Nawóz z mniszka lekarskiego

Nawóz z mniszka lekarskiego jest skuteczny i bezpieczny nie tylko dla samych roślin, ale też dla środowiska. Przygotujemy go bez trudu samodzielnie. W jaki sposób? Co jeszcze warto wiedzieć na temat nawozu z mniszka? Sprawdź!

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) to roślina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae) i tworzy liczne podgatunki. Gatunek ten występuje powszechnie w całej Europie, w Azji, w Ameryce Północnej, a także w niektórych rejonach Ameryki Południowej. Najczęściej można go znaleźć w zbiorowiskach trawiastych. Jest też rośliną powszechnie znaną i występującą w całej Polsce, dzięki czemu można z łatwością go pozyskać. Rośnie na łąkach, na trawnikach i przy drogach. Mniszki lekarskie traktowane są jak chwasty, choć jak za chwilę pokażemy, wykazują całe mnóstwo pożytecznych właściwości, dzięki czemu znajdują szerokie zastosowanie nie tylko w lecznictwie, ale też w kosmetyce, w kuchni i w ogrodzie.

Jak wygląda mniszek lekarski? To niska bylina, która wytwarza mięsisty, walcowaty korzeń palowy. Jej liście mają wydłużony kształt i tworzą u dołu łodygi rozetę. Mają ciemnozielony kolor i zawierają głębokie wcięcia. W całym mniszku lekarskim znajdziemy biały sok mleczny, który w kontakcie ze skórą może wywoływać podrażnienia, dlatego podczas zbiorów należy się zaopatrzyć w rękawice ochronne. Kwiaty mniszka lekarskiego wyrastają na długich, bezlistnych, pustych w środku pędach, tworząc intensywnie żółte, charakterystyczne koszyczki. Owoce mniszka lekarskiego stanowią niewielkie niełupki opatrzone puchem kielichowym. Nasiona z białym puchem zebrane są w piękne, kuliste dmuchawce. Mniszka lekarskiego łatwo pomylić z równie powszechnie występującym w naszym kraju mleczem polnym (Sonchus arvensis). Zanim więc przystąpimy do zbiorów, warto wiedzieć, czym różnią się od siebie obie rośliny, zwłaszcza że mlecz jest trujący. Zobaczmy:

• Rośliny na nawóz zielony — jakie się nadają?

• Jedną z najbardziej widocznych różnic dzielących obie rośliny jest rozeta liściowa, która u mniszka lekarskiego występuje tuż przy ziemi, natomiast mlecz polny ma liście wyrastające na różnych wysokościach łodyg.
• Pęd kwiatostanowy mniszka lekarskiego jest zawsze pojedynczy (na jednej łodydze mamy jeden kwiat), natomiast u mlecza polnego może się rozwidlać, tworząc kilka kwiatów na jednej łodydze.

Jak wykorzystuje się liście, korzenie i kwiaty mniszka lekarskiego?

Mniszek lekarski jest rośliną o wyjątkowo bogatym składzie chemicznym, dlatego chętnie wykorzystywany jest jako roślina jadalna oraz jako lecznicze zioło. Na bazie mniszka lekarskiego powstają produkty wytwarzane zarówno w przemyśle kosmetycznym, jak i farmaceutycznym. Co więcej, mniszek lekarski stanowi pełną cennych właściwości paszę dla zwierząt i może być stosowany do wytwarzania naturalnych środków ochrony roślin. Możemy z niego w łatwy sposób, samodzielnie, wykonać ekologiczną gnojówkę roślinną i zastosować ją do naturalnego nawożenia. Kiedy najlepiej zbierać mniszek lekarski? Ilość i stężenie zawartych w roślinie związków zależy od fazy rozwoju, w której się znajduje, dlatego jeśli chcemy wykorzystać mniszka lekarskiego jako surowiec zielarski, najlepiej pozyskiwać go:

1. Wczesną wiosną. Wówczas zbieramy przed kwitnieniem liście rośliny.
2. Późną wiosną. Zbiera się wtedy kwiaty w pełnym rozkwicie.
3. Jesienią. Pozyskujemy w tym czasie korzenie z rośliny.

Preparaty zawierające w swoim składzie mniszek lekarski wspomagają leczenie różnego rodzaju schorzeń i dolegliwości. Mają działanie odtruwające i moczopędne, a także wspomagają trawienie, stymulują wydzielanie żółci i wpływają korzystnie na działanie wątroby. Młode listki mniszka lekarskiego zawierają całe bogactwo minerałów, wśród których znajdują się między innymi wapń, potas, sód i żelazo, a także witamin, głównie z grupy B i C. Mniszek lekarski wykazuje również cenne właściwości smakowe, a dodatkowo znacznie uatrakcyjnia wygląd przyrządzanych potraw. Można go dodawać do zup i potrawek, a z jego kwiatów powstaje specjalny miód.

Mniszek lekarski – gnojówka z mniszka

Gnojówka z mniszka lekarskiego może zawierać same kwiaty, same liście lub też i kwiaty, i liście. Części roślin wybierzemy ze względu na zawartość składników mineralnych, które są nam potrzebne w ogrodzie. Chociaż mniszek lekarski jest łatwo dostępny i można go pozyskiwać do nawożenia przez cały sezon, warto zwrócić uwagę na fakt, iż w okresie jego kwitnienia, to znaczy wiosną, w kwietniu lub w maju, i latem, w lipcu, roślina ta zawiera największe bogactwo cennych składników. Mniszek lekarski z kwiatami jest najłatwiejszy do pozyskania na przełomie kwietnia i maja, ponieważ wtedy kwitnie masowo. Mniszek lekarski jest dostępny również w lipcu, kiedy dzień trwa około 14 godzin, jednak kwitnienie lipcowe nie jest tak obfite, a same rośliny trudniej się zbiera z kwiatami. Gnojówka z mniszka lekarskiego z kwiatami zawiera więcej dobroczynnych składników takich jak fosfor i potas niż gnojówka bez kwiatów. Taka gnojówka ma też lekko kwaśny odczyn, oscylujący wokół pH 6, który jest bardziej odpowiedni dla roślin kwasolubnych. W większości przypadków gnojówki roślinne (w tym gnojówki z samych liści mniszka) wykazują odczyn obojętny lub lekko zasadowy, pH około 7.

Co warto wiedzieć, przygotowując gnojówkę roślinną z mniszkiem lekarskim? Podsumujmy:

1. Gnojówka z mniszka lekarskiego (zarówno wtedy, gdy główny jej składnik stanowi cała roślina, jak i jej części) stanowi cenne źródło minerałów w łatwo przyswajalnej formie.
2. Stosowanie gnojówki roślinnej z mniszka lekarskiego poprawia stan roślin i wpływa korzystnie na ich kwitnienie i owocowanie.
3. Gnojówka z mniszka lekarskiego z kwiatami to przede wszystkim bogactwo fosforu i potasu. Ma ona odczyn lekko kwaśny, dlatego najlepiej nadaje się do nawożenia roślin kwasolubnych.
4. Gnojówka z liści mniszka zawiera więcej azotu i ma odczyn lekko zasadowy.
5. W każdym rodzaju gnojówki z mniszka lekarskiego znajduje się duża ilość żelaza potrzebnego roślinom do prawidłowego rozwoju i wzrostu.
6. W celu przyspieszenia wzrostu i dojrzewania owoców u roślin owocujących, należy przygotować gnojówkę ze wszystkich części roślin (korzenie, łodygi, liście, kwiaty) w postaci rozdrobnionej.
7. Nawóz z mniszka zawiera cenne mikroorganizmy wpływające korzystnie na strukturę gleby, dlatego nadaje się doskonale do nawożenia ziemi, która była dotknięta przez powódź lub pożar.
8. Gnojówka z mniszka przyspiesza rozpad materii organicznej, dlatego warto dodać ją do kompostu, co przyspieszy zachodzące w nim procesy fermentacji.

Jak przygotować naturalny nawóz z mniszka lekarskiego?

Nawożenie roślin gnojówką z mniszka lekarskiego doskonale wpływa na ich stan, dlatego warto ją przygotować samodzielnie, tym bardziej że jest to zabieg niezwykle prosty i bezkosztowy. Aby przygotować gnojówkę roślinną z mniszka należy zaopatrzyć się w wiadro, rośliny mniszka i odstaną wodę kranową. Jeśli gnojówkę przygotowujemy dla roślin wybitnie kwasolubnych (na przykład dla żurawiny lub borówki amerykańskiej), lepsza od wody kranowej będzie deszczówka. Warstwa złożona ze świeżych kwiatów, łodyg i liści mniszka powinna zająć 1/2 wiaderka. Mniszek lekarski najlepiej zbierać rano, kiedy rośliny są jędrne. Jak przygotować gnojówkę roślinną z mniszka krok po kroku?

1. Siekanie fragmentów mniszka nie jest konieczne, ale jeśli zależy nam na szybszym pozyskaniu nawozu, warto je rozdrobnić. Zalewamy przygotowany materiał roślinny wodą tak, by sięgała ona około 6 cm poniżej krawędzi wiadra. Teraz rozpocznie się proces fermentacji.
2. Wiadro ustawiamy w zacienionym miejscu na 2-4 tygodnie. Po kilku dniach nawóz zacznie fermentować, czego jawną oznaką będą pojawiające się na powierzchni wody bąbelki. Jeśli chcemy przyspieszyć cały proces, warto wymieszać całość co kilka dni. Kiedy na powierzchni gnojówki bąbelki przestaną się pojawiać, będzie to oznaczać, że jest ona gotowa do użycia.
3. Teraz pozostaje nam już tylko przygotowanie nawozu do podlewania. Mniszek lekarski nie rozkłada się całkowicie w procesie fermentacji i w płynie pozostaną większe resztki roślin, łodyżki czy też fragmenty kwiatów. W związku z tym przecedzamy nawóz przed wlaniem go do butelki lub konewki, a pozostałe resztki roślinne możemy wrzucić na kompost, co przyspieszy rozkład materii organicznej.

Do jakich roślin stosować nawóz z mniszka lekarskiego?

Mniszek zawiera składniki mineralne, które mają korzystny wpływ na kwitnienie roślin i dojrzewanie owoców. W zależności od tego, jakie rośliny będziemy nawozić, takie części z mniszka wybierzemy do przygotowania gnojówki. Nawóz z kwiatami będzie zawierał spore ilości potasu i fosforu i będzie miał odczyn lekko kwaśny, a gnojówka z samych liści będzie zawierać więcej azotu i będzie bardziej zasadowa. Każda gnojówka z mniszka zawiera bogactwo żelaza, a przy tym jest skuteczna i nie wywołuje żadnych negatywnych skutków dla środowiska naturalnego. Jej stosowanie poprawi kondycję uprawianych przez nas warzyw, kwiatów, krzewów i drzew owocowych i zwiększy ich odporność na choroby i szkodniki. Można nią podlewać zarówno uprawy ogrodowe, jak i uprawy w skrzynkach i doniczkach ustawionych na tarasie lub balkonie.

Gnojówka z mniszka lekarskiego to nawóz, który w odniesieniu do większości roślin należy stosować w formie rozcieńczonej w stosunku 1:10. Do zasilania roślin kwasolubnych (jak wspomniane już borówka amerykańska i żurawina) rozrzedzamy gnojówkę wodą jeszcze bardziej, w stosunku 1:15. Stosowanie gnojówki z mniszka wpłynie korzystnie na stan takich roślin jak:

• Porzeczki,
• Agrest,
• Truskawki,
• Borówki,
• Maliny,
• Poziomki,
• Drzewka owocowe,
• Rośliny ozdobne.

Chwast niezastąpiony w ogrodzie? Mniszek lekarski i jego szerokie zastosowanie

W ogrodzie mniszek lekarski najczęściej wykorzystuje się w postaci samodzielnie przygotowanej gnojówki dla poprawy kondycji roślin. To jednak nie jedyne jego zastosowanie. Jak już powyżej napomknęliśmy, nawóz z mniszka nadaje się do rekultywacji bardzo słabej lub zniszczonej i wyjałowionej przez powódź lub wypalanie ziemi. Już niewielka część gnojówki z mniszka lekarskiego dolana do kompostu przyspieszy też rozkład resztek roślinnych. W tym miejscu warto dodać, że nawóz roślinny można także wykonać z innych, równie dostępnych roślin: z pokrzywy, czosnku, cebuli, dzikiego bzu czarnego, roszponki czy ogórecznika. Co jednak dość ważne, gnojówka z mniszka ma mniej uciążliwy zapach w porównaniu do innych gnojówek.

Naturalny nawóz dla roślin i stymulator rozkładu materii organicznej w kompoście możemy też wykonać w prostszy sposób, przygotowując wyciąg z mniszka. W tym celu zalewamy 200 g suszu i 2 kg świeżego mniszka razem z kwiatami i korzeniami 10 litrami wody. Taką mieszaninę pozostawiamy na 24 godziny, a następnie gotowym płynem podlewamy roślinę albo kompost. Wyciąg z mniszka możemy wykorzystać też do stosowania na mszyce i inne szkodniki pojawiające się na uprawach. Będziemy tu potrzebować 400 g świeżych liści lub 250 g zmielonych korzeni, które zalejemy 10 litrami wody. Następnie odstawimy całość na 3 godziny. Po tym czasie przecedzamy uzyskany wyciąg (wrzucając resztki do kompostu) i bez rozcieńczania wodą spryskujemy nim rośliny zaatakowane przez takie szkodniki jak mszyce, miodówki i przędziorki. Tak przygotowany, ekologiczny, całkowicie naturalny środek ochrony roślin można stosować w swoim ogrodzie zarówno zapobiegawczo, jak i interwencyjnie.

Autor

Maria