Rekuperator — co to jest i jak działa?

Z roku na rok montaż rekuperacji staje się coraz bardziej powszechny. Jako centrala wentylacyjna system rekuperacji pozwala na kontrolowanie systemu wentylacyjnego w budynku, pozwalając na dostosowanie mocy do potrzeb użytkowników. Głównym powodem, dla którego system rekuperacji z roku na rok zyskuje na popularności, są realne oszczędności, jakie generuje.

Jednak czym dokładnie jest rekuperacja i na czym opiera się jej działanie? Poznaj najważniejsze informacje dotyczące zasad działania rekuperacji oraz wymogów, jakie musisz spełnić, aby zapewnić jej sprawne działanie. Dowiedz się, jakie korzyści płyną z posiadania rekuperacji i spraw by Twój dom był stworzony w energooszczędnej technologii pasywnej – tzw. dom pasywny.

Rekuperator — co to jest?

Rekuperator w najprostszych słowach można określić sercem rekuperatora. To centrala wentylacyjna wyposażona w system odzysku ciepła, który zasilany jest za pomocą energii elektrycznej. Głównym zadaniem rekuperatora jest stałe nawiewanie świeżego powietrza do wnętrza domu, a także wywiewania powietrza zużytego na zewnątrz.

• Jak poprawić wentylację w mieszkaniu?

Podłączenie rekuperatora do odpowiednio wykonanej instalacji wentylacji mechanicznej pozwala na odzyskanie ciepła z powietrza zużytego, co w znacznej mierze przyczynia się do obniżenia rachunków za ogrzewanie.

Najważniejszą częścią rekuperatora, znajdującą się w jego centralnej części, jest wymiennik ciepła. To właśnie od rodzaju zastosowanego wymiennika zależą parametry odzysku ciepła. Obecnie na rynku dostępne są trzy warianty, takie jak:

• wymiennik krzyżowy,
• wymiennik przeciwprądowy,
• wymiennik obrotowy.

Zdecydowanie najwyższą jakością wyróżniają się wymienniki przeciwprądowe, pozwalające na odzyskanie znacznego procenta ciepła z wywiewanego powietrza.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Głównym zadaniem rekuperatora, jako centrali wentylacyjnej jest zapewnienie regularnej wymiany powietrza w budynku. Powietrze zużyte jest wywiewane, a świeże, pozyskane z zewnątrz, nawiewane. Zastosowanie w rekuperatorze mechanizmów odzysku ciepła sprawia, że w instalacji wentylacyjnej, podczas wymiany powietrza, dochodzi do przekazania energii cieplnej.

Co to w praktyce oznacza? Strumienie powietrza przepływają obok siebie, przekazując sobie energię, w taki sposób, by możliwe było maksymalne wyrównanie różnicy temperatur. To sprawia, że zimą do budynku nawiewane jest świeże i zimne powietrze, które jeszcze przed dostaniem się do wnętrza domu zostaje wstępnie ogrzane przez to zużyte i ciepłe. Z kolei latem, chłodniejsze, zużyte powietrze jest usuwane z wnętrza, wstępnie schładzając świeże, gorące powietrze nawiewane z zewnątrz.

Zastosowanie tego typu rozwiązania sprawia, że w codziennej eksploatacji możliwe jest znaczące uniknięcie strat ciepła, co w realnym stopniu przekłada się na oszczędność na kosztach ogrzewania budynku.

Rekuperator i wymiennik ciepła zapewnią sprawną wymianę powietrza

Odpowiednio podłączony rekuperator pozwala na nieprzerwaną wymianę powietrza w budynku, sprawiając, że mieszkańcy zyskują dostęp do świeżego powietrza. Należy przy tym pamiętać, że ciągła wymiana powietrza w budynku i odzysk ciepła nie będą działać w przypadku wentylacji grawitacyjnej, czy tradycyjnym wietrzeniu. Choć co do zasady, powietrze zostanie wymienione, to uzyskanie odpowiedniego efektu nie będzie możliwe bez stworzenia przeciągu i wychłodzenia pomieszczenia.

