Niwelacja terenu domowym sposobem – jak ją wykonać?
Niwelacja terenu w potocznym rozumieniu oznacza wyrównywanie powierzchni działki. Fachowo tę czynność nazywa się profilowaniem. Chcąc stworzyć piękny ogród lub równy trawnik, musimy przeprowadzić ten zabieg. Inaczej nasz teren będzie wyglądać niechlujnie i trudno będzie w nim urządzić estetyczną przestrzeń. Jak samemu dokonać profilowania, zwanego też niwelacją?
Spis treści
Niwelacja terenu a jego profilowanie – co to znaczy?
Jak wspomnieliśmy we wstępie, proces równania terenu nazywa się profilowaniem. Jest to zabieg czysto manualny, dotyczy plantowania górek i zasypywania dołków występujących na działce. Odbywa się za pomocą narzędzi mechanicznych, w przypadku samodzielnego wykonania profilowania, zwykle potrzebny będzie do tego ostry szpadel. Przydać może się też motyka.
Profilowanie w języku geodetów nie jest tym samym co niwelacja terenu. Jeżeli geodeta mówi o niwelacji, ma na myśli pomiar różnic wysokości na działce i stworzenie siatki wysokościowej. Jednak by dokonać profilowania, konieczna jest także niwelacja terenu w znaczeniu geodezyjnym.
Niwelacja terenu – jak dokonać pomiarów?
Patrząc na teren działki nieuzbrojonym okiem zwykle nie jesteśmy w stanie prawidłowo rozpoznać niewielkich zmian wysokości. Powierzchnia która wydaje się płaska, zwykle różni się pomiędzy poszczególnymi swoimi punktami nawet do 50 cm. Z tego powodu konieczne jest użycie urządzeń pomiarowych.
Niwelacja terenu mierzona jest za pomocą niwelatora, tachimetru laserowego lub geodezyjnego modułu GPS. Urządzenia te są drogie i wymagają sporej wiedzy na temat ich obsługi, większość z nas nie ma też po prostu do nich dostępu. Najłatwiej w takim przypadku jest zlecić niwelację terenu geodecie. Stworzy on siatkę wysokościową, która będzie naszą mapą do wykonania właściwego profilowania. Koszt takiej usługi zwykle nie przekroczy kilkuset złotych.
Jeżeli mamy dostęp do urządzeń geodezyjnych i posiadamy wiedzę jak ich używać, możemy oczywiście taką siatkę stworzyć samemu.
Czy pomiar niwelacji bez sprzętu jest możliwy
Pomiar niwelacji bez użycia sprzętu geodezyjnego – czy to możliwe?
Jak wiele prac, także niwelację terenu możemy przeprowadzić bez użycia specjalistycznego sprzętu. Będzie to wymagało wiele czasu i pracy, oraz ogromnych pokładów cierpliwości i precyzji. Niwelacja terenu domowym sposobem nie jest też tak dokłada jak pomiar geodezyjny. Dlatego powinniśmy się na to zdecydować tylko gdy geodeta jest naprawdę niedostępny.
- Musimy w pierwszej kolejności wyznaczyć poziom zera. Zwykle służy za niego poziom parteru budynku. Jeżeli na działce nie stoi dom, ani żadne inne zabudowania, musimy wybrać inny punkt. Powinien być on stały i niezmienny, ponieważ będzie naszym punktem odniesienia do pomiarów.
- W punkcie “0” montujemy w ścianie oczko, które będziemy nazywać reperem. Przez oczko przeciągamy drut i mocujemy go, tak by można było go dość mocno naciągnąć. Prowadzimy drut do granicy działki, gdzie wbijamy w ziemię pręt. Powinien być osadzony na tyle mocno by nie mógł się przemieszczać. Można wykorzystać do tego celu słupki ogrodzenia.
- Za pomocą poziomicy ustawiamy drut na wysokości tożsamej z punktem zero. Drut powinien być naciągnięty dość mocno, by na jego długości nie nastąpiło ugięcie. Przy większych odległościach można zastosować pośrednie podpórki. Jeżeli w którymś miejscu teren znajduje się powyżej punktu “0”, wówczas należy go od razu splantować, by możliwe było poprowadzenie linii pomiarowej.
- Wzdłuż tak wyznaczonej linii mierzymy odległość między nią, a ziemią. Im gęściej, tym lepiej. Do niwelacji ogrodu wystarczy pomiar co 0,5 m. Pomiary nanosimy na wyskalowany szkic działki. Po tym zabiegu przesuwamy linię w następny punkt końcowy i powtarzamy pomiar, aż do zobrazowania działki z jednej strony domu. Następnie wyznaczamy reper na kolejnych ścianach i dokonujemy takich samych pomiarów.
Jak widać niwelacja terenu we własnym zakresie, to niezwykle skomplikowany zabieg, przy którym łatwo popełnić błąd, jednak można jej dokonać.
Jak czytać siatkę wysokościową?
