Pnącza na balkon – jakie wybrać by stworzyć klimatyczne gniazdko?
Balkon w bloku jest ekwiwalentem podwórka lub ogrodu domu, warto zadbać nie tylko o jego estetyczny wygląd, ale też zapewnić sobie na nim prywatność i osłonę przed wzrokiem obcych. Pnącza na balkonie zapewniają to wszystko, mogą być piękne, ale też pozwalają na stworzenie intymnej przestrzeni w środku miasta. Jakie pnącza na balkon wybrać i jak o nie dbać?
Spis treści
Pnącza do balkonowej uprawy dla każdego
W zależności od naszych potrzeb możemy wybrać różne pnącza balkonowe. Wybierając rośliny którymi ozdobimy nasz mały ogródek i meble balkonowe, możemy zdecydować czy wybierzemy pnącza jednoroczne czy pnącza wieloletnie. Będzie to wpływało na sposób w jaki będziemy musieli dbać o roślinę.
Pnącza jednoroczne zwykle są to rośliny o silnym wzroście. Zapewniają one szybki efekt i świetnie sprawdzi się w przypadku wynajmowanych mieszkań czy gdy chcemy niedługo po wprowadzeniu osłonić się od ciekawskich spojrzeń sąsiadów. Pnącza jednoroczne po sezonie wegetacji należy wyciąć, a doniczki przezimować we wnętrzu. Dzięki temu będą mogły one znowu wyrosnąć następnym latem.
Pnącza wieloletnie rosną wolniej, ale po zakończonej wegetacji należy usunąć tylko przekwitłe pędy. W zależności od gatunku pnącza, będzie to połowa lub mniej części rośliny. Dzięki temu w następnych sezonach będą one od razu dobrze wyglądać, a niektóre z nich będą zielone przez cały rok. Zimowanie pnączy wieloletnich nie musi wymagać chowania donic do mieszkania. Rośliny które w naszym klimacie uprawia się naturalnie, takie jak bluszcz pospolity czy hortensja pnąca, będą w stanie przetrwać zimę na zewnątrz. Bardziej egzotyczne gatunki muszą być jednak zimowane we wnętrzach.
Po tym jak zdecydujemy się czy wybierzemy rośliny jednoroczne czy wieloletnie, powinniśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych rzeczy, które pozwolą na odpowiednie dobranie gatunku pnącza do naszych potrzeb i możliwości. Najważniejsze jest nasłonecznienie balkonu – stanowiska słoneczne będą odpowiednie do uprawy innych pnączy niż stanowisko półcieniste. Dlatego na balkonie od południa będziemy uprawiać pnącza innych gatunków, niż w przypadku balkonów wystawionych na pozostałe strony świata. Warto też wybrać rośliny pnące, które będą odpowiadać naszym preferencjom, do wyboru mamy gatunki kwitnące lub wyłącznie liściaste, o różnych barwach kwiatów i liści, o różnorodnym pokroju. Niemal każdy znajdzie pnącza na balkon które wpasują się w jego gust.
Musimy też pamiętać by zapewnić pnączom odpowiednie podpory, które pozwolą im na wzrost. Można wykorzystać do tego ramki, kraty, siatki lub rozciągnięte pionowo sznurki.
Jakie pnącza wieloletnie na balkon w bloku?
Wieloletnie pnącza na balkon zapewnić mogą przepiękną, gęstą ścianę, która będzie gęstnieć coraz bardziej każdego roku. Wieloletnie rośliny pnące są opcją dla cierpliwych, jednak efekt z pewnością będzie świetny, a balkon stanie się wspaniałym miejscem wypoczynku.
Wieloletnie pnącza na słoneczny balkon
Jeżeli nasz balkon znajduje się od południowej lub południowo-zachodniej strony budynku, musimy wybrać gatunki które wymagają słonecznego stanowiska uprawy. Będą to w większości rośliny pnące pochodzące z Ameryki łacińskiej, dlatego większość z nich należy zimować we wnętrzu.
Męczennica błękitna (passiflora)
Roślina pochodzi z Ameryki południowej. Najbardziej charakterystyczną częścią męczennicy błękitnej są jej kwiaty, o bardzo oryginalnym wyglądzie. Kwiat posiada podstawę z listowia, ozdobny, rozwinięty kielich i biało-niebiesko-fioletowe płatki przypominające promienie. Kwiaty wyrastają w kątach liści, które mają szeroki sercowaty pokrój.
Męczennica błękitna potrzebuje dużo słońca i powinna być dość obficie podlewana w okresie letnim (co najmniej co drugi dzień). Zimą powinna być przechowywana w co najmniej 5 oC i podlewana raz w tygodniu. Przed zimowaniem należy skrócić jej pędy o 1/3.
By passiflora kwitła odpowiednio obficie, nie powinna mieć zbyt rozbudowanego systemu korzeniowego. Z tego powodu powinno przesadzać się ją tylko przez pierwsze dwa lata, a następnie wymieniać tylko górną warstwę ziemi i odpowiednio nawozić.