Co ciekawe, system rekuperacji działa sprawnie również latem, sprawiając, że powietrze wewnątrz domu jest chłodniejsze, niż to na zewnątrz. Dzieje się tak, ponieważ głównym zadaniem wymiennika ciepła jest doprowadzenie do wymiany energii między strumieniem nawiewanym i wywiewanym. Co to w praktyce oznacza? Powietrze wwiewane do budynku jest schładzane przez strumień powietrza usuwanego.

Schemat gruntowego wymiennika ciepła

Budowa rekuperatora

Każdy rekuperator, dla osiągnięcia wysokiej skuteczności działania powinien składać się z szeregu określonych elementów. Wśród tych najważniejszych wyróżnić można takie elementy, jak:

• Obudowa — choć element ten może się wydawać błahym elementem wykończeniowym, to w rzeczywistości odgrywa niezwykle istotną rolę w prawidłowym działaniu rekuperacji. Obudowa powinna być odpowiednio wyizolowana zarówno pod względem termicznym, jak i akustycznym. Jest to szczególnie ważne, ponieważ zastosowanie odpowiedniej izolacji pozwala na ograniczenie strat energii, a także obniżenie poziomu hałasu, jaki emitują ciągle działające wentylatory.
• Wymiennik ciepła — jak serce rekuperatora element ten odpowiada za odzysk ciepła. W zależności od wybranego modelu, w rekuperatorze może być stosowany wymiennik krzyżowy, przeciwprądowy (w tym spiralny i prosty) oraz obrotowy.
• Filtr — dla uzyskania jak najwyższej jakości wwiewanego powietrza, każdy rekuperator powinien być wyposażony w odpowiednie filtry, które pozwalają w skuteczny sposób oczyścić powietrze z zanieczyszczeń i pyłków. Te najbardziej zaawansowane rozwiązania są dodatkowo wyposażone w filtry zabezpieczające powietrze przed bakteriami i drobnoustrojami.
• Wentylatory — zarówno te wwiewne, jak i nawiewne. Ich głównym zadaniem jest wprawianie powietrza w ruch. Tradycyjna wentylacja grawitacyjna jest za słaba, dlatego konieczne jest zastosowanie rozwiązań wspomagających. Co ważne, dla uzyskania najlepszych rezultatów praca wentylatorów powinna być sterowana w pełni automatycznie. Dodatkowo, jeżeli zależy Ci na możliwie jak najwyższej skuteczności stosowanej rekuperacji, zadbaj o to, by w urządzeniu zastosowano wentylatory wyższej klasy, ponieważ to właśnie od tego zależeć będzie żywotność urządzenia i poziom generowanego hałasu.
• Sterownik — czyli element, który reguluje pracę wentylatorów, temperaturę powietrza, a także jego ilość, wprowadzaną do budynku. Zastosowanie odpowiednich czujników pozwala na w pełni automatyczne włączenie i wyłączenie wentylatorów w odpowiednim momencie.

Dodatkowo, poza podstawowymi elementami, system rekuperacji może być dodatkowo wyposażony w szereg udogodnień, które pozwalają na poprawę efektywności rekuperacji. W sekcji tej można znaleźć wszelkiego rodzaju dodatkowe, rozbudowane filtry, które montuje się za wymiennikiem ciepła. Najlepsze filtry, dostępne na rynku pozwalają na dokładne oczyszczenie powietrza z zanieczyszczeń, wirusów i bakterii, a także różnego rodzaju alergenów.

Poza filtrami, w systemie rekuperacji można dodatkowo zamontować nagrzewnice, które pozwolą na skuteczne zabezpieczenie urządzenia przed oszronieniem. Wśród tych najczęściej stosowanych wyróżnić można nagrzewnice elektryczne lub automatyczne, które zmniejszają przepływ powietrza nawiewanego, a także nagrzewnice wtórne, które pozwalają na ogrzanie powietrza nawiewanego, nawet wówczas, gdy na zewnątrz panują bardzo niskie temperatury, a tradycyjna wymiana ciepła jest niewystarczająca.

