Permakultura w ogrodzie – co to? Jak zacząć? Najważniejsze zasady

Dążenie do synchronizacji i zbliżenia z naturą doprowadziło to powstania ogrodu permakulturowego. Ta filozofia zakłada minimalną ingerencję człowieka w zieloną przestrzeń – ma to nam przynieść obfite plony bez pomocy chemii oraz przyczynić się do ochrony zasobów naturalnych. W tym celu ogrody permakulturowe łączą najlepsze praktyki zaczerpnięte z agroleśnictwa, ekologii oraz zrównoważonego rozwoju.

Dowiedz się, czym cechuje się taka pielęgnacja ogrodu, skąd się wzięła, jakie są zasady permakultury i wreszcie, czy można ją wdrożyć samemu w już istniejącym ogrodzie.

Ogród permakulturowy – skąd się wziął ten pomysł?

Po raz pierwszy o ogrodnictwie permakulturowym pisał biolog Bill Mollison i jego uczeń David Holmregen. Ich publikacja pt. Permaculture One pojawiła się pod koniec lat 70. XX wieku i opisywała zasady prowadzenia ogrodu w sposób zrównoważony, zgodny z prawami natury. Celem miało być połączenie z naturą, wsłuchanie się w nią i osiągnięcie osobistych korzyści. Trend ten rozwinął się na przestrzeni lat, a dzisiaj zasady permakultury są nam jeszcze bliższe, bo chcemy wyeliminować z życia chemię i cieszyć się nieskalanym pięknem przyrody.

• Jak urządzić kino ogrodowe?

Najważniejsze zasady prowadzenia ogrodu permakulturowego

Uprawy, które wiązały się z degradacją środowiska i generowały dużą ilość odpadków dzisiaj zdają się odchodzić do przeszłości. Coraz chętniej uprawiamy przydomowe ogródki i większe pola w myśl zasad permakultury, czyli:

• Obserwujemy, rozumiemy i szanujemy przyrodę – traktujemy ją jako całość, budujemy ekosystem, w którym człowiek, rośliny i zwierzęta zamieszkujące ogród są jednością i żyją w harmonii.
• Wykorzystujemy wyłącznie naturalne zasoby środowiska – nie sięgamy po chemiczne opryski czy nawozy. Nawet nie kopiemy i nie orzemy gleby! Podlewamy rośliny wodą deszczową, zasilamy je kompostem własnej produkcji.
• Zapewniamy roślinom odpowiednią ilość słońca – zanim cokolwiek zasadzimy, poznajemy oczekiwania warzyw, kwiatów, krzewów względem nasłonecznienia i dopasowujemy stanowisko do ich potrzeb. To ważne – szczególnie warzyw nie umieszczamy w cieniu, lecz tam, gdzie słońce dociera przez 6-8 godzin w ciągu dnia.
• Minimalizujemy straty i odpady – uprawa permakulturowa dopasowuje się do cyklu życia roślin i zwierząt, które mieszkają w ogrodzie. Dzięki temu pozwala ograniczać straty – nie marnujemy żywności, którą sami wyhodujemy, liście i gałęzie możemy wykorzystać do zrobienia ogniska, a odpady organiczne wrzucić do kompostu.
• Dbamy o o harmonię w swoim ogrodzie – sadzimy obok siebie rośliny, które mają podobne potrzeby, jeśli chodzi o glebę, nasłonecznienie, pielęgnację, nawodnienie i nawożenie. Wtedy osiągną one idealną symbiozę i będą rosły, wymagając mniej pracy ze strony ogrodnika.

Własny ogród obfitujący w wiele gatunków roślin to marzenie wielu z nas. Aby stworzyć ogród permakulturowy warto dać sobie nieco czasu na obserwację przyrody i cyklu jej życia. Tylko wtedy, gdy wpiszemy się w ten nurt, będziemy mogli cieszyć się wytchnieniem, spokojem i prawdziwie relaksować się w swoim ogrodzie.

Jak stworzyć ogród permakulturowy?

Jeżeli chcesz założyć ogród permakulturowy, musisz ustalić, jakie warunki panują na Twojej parceli i zaplanować docelowy kształt oraz charakter upraw. Choć sporo mówi się o maksymalnie naturalnym, swobodnym układzie, to jednak w naszym ogrodzie staramy się tak dobrać rośliny, aby wyrosły one na konkretnej glebie uprawnej. Nie ma jednego, złotego środka na to, jak stworzyć ogród permakulturowy, bo założenie jest takie, że człowiek jest obserwatorem przyrody w danym miejscu i dopasowuje się do niego – a nie odwrotnie. .

Podział na strefy

Nadmierna kontrola i wydzielanie grządek “od linijki” to niektóre zagrożenia spowodowane współczesną potrzebą harmonii i porządku. Tymczasem ogrodnictwo permakulturowe powinno być maksymalnie swobodne, co jednak nie wyklucza podziału na strefy. Wyróżniamy ich maksymalnie pięć:

• najbliższe strefy to takie, które wymagają naszej kontroli i które chcemy mieć zawsze “na oku”. To tutaj powinien znaleźć się warzywniak czy spirala ziołowa,
• najdalsze strefy to takie, które są zielonymi oazami, idealnymi miejscami do życia roślin i zwierząt niemal bez naszej ingerencji. Są odpowiednie do sadzenia dużych drzew,
• strefy pośrednie, czyli druga, trzecia i czwarta planujemy według własnego uznania. Mowa tu o oczkach wodnych, ścieżkach spacerowych itd.