Kobea pnąca
Kobea pochodzi z Ameryki środkowej, dlatego ma dość zbliżone wymagania do wcześniej opisanej męczennicy. Wymaga jednak bardzo żyznej gleby, dlatego ziemię w doniczce należy nawozić płynnym nawozem raz na 2-3 tygodnie. W czasie zimy powinna znajdować się w chłodnym, ale nasłonecznionym pomieszczeniu. Na około miesiąc przed wystawieniem jej na zewnątrz, powinna zostać przeniesiona do cieplejszego wnętrza.
Kobea pnąca ma niebieskie lub fioletowe dzwonkowate kwiaty. Może dorastać nawet do 6 metrów, dlatego należy pamiętać o tym, by utrzymywać jej wzrost w ryzach, tak by nie wkroczyła ona na balkony sąsiadów czy mur bloku, ponieważ pnącza mogą uszkodzić elewację.
Rodochiton
Te pochodzące z Meksyku rośliny pnące to bardzo widowiskowe pnącza na balkon. Mają one kielichowate kwiaty pnące o fioletowej barwie i wyglądzie lekko oszronionych. Otaczają je sercowate liście z fioletowym nalotem. Pnącza nie przekraczają zwykle dwóch metrów, dlatego rodochiton nie powinien być problematyczny dla sąsiadów.
Niekiedy uprawiana jest jako roślina jednoroczna, jednak w naturze jest to roślina wieloletnia, dlatego przy odpowiednim traktowaniu zimą będzie mogła ją przetrwać. Preferują wystawy wschodnie i zachodnie. Podobnie jak Kobea, Rodochiton powinien być regularnie nawożony i podlewany. Zimą powinien znajdować się w ciepłym i jasnym pomieszczeniu.
Niektóre pnącza zmieniają kolory wraz z zmniejszeniem temperatury
Zimozielone pnącza na balkon
Łatwiejsze w uprawie są rośliny pnące dostosowane do naszego klimatu, wśród nich najbardziej widowiskowe są rośliny zimozielone, które zgodnie z nazwą, nie tracą kolorów także zimą. Zwykle nie wymagają one bardzo dużego nasłonecznienia i są odporne na warunki pogodowe.
Bluszcz pospolity
Roślinę tę możemy spotkać powszechnie zarówno na balkonach, jak i w ogrodach. Jest odporna na mróz i wiatr. Rośnie bardzo szybko i niemal bez ograniczeń, dlatego należy dbać o jego przycinanie. Trzeba też pamiętać o tym, że bluszcz jest trujący, dlatego nie powinny mieć do niego dostępu małe dzieci czy zwierzęta domowe.
Bluszcz nie wymaga zbyt wielu zabiegów, wystarczy go regularnie podlewać i przycinać.
Hortensja pnąca
Hortensja pochodzi z górskich rejonów Azji południowo wschodniej. Jej kwiaty pnące są drobne, płaskie i przeważnie w kolorze białym. Rośnie ona szybko i dość obficie, może dorastać do 20 metrów, dlatego podobnie jak bluszcz, powinna być regularnie przycinana. Jest bardzo odporna na mróz, dlatego nie ma potrzeby zimować jej we wnętrzu.
Roślina ta powinna być uprawiana na stanowiskach półcienistych, w żyznej glebie o lekko kwaśnym pH. Warto ją regularnie nawozić i podlewać w czasie upałów. Po przekwitnięciu należy przyciąć pędy. Hortensja kwitnie latem od czerwca do września.
Powojnik
Powojniki to bardzo bogata i zróżnicowana rodzina, w której skład wchodzą rośliny pnące rosnące w regionach od strefy podbiegunowej aż do podzwrotnikowej. W uprawie ozdobnej klasyfikuje się ponad 300 odmian podwojników, które mogą się od siebie bardzo znacząco różnić, łatwo więc znajdziemy odmianę która będzie pasować do naszych gustów i preferencji. Nie wszystkie są zimozielone, dlatego wybierając pnącza na balkon powinniśmy zwrócić na to uwagę.
Powojniki mają zróżnicowane wymagania, jednak większość z nich preferuje dobrze nasłonecznione stanowiska, jednak z zacienioną dolną częścią rośliny. Wymaga żyznej, próchniczej gleby i lekkiego przewiewu na balkonie.
Winobluszcz pięciolistkowy
Ta odmiana winorośli pochodzi z rejonów Ameryki Północnej o umiarkowanym klimacie, nie zachowuje zielonych liści na zimę, jednak także ich nie zrzuca. Liście winobluszczu po zakończonym sezonie wegetacji stają się czerwone i dalej są bardzo widowiskowe.
Jest odporny na mróz i zanieczyszczenia powietrza, dlatego będzie dobrze rosnąć w miastach dotkniętych smogiem. Nie ma dużych wymagań pod względem gleby ani nasłonecznienia, jest w stanie rosnąć na niemal każdym stanowisku. Odmiany przeznaczone na balkony, takie jak Star Showers, mają ograniczony wzrost i dorastają do 6 metrów. Inne odmiany mogą jednak dorastać nawet do 20 metrów.