Sterownik do rekuperatora

Rekuperator vs. klimatyzacja — czym się różnią?

Rozważając montaż rekuperacji, warto pamiętać, że urządzenie to znacząco różni się od powszechnie już stosowanej klimatyzacji. Podstawowa zasada dotyczy faktu, że rekuperacja to wentylacja — prowadzi do wymiany zużytego powietrza na to świeże. Z kolei klimatyzacja to wyłącznie chłodzenie powietrza w budynku, zwykle bez pobierania z zewnątrz nowego, świeżego powietrza.

Aby uzyskać możliwie jak najlepsze efekty, które jednoznacznie przełożą się na poprawę komfortu i samopoczucia, warto zdecydować się na montaż rekuperacji, klimatyzacji oraz systemów grzewczych. Należy pamiętać, że rekuperator nie jest w stanie zastąpić centralnego ogrzewania czy klimatyzacji. Rekuperator to system wentylacji i choć na przestrzeni lat został wzbogacony o system odzysku ciepła, to wentylacja mechaniczna nie sprawdzi się w pojedynkę.

Jak działa rekuperator?

Sama zasada działania rekuperatora jest niezwykle prosta. Praca urządzenia opiera się na ciągłej wymianie powietrza, w której strumienie powietrza przepływają przez wymiennik ciepła w rekuperatorze. Podczas tego przejścia strumień powietrza wywiewanego przekazuje energię cieplną strumieniowi powietrza nawiewanego. Wysoka sprawność odzysku ciepła sprawia, że powietrze, które dostanie się do budynku, jest wyraźnie cieplejsze, niż to, które trafiłoby podczas tradycyjnego wietrzenia mieszkania lub korzystania z tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej.

Strumienie powietrza w rekuperatorze podzielone są cienką płytą, zwykle z tworzywa sztucznego, co zapobiega mieszaniu się strumieni, a jednocześnie pozwala na pełne odzyskanie temperatury i wilgoci z powietrza wywiewanego. Zastosowanie tego typu rozwiązania sprawia, że zimą możliwe jest podniesienie temperatury powietrza nawiewanego, z kolei latem jego schłodzenie.

Podsumowując, rekuperator zapewnia stałą wymianę powietrza wewnątrz budynku, bez obniżania zimą i podnoszenia latem temperatury, a także bez tworzenia przeciągów, wpuszczania zanieczyszczeń, czy szczególnie uciążliwych insektów.

Znając już podstawowe zasady, według których działa rekuperator, warto skupić się na szczegółowych aspektach jego działania. Skuteczna wymiana powietrza składa się z trzech etapów, wśród których wymienić można:

• proces wprowadzenia świeżego powietrza,
• proces odprowadzenia zanieczyszczonego, zużytego powietrza,
• system dystrybucji świeżego powietrza.

Rekuperator wprowadza świeże powietrze

Wprowadzanie świeżego powietrza

Dla zapewnienia skuteczności działania systemu rekuperacji konieczne jest stałe pozyskiwanie świeżego powietrza z zewnątrz. Do tego celu wykorzystywana jest zamontowana na zewnątrz budynku czerpnia. Pozyskane powietrze poddawane jest filtrowaniu, a następnie transportowane za pośrednictwem kanałów wentylacyjnych do centrali wentylacyjnej. Zastosowany wymiennik ciepła sprawa, że podczas wymiany powietrza dochodzi do przekazania energii cieplnej (zimą powietrze zużyte ogrzewa to świeże, z kolei latem ochładza to gorące).

Wbudowany wentylator pozwala na zapewnienie sprawnego przepływu powietrza z centrali wentylacyjnej do odpowiednio zaizolowanych termicznie kanałów, które następnie rozprowadzają to powietrze po całym budynku.