Permakulturowy ogród z podziałem na strefy

Uprawa warzyw w ogrodzie permakulturowym

Ogród permakulturowy służy głownie do uprawy większości roślin jadalnych, dlatego skupiamy się na tym, jaki powinien być dobór i rozmieszczenie roślin w warzywniami. Nie sadzimy nasion w równych odstępach, a raczej rozrzucamy je swobodnie, pozwalając na wzrost roślin tam, gdzie “zadecyduje” wiatr.

Własne warzywa bez chemii to przede wszystkim smaczne, zdrowe plony. W ogrodnictwie premakulturowym stosuje się podwyższone grządki, aby zapewnić im najlepsze warunki do wzrostu i rozwoju. Miejsca na uprawy będzie więcej, a cała aranżacja stanie się przyjemna dla oka.

Własne warzywa z ogrodu

Ogród przyjazny dla zwierząt

Zwierzęta zamieszkujące ogród to ważna część ekosystemu. Korzyści wynikające z tego, że w naszym ogrodzie zamieszkają pięknie śpiewające ptaki, jeże, jaszczurki czy ropuchy są duże – zwalczają one szkodniki upraw. Poza tym, przyjemnie jest obserwować ich codzienne zwyczaje, wędrówki, zachowania.

Powinniśmy zatem zadbać o wygodne miejsce dla nich, np. w budkach lęgowych. Przydadzą się także domki dla owadów, które zapylają kwiaty. Zasadźmy takie rośliny, które zwabią pszczoły, motyle oraz trzmiele.

Ochrona ogrodu przed czynnikami zewnętrznymi

Ogród permakulturowy ma być Twoją oazą i miejscem wytchnienia. Musi zatem zapewniać maksymalną prywatność i spokój, czyli ochronę przed czynnikami zewnętrznymi nazywanymi też sektorami. Jak to zrobić?

• Sadząc drzewa i krzewy w taki sposób, aby chroniły przed wiatrem oraz zasłaniały nieładne widoki. Nasadzenia wzdłuż granic działki mają też na celu ochronę przed spojrzeniami sąsiadów, wtargnięciem zwierząt oraz napływem spalin z drogi czy smogu.
• Wykonując poziomy rów konturowy (swale) obsadzony roślinami – w ten sposób powstanie spora ilość biomasy, która będzie zaporą dla szkodliwych substancji spływających z innych działek.
• Sadząc rośliny w grupach, aby stworzyły tzw. gildie roślinne. Tzw. dobre sąsiedztwo roślin to np. kukurydza, dynia i fasola, które są popularną kompozycją pt. Trzy siostry z Ameryki Północnej. Fasola wspiera się tu na kukurydzy, a sama wspiera rozwój kukurydzy i dyni, pobierając azot z powietrza i wzbogacając nim glebę. Dynia zaś zapewnia cień i zmniejsza chwasty.

Miejsca w ogrodzie, w których przebywamy najczęściej, powinny być dla nas maksymalnie przyjemne, odpowiednio nasłonecznione, ale też przewiewne i przytulne.

Przemyślane sadzenie roślin to podstawa permakultury

Dlaczego warto postawić na ogrodnictwo permakulturowe?

Ogrodnictwo permakulturowe ma mnóstwo zalet. Jeżeli zastanawiasz się nad rozpoczęciem tego typu upraw oto argumenty, które ostatecznie Cię do tego przekonają:

• mniej pracy w ogrodzie – w zasadzie ogród permakulturowy utrzymuje się sam, wymagając tylko minimalnej ingerencji człowieka przy rozplanowaniu stref, grządek. Rośliny w zasadzie rosną same, chwasty nie są traktowane jak intruzi, a do podlewania upraw służy deszczówka,
• zdrowe plony – brak chemii sprawia, że rośliny są bogatsze w witaminy, składniki odżywcze i choć mogą nieco gorzej wyglądać, to oszałamiają zapachem i smakiem,
• wyraz troski o środowisko – grządka permakulturowa powstaje i funkcjonuje w zgodzie z naturą, dlatego przyczyniasz się do dbania o lokalną przyrodę i chronienia jej cennych zasobów.

Czy można zmienić klasyczny ogród w permakulturowy ogród?

Oczywiście najszybciej i najwygodniej jest założyć ogród permakulturowy od podstaw, jednak czasem koncepcja nam się zmienia czy klaruje dopiero po pewnym czasie. Oczywiście każdy moment jest dobry, aby zacząć uprawiać ziemię zgodnie z zasadami permakultury. Możesz skopać cały ogród i pozbyć się od razu wszystkiego, co w nim rośnie, ale możesz też robić to krok po kroku.

Bez względu na to, czy planujesz zajmować się intensywną uprawą rolną, czy chcesz hodować warzywa na użytek własny – ogród permakulturowy, co udowodniliśmy wyżej jest dla Ciebie doskonałym pomysłem. Rośliny, które w nim zasadzisz będą rosły niemal same, stanowiąc schronienie dla owadów i zwierząt. Uprawa będzie maksymalnie prosta, a efekt – sam zobaczysz.

Autor

Maria