru w kwestii czerpania wody która będzie nawadniać ogród mamy dwie opcje. Pierwsza to podłączenie do sieci wodociągowej. Jest to opcja łatwiejsza, wystarczy podpiąć system do naszego systemu hydraulicznego. Jednak należy pamiętać, że nawadnianie ogrodu to spore zużycie wody i może generować duże rachunki, szczególnie gdy zużycie wody wpływa bezpośrednio na opłaty także za ścieki.
Opcją która wymaga nieco więcej pracy i generuje dodatkowe koszty na etapie budowy systemu jest wywiercenie własnej studni. Zwykle nie będziemy w stanie wykonać jej samemu, ponieważ niezbędny do tego jest odpowiedni sprzęt i narzędzia, jednak gdy studnię zainstalują nam fachowcy, to nawadnianie ogrodu stanie się niemal darmowe.
Wybór pompy do nawadniania ogrodu
Ciśnienie wody w systemie nawadniania ogrodu powinno wynosić minimum 2 bary do zasilania zraszaczy wynurzalnych. Należy jednak pamiętać, że ciśnienie będzie spadać wraz z odległością od pompy. Typowa pompa w którą wyposażony jest system nawadniania ogrodu powinna więc generować, w zależności od wielkości instalacji, od 3,5 do 5 barów (odpowiada to wydajności około 8-12 l/min).
W przypadku dużych systemów, gdzie konieczne będzie zastosowanie większego ciśnienia, zraszacze znajdujące się bliżej źródła wody można wyposażyć w reduktor ciśnienia. Dzięki czemu podlewanie ogrodu będzie bardziej regularne.
Jeżeli zdecydowaliśmy się na podłączenie systemu do sieci wodociągowej, wówczas zwykle wystarczy niewielka pompa podnosząca ciśnienie. Nieco bardziej skomplikowana może być instalacja w przypadku własnej studni. Jeżeli studnia ma ponad 7 m głębokości powinniśmy zastosować pompę głębinową. W przypadku mniejszej odległości od powierzchni ziemi, wówczas wybrać możemy pompę naziemną. Pompę tego typu należy dobrze dobrać, ponieważ będzie ona w pełni odpowiadać za sprawność naszego systemu.
By obniżyć koszty nawadniania ogrodu można wyposażyć pompę studni w odpowiedni akumulator i panel fotowoltaiczny. System nawadniania najbardziej intensywnie pracuje latem, więc w okresie gdy słońce będzie w stanie zapewnić prąd konieczny do zasilenia pompy wody. Podniesie to koszt instalacji, jednak zredukuje wydatki na podlewanie praktycznie do zera.
Rozdzielacze
Rozdzielacz systemu nawadniania jest konieczny w przypadku większych instalacji i ogrodów o zróżnicowanej charakterystyce. Dzięki temu możemy podzielić system na części. Pozwoli to na uruchamianie w danym czasie tylko jednej sekcji zraszaczy lub uruchamianie ich w różnym czasie, co pozwoli na dopasowanie pory podlewania do nasłonecznienia i potrzeb różnych roślin.
Automatyczne nawadnianie ogrodu
Jeżeli nie chcemy się przejmować tym czy nasz ogród jest odpowiednio nawodniony, możemy zdecydować się na zautomatyzowany system nawadniania. Będzie to wymagało dodatkowych elementów, oraz doprowadzenia do zraszaczy także przewodów sterujących, jednak po instalacji system będzie podlewać rośliny według określonego planu i nie będziemy musieli się niczym zajmować.
By system mógł działać automatycznie musimy zakupić zraszacze wyposażone w system elektrozaworów, oraz sterownik. W przypadku automatycznego nawadniania ogrodu ciśnienie wody jest na stałe utrzymywane w instalacji, a komputer sterujący otwiera odpowiednie zawory zraszaczy. Jak widać system nie jest wówczas dużo bardziej skomplikowany, dlatego warto rozważyć wybranie właśnie rozwiązania z automatyką.
Nawadnianie kropelkowe ogrodu
Alternatywnym sposobem podlewania jest zastosowanie nawadniania kropelkowego. Instalacja do tego typu jest dość prosta i nie wymaga dużego ciśnienia, jednak jej zastosowanie jest raczej ograniczone.
Systemy do nawadniania kropelkowego składają się z rur zasilających i zakraplaczy, czyli elementów służących do kropelkowego podlewania ogrodu. Nawadnianie kropelkowe może być liniowe lub punktowe.