Odprowadzanie zużytego powietrza

Zanieczyszczone, zużyte powietrze wyciągane jest z pomieszczeń za pośrednictwem kratek wentylacyjnych, skąd następnie za pośrednictwem kanałów wywiewnych jest transportowane do centrali wentylacyjnej. Następnie wstępnie przefiltrowane zużyte powietrze jest transportowane przy użyciu wentylatora wyciągowego do rekuperatora.

Zużyte powietrze trafiając do wymiennika ciepła, przekazuje energię cieplną, a następnie za pośrednictwem kanałów powietrznych kierowane jest do wyrzutni powietrza znajdującej się na zewnątrz budynku.

System dystrybucji powietrza w budynku

Powietrze w pomieszczeniach. w których stosowana jest tradycyjna wymiana powietrza z wentylacją mechaniczną, dla skutecznej dystrybucji powietrza wykorzystuje anemostaty sufitowe. W zależności od preferencji można zastąpić grzejnikami bądź klimakonwektorami z dolotem świeżego powietrza.

Następnie strumień uzdatnionego powietrza jest dostarczany z rekuperatora na wymiennik ciepła, co pozwala na przekazanie temperatury i tym samym dostosowanie jej do potrzeb użytkowników.

Rola wymiennika ciepła w rekuperatorze

Wymiennik ciepła stanowiący serce rekuperatora pozwala na skuteczne przekazanie energii cieplnej. Przez wymiennik przepływają oba strumienie powietrza, zarówno powietrze wwiewane, jak i powietrze wywiewane. Co ważne, we wnętrzu wymiennika ciepła nie dochodzi do ich mieszania się.

Specyficzna budowa wymiennika ciepła w rekuperatorze sprawia, że możliwa jest sprawna wymiana ciepła, już w trakcie przepływu strumieni powietrza.

Gdzie powinny się znaleźć kanały nawiewne i wywiewne?

Wentylacja mechaniczna dla prawidłowego działania powinna być odpowiednio poprowadzona wewnątrz budynku. Jednym z istotnych elementów, odpowiadających za prawidłowe działanie systemu rekuperacji jest prawidłowe rozmieszczenie kanałów wentylacyjnych. Gdzie zatem powinny się znaleźć kanały nawiewne i wywiewne? Najprościej kierować się zasadą, według której kanały nawiewne i wywiewne montowane są w sąsiedztwie pomieszczeń, z których chcemy usunąć powietrze, lub przeciwnie, do których chcemy dostarczyć świeże powietrze.

Kanały wywiewanego powietrza powinny się znaleźć przede wszystkim w takich pomieszczeniach, jak:

• WC,
• łazienka,
• kuchnia,
• pokój z kominkiem,
• pozostałe pomieszczenia zamknięte, takie jak garderoba czy spiżarnia.

W przypadku powietrza nawiewanego nie istnieją ścisłe wytyczne, które wskazywałyby odpowiednie miejsce, w jakim powinny znaleźć się kanały. Dla uzyskania możliwie jak najlepszych rezultatów powietrze nawiewane powinno być transportowane do takich pomieszczeń, jak:

• salon,
• sypialnie,
• gabinet,
• korytarze.

Warto jednak pamiętać, że aby zastosowana wentylacja mechaniczna mogła przynieść oczekiwane rezultaty, należy zadbać o zapewnienie sprawnego przepływu powietrza, z pomieszczeń, w których jest nawiewane, do pomieszczeń, z których jest wywiewane. Najprościej tego dokonać, pamiętając o tym, by pozostawić otwarte drzwi pomiędzy pomieszczeniami.

Gdzie nie stosować wentylacji mechanicznej?

Choć wentylacja mechaniczna okazuje się naprawdę skuteczna, to należy pamiętać, że nie zawsze może być stosowana. Obecnie obowiązujące przepisy prawa wskazują, że wentylacja mechaniczna nie powinna być stosowana w garażu czy kotłowni. W tego typu miejscach należy ograniczyć się do tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej.