Niwelacja terenu przez geodetę zaowocuje stworzeniem siatki wysokościowej. Jest to swoista mapa izometryczna naszej działki. Zaznaczony na niej będzie spadek terenu, poziomy poszczególnych części działki, dołki, górki i wszelkie inne nierówności.
Na siatce przeważnie znajdować będą się czerwone i zielone liczby, oraz żółte linie. Czerwone liczby zwykle mają znak “minus”, co oznacza, że znajdują się poniżej poziomu zero (poziomu repera, wyznaczonego tak samo jak wcześniej na wysokości parteru budynku). Zielone liczby to punkty powyżej poziomu zero, jeżeli łączą je żółte linie, oznacza to, że tworzą one zwarte wzniesienie.
Podczas profilowania terenu, będziemy dążyć do odpowiedniego zrównania poziomów niwelacji. Nie oznacza to, jednak, że na całej działce poziom powinien być taki sam.
Zasady profilowania terenu
Jeżeli niwelacja terenu jest już zmierzona możemy przystąpić do planowania profilowania. By do tego przystąpić musimy pamiętać o podstawowych zasadach tworzenia profilu działki.
By na twojej działce nie zbierała się woda, najważniejszy jest odpowiedni spadek terenu. Ustalając ten parametr odnosimy się do różnicy między niwelacją przy budynku, a niwelacją poziomu drogi. Spadek powinien być skierowany ku drodze, a jego wysokość to przeważnie około 30-50 cm.
Z lekkim spadkiem powinny być ułożone także wszelkie chodniki, podjazdy i ścieżki. Powinny kierować się one lekko w dół w stronę granicy działki. Dlatego zanim przystąpimy do równania terenu, musimy zaplanować wszystkie elementy wystroju ogrodu. Jeżeli na podwórku ma znaleźć się altanka, domek narzędziowy lub inna mniejsza architektura, powinna się ona znajdować na delikatnym wzniesieniu, by nie zalewała jej woda opadowa. W tym przypadku spadek może wynosić kilkanaście centymetrów.
Ogrodzenie działki powinno znajdować się niżej niż najniższa niwelacja chodników. Podmurówka powinna zostać wybudowana kilka centymetrów poniżej najniższego punktu dróg lub chodników. Na tym poziomie możemy zbudować także początek podjazdu do garażu, jednak w tym wypadku musimy się dopasować także do poziomu drogi.
Podczas budowy ogrodzenie może się zdarzyć tak, że z powodu niewyrównanego terenu nie będzie ono znajdować się na równi z powierzchnią ziemi. Nie powinniśmy się tym przejmować. Na dalszych etapach pracy spowoduje to, że łatwiej będzie nam wyrównać teren przy ogrodzeniu.
Profilowanie terenu – jak go dokonać?
Mając gotową siatkę wysokościową i najważniejsze stałe elementy wystroju ogrodu, możemy przystąpić do właściwego profilowania terenu, które wiele osób nazywa też niwelacją.
Do tego zabiegu potrzebne będą:
- szpadel lub mini-koparka;
- motyka i siekiera;
- taczka;
- zestaw szpil metalowych (prętów) i mocny sznurek;
- wstążka w dwóch kolorach.
Niemożliwe jest dokonanie profilowania na całej działce na raz. Z tego powodu musimy podzielić ją na odpowiednie sektory. Czytając siatkę wysokościową wyznaczmy miejsca w których potrzebne będzie usunięcie ziemi. Otoczone sznurkiem sektory do splantowania oznaczmy wstążką w jednym kolorze. Analogicznie należy postąpić z miejscami, gdzie ziemi brakuje i należy jej dosypać. Najlepiej rozciągnąć sznurek, w taki sposób, by jego linia wyznaczała pożądany poziom terenu.
Po wyznaczeniu i oznaczeniu sektorów, możemy wzrokowo ocenić czy ilość ziemi na działce pozwoli na wyrównanie terenu, czy konieczne będzie dosypanie ziemi z zewnątrz. Ziemię z górek przenosimy w miejsca gdzie znajdują się dołki. Jeżeli ziemia jest bardzo zwarta, możemy rozbić ją motyką, grube korzenie usuwamy wycinając je siekierą. Górki ścinamy poprzez plantowanie, czyli prowadząc szpadel równolegle do gruntu, dzięki temu mamy najlepszą kontrolę głębokości cięcia i największą precyzję równania terenu.
By idealnie dokonać profilowania, powinniśmy kontrolować poziomy za pomocą pomiarów niwelatorem. W takim przypadku będziemy mogli stworzyć profil z dokładnością do jednego centymetra. Jeżeli nie mamy tego urządzenia, możemy równać używając wzroku i pożytkując się dokładnym ustawieniem sznurka na etapie wyznaczania sektorów. Przy pewnej dozie precyzji, pozwoli to na wyrównanie terenu z dokładnością do 10 cm.
Jeśli opisany proces wydaje się za trudny, zawsze pozostaje zrobić taras na pochyłym terenie.