Winobluszcz owocuje, jednak surowe owoce są trujące. Można wykonać z nich konfitury, wina i kompoty, po obróbce stają się one jadalne.
Niekontrolowane pnącza mogę szybko rozprzestrzenić się po elewacji
Pnącza jednoroczne na balkon
Jeżeli zależy nam na tym, by zielony parawan z pnączy powstał dość szybko, to możemy wybrać rośliny pnące jednoroczne. Mogą być one bardzo ładne i zapewnić prywatność latem. Najpopularniejsze pnącza na balkon w tym przypadku to:
- chmiel japoński;
- fasola wielokwiatowa (fasola ozdobna);
- nasturcja pnąca;
- groszek pachnący;
- wilec purpurowy.
Chmiel japoński jak łatwo wywnioskować, pochodzi z Japonii. Nie posiada kolorowych kwiatów, kwitnie w postaci szyszek, jednak nie są one odpowiednie do wykorzystania w piwowarstwie czy kuchni. Chmiel ma ładne, duże wycięte liście, o ciemnozielonym kolorze. Pęd powinien znajdować się w miejscu nasłonecznionym, jednak dolna część rośliny powinna znajdować się w cieniu. Lubi żyzne i wilgotne podłoże, dlatego należy go nawozić i podlewać.
Fasola ozdobna to kolejna z roślin balkonowych jednorocznych, które możemy wybrać na nasz balkon. Naturalnie występuje w strefie zwrotnikowej i równikowej. Posiada drobne kwiaty pnące, które mogą mieć różne kolory, nasiona często sprzedawane są jako wielobarwne mieszanki. Pęd fasoli dorasta do 4 metrów, porastają go duże, intensywnie zielone, trójlistkowe liście. Najlepiej sprawdzi się jako część stanowiska słonecznego, ale osłoniętego od wiatru. Powinno się ją uprawiać na żyznych glebach, najlepiej wymieszać ziemię z obornikiem lub kompostem. Bardzo ważne jest także podlewanie, jeżeli przesuszymy fasolę, bardzo szybko może ona zwiędnąć. Owoce fasoli wielokwiatowej są jadalne.
Nasturcja pnąca znana także jako nasturcja większa. Pochodzi z Chile, gdzie jest byliną w polskich warunkach uprawia się ją jako roślinę jednoroczną. Jest wrażliwa na mróz, wysiewa się ją na przełomie kwietnia i maja. Ma niskie wymagania pod względem glebowym i rośnie odpowiednio zarówno na stanowisku słonecznym jak i zacienionym. W żyznej glebie rozrasta się szybko, jednak słabo kwitnie, dlatego jeżeli zależy nam na bujnym kwitnieniu, nie powinniśmy przesadzać z nawożeniem.
Groszek pachnący wywodzi się z rejonów śródziemnomorskich Europy, w naturze spotkać można go szczególnie na południu Włoch i na Sycylii. Jest to jedno z kwitnących pnączy. Groszki pachnące mają kwiaty o jasnych, pastelowych barwach w różnych kolorach (białe, żółte, różowe, pomarańczowe lub niebieskie). Groszek pachnący wymaga żyznej, lekko zasadowej ziemi do uprawy. Pnącza jednoroczne groszku pachnącego stosunkowo dobrze znoszą chłody, dlatego można zasiać je już na przełomie marca i kwietnia, dzięki czemu do okresu letniego będą już stosunkowo wysokie.
Wilec purpurowy pochodzi z Meksyku i jest jednoroczną odmianą powojników. Należy do roślin kwitnących, jego kwiaty mają formę szerokiego kielicha o średnicy kilku centymetrów i barwie białej, niebieskiej, różowej lub fioletowej. Jest w stanie wyrosnąć na gorszych glebach, jednak lepszy wzrost osiągniemy na żyznej i dobrze nawożonej ziemi. Wymaga obfitego podlewania. Dobrze rośnie na słońcu, jednak możliwa jest uprawa także na zacienionych balkonach. Jako pnącza na balkon osiągają wysokość do 3 metrów, co oznacza, że nie są zbyt inwazyjne.
Jakie pnącza na wietrzny balkon?
Większość pnączy źle znosi silny wiatr. Wysokie pędy mogą być niszczone przez powiewy, ponieważ mają one łącznie dość dużą powierzchnię i często nie są w pełni osłonięte. Jakie więc wybrać pnącza na balkon na którym hulają mocne wiatry?
Od razu należy zaznaczyć, że takich roślin nie ma zbyt wiele. Większość wymienionych powyżej pnączy silny wiatr zwyczajnie zniszczy. By zabezpieczyć przed tym rośliny, warto przygotować dla nich odpowiednie podpory. W wypadku bardzo wietrznych balkonów, warto zastosować podpory ze ścianką.
Wiatr dobrze zniesie bluszcz pospolity i winobluszcz pięciolistkowy. Dość wysoką odporność na wiatr ma także hortensja