W pomieszczeniach, w których znajduje się kominek, można zdecydować się na wentylację mechaniczną, jednak należy wówczas pamiętać o stworzeniu dodatkowego kanału prowadzącego do komina wentylacyjnego, który będzie można otworzyć ręcznie w przypadku awarii systemu lub przerwy w dostawie prądu.

Łącząc wentylację mechaniczną, z wentylacją grawitacyjną, należy pamiętać o konieczności zamontowania szczelnych drzwi, najlepiej wzmocnionych progiem. Z kolei w pomieszczeniach, w których występuje wyłącznie mechaniczna wentylacja, należy zastosować drzwi z otworami, które zapewnią ciągłą wymianę powietrza, również wówczas, gdy drzwi będą zamknięte.

Dlaczego wentylacja grawitacyjna nie działa?

Aby wentylacja grawitacyjna działała tak, jak powinna, muszą być spełnione określone kryteria. Montaż tego typu wentylacji opiera się na zastosowaniu pionowych kanałów wywiewnych. które usuwają zużyte powietrze na zasadzie grawitacji. Powietrze już zużyte jest cieplejsze niż nawiewane powietrze, a co za tym idzie, jest również lżejsze. To sprawia, że samą siłą grawitacji może być usuwane z budynku. Powietrze świeże w systemie wentylacji grawitacyjnej trafia do budynku przez nieszczelności w oknach i drzwiach.

Jednak rosnąca świadomość związana z koniecznością termomodernizacji budynków sprawiła, że okna i drzwi są coraz bardziej szczelne, a co za tym idzie, nie zapewniają stałego napływu świeżego powietrza nawiewanego. Brak różnicy temperatur powietrza sprawia, że system wentylacji grawitacyjnej staje się niewydolny, a zużyte powietrze nie jest usuwane z wnętrza domu.

Zaburzenie w prawidłowym funkcjonowaniu wentylacji grawitacyjnej najprościej dostrzec poprzez pojawiającą się parę, skraplającą się m.in. na szybach okiennych. W pomieszczeniach zaczyna brakować świeżego powietrza, co odczuwalne jest jako zaduch, a wraz z upływem lat na powierzchni ścian może pojawić się grzyb.

Aby świeże powietrze mogło stale dostawać się do wnętrza budynku, w systemie grawitacyjnym należy stosować nawiewniki okienne, dzięki którym nawiewane powietrze pozwoli na usunięcie tego zużytego. Jednak stały dostęp świeżego powietrza, które nie zostało wstępnie ogrzane, sprawi, że zastosowane działania termomodernizacyjne nie przyniosą rezultatu, a wewnątrz mieszkania, szczególnie w okresie zimowym będzie panował nieprzyjemny chłód.

Wentylacja grawitacyjna

Czym się kierować, wybierając rekuperator?

Poszukiwanie najlepszego rekuperatora nie należy do najprostszych zadań. Właśnie dlatego w tym celu warto skorzystać z pomocy specjalistycznej firmy. Jednak zanim zdasz się na pomoc specjalistów, powinieneś poznać podstawowe parametry urządzenia. W ten sposób zyskasz gwarancję, że wybór, którego dokonałeś, jest w pełni świadomy. Znając najważniejsze parametry rekuperatora oraz ich rolę w zapewnieniu sprawnego działania, urządzenia, będziesz wiedział, dlaczego w niektórych przypadkach warto zdecydować się na tańsze rozwiązanie.

Poszukując najlepszego urządzenia, warto wziąć pod uwagę takie parametry jak:

• wydajność — odpowiadającą za przepływ powietrza przez centralę,
• spręż — odpowiadającą za zdolność do pokonywania oporów przepływ powietrza, które mogą być wywołane przez anemostaty i sieci kanałów.

Parametry te dla zapewnienia skutecznego działania powinny być ze sobą w pełni kompatybilne. To znaczy, że im mniejsze są opory powietrza, tym większy będzie jego przepływ. Właśnie dlatego, dla uzyskania możliwie jak najlepszych rezultatów, należy uwzględniać oba te parametry.

Pamiętaj przy tym, że dostępne w sieci wartości orientacyjne nie będą w pełni miarodajne dla każdego przypadku. Wydajność i spręż urządzenia należy każdorazowo dobierać do indywidualnego projektu.

Zwróć uwagę na odzysk ciepła

System rekuperacji nie miałby prawa bytu bez zastosowania wymiennika ciepła. Mówi się, że to właśnie wymiennik ciepła stanowi prawdziwe serce urządzenia. W zależności od wybranego modelu wymiennik ciepła może mieć różną wielkość i budowę. Dodatkowo mogą się one od siebie różnić materiałem, z którego zostały wykonane. Zwykle są one wykonane z tworzywa sztucznego, miedzi, aluminium, a także papieru impregnowanego.

Jednak, choć budowa i wielkość urządzenia mogą wydawać się istotnym czynnikiem wyboru, to szczególną uwagę należy zwrócić na takie parametry, jak:

• przepływ powietrza,
• sprawność odzysku ciepła,
• straty ciśnienia.

Obecnie na rynku dostępne są trzy rodzaje wymienników ciepła.

• wymiennik krzyżowy,
• wymiennik przeciwprądowy,
• wymiennik obrotowy.

Wszystkie te modele wyróżniają się przede wszystkim zróżnicowane parametry odzysku ciepła. Poznaj najważniejsze informacje dotyczące każdego z nich.

Rekuperator z wymiennikiem krzyżowym

Kanały wywiewne i nawiewne w wymienniku krzyżowym ustawione są prostopadle względem siebie. Takie rozwiązanie pozwala osiągnąć maksymalnie do 70% sprawności. Choć parametry odzysku ciepła nie wyróżniają się wysoką skutecznością, to zdecydowaną przewagą tego rozwiązania jest prostota obsługi, niska cena i prosta budowa.

Jeżeli jednak chcesz się cieszyć świeżym powietrzem bez konieczności wietrzenia i wychładzania pomieszczeń w budynku, rozważ wybór innego, skuteczniejszego rozwiązania.

Rekuperator z wymiennikiem przeciwprądowym

Wymiennik przeciwprądowy jest obecnie jednym z najpopularniejszych typów wymienników. Kanały wywiewne i nawiewne są w nim ułożone równolegle względem siebie. Zastosowanie takiego rozwiązania sprawia, że strumienie powietrza przepływając w przeciwnych kierunkach w wymienniku ciepła, wymieniają się energią cieplną.

Szacuje się, że wymiennik przeciwprądowy zapewnia skuteczność na poziomie powyżej 90%. Warto jednak pamiętać, że wysokie wartości odzysku ciepła gwarantowane przez wymiennik przeciwprądowy, choć są niewątpliwą zaletą, to nie sprawiają, że urządzenie to jest całkowicie wolne od wad. Urządzenie z tego typu wymiennikiem jest trudne w czyszczeniu. Dodatkowo zauważalny jest wzrost oporów powietrza, a także występują możliwości oszronienia.

Rekuperator z wymiennikiem obrotowym

Kanały w wymiennikach obrotowych umieszczone są równolegle do osi walca, który wprawiany w ruch zapewnia sprawną wymianę ciepła. Świeże powietrze i to zużyte przepływają tymi samymi strumieniami, co sprawia, że system działania tego wymiennika jest całkowicie inny od pozostałych.

Wymiennik obrotowy osiąga sprawność na poziomie nawet 90%, a przy tym jest w pełni odporny na oszronienie, również przy bardzo niskich temperaturach. Takie parametry sprawiają, że wymienniki obrotowe są chętnie stosowane w Skandynawii.

Wybierając rekuperator z wymiennikiem obrotowym