Linie kroplujące – nawadnianie ogrodu warzywnego i żywopłotów
Liniowe nawadnianie kropelkowe najlepiej nadaje się na nawadniania roślin sadzonych w rzędach. Dlatego świetnie sprawdzi się w przypadku wspomnianych żywopłotów czy do nawadniania ogrodu warzywnego.
Linie kroplujące posiadają kroplowniki rozmieszczone w równych odstępach na linii rury doprowadzającej. Mogą znajdować się w całości pod ziemią i dostarczać wodę bezpośrednio do korzeni, dzięki czemu sprawdzą się także na ozdobnych rabatach z kwiatami w reprezentacyjnych częściach ogrodu.
Naziemna linia kroplująca lepiej sprawdzi się w przypadku warzyw, ponieważ będzie można ją zdemontować w czasie prac ziemnych czy zbiorów. Zwykle do tego celu stosuje się taśmy kroplujące, czyli rurki z otworkami, przez które wycieka woda.
Linia kroplująca zwykle nie wymaga mocnych pomp. Większe ciśnienie w instalacji może być konieczne jedynie w przypadku linii rozmieszczonych na bardzo dużych obszarach, na przykład w sadach owocowych.
Punktowe systemy nawadniania kropelkowego
W przypadku roślin doniczkowych, czy pojedynczych stojących na uboczu, w miejscach gdzie nie dosięga system nawadniania ogrodu, możemy zastosować indywidualny system nawadniania kropelkowego.
Zakraplacz znajduje się w takim przypadku na wężyku, a jego podstawa wyposażona jest w szpikulec. Dzięki temu możemy wbić go w ziemię doniczki czy glebę obok danej rośliny i zapewnić jej dostęp do wody.
Jak wykonać nawadnianie ogrodu?
Samodzielne wykonanie systemu nawadniania nie jest trudne, wystarczy mieć garść podstawowych umiejętności technicznych i kilka prostych narzędzi. Wizyty fachowca może wymagać jedynie wywiercenie studni i montaż w niej pompy. Dalsze etapy są proste, chociaż nie zawsze łatwe pod względem fizycznym. Oczywiście wszystko zależy od wybranego rozwiązania, jeżeli kupujemy gotowy zestaw jedynie do montażu to będzie to o wiele mniej problematyczne niż samodzielnie dobieranie wszystkich elementów.
Najwięcej wysiłku bez wątpienia będzie wymagało wykopanie rowków pod rury doprowadzające. W dużym ogrodzie może być to nawet kilkaset metrów bieżących rowów. Praca ta jest tym trudniejsza, że rury powinny znaleźć się na głębokości poniżej 60 cm, żeby zapobiec ewentualnemu zamarznięciu wody w ich wnętrzu. Do wykopania takich rowów potrzebne będzie co najmniej kilka silnych osób. Jeżeli nie mamy pomocy, lepszym pomysłem może być zamówienie minikoparki, której operator powinien poradzić sobie z całym systemem w około jeden dzień.
Kolejne prace są już łatwiejsze. Wystarczy podpiąć rury tak by połączyć elementy zgodnie z projektem. Rury PE tnie się piłą z brzeszczotem do plastiku, a łączy za pomocą skręcanych złączek zaciskowych. Montaż każdego z elementów jest więc niezwykle prosty.
Nawadnianie ogrodu – cena
Ile może kosztować zakup i montaż systemu nawadniania? Wiele zależy od jej wielkości, wybranego systemu zasilania, liczby zraszaczy, wybranego sposobu sterowania i innych elementów. Podstawowe elementy które zapewnią nawadnianie ogrodu to koszt od 3 do około 10 tysięcy złotych. Najtańsza opcja to prosty system sterowany ręcznie, najdroższa to automatyczny system nawadniający, w którego skład wchodzi co najmniej kilkanaście zraszaczy. Koszt może być większy w przypadku bardzo dużych działek. Jeżeli jednak lubimy majsterkować i potrafimy samodzielnie zaprojektować, a potem wykonać taki system, to przy dużym zaangażowaniu możemy zejść nawet poniżej 2 tysięcy złotych.
Do ceny zakupu należy doliczyć jeszcze koszt wywiercenia studni (jeżeli się na to zdecydujemy) i ewentualnego zamówienia minikoparki. Studnia wiercona to koszt około 150 zł za metr. W przypadku ujęcia wody do nawadniania zwykle wystarczy głębokość od 3 do 5 metrów. Oznacza to, że studnia będzie kosztować nas 450-750 zł. Podobną kwotę będzie trzeba zapłacić za usługi minikoparki. Oznacza to, że koszt całkowity instalacji nawadniającej ze studnią wyniesie od 3000 do 13000 zł.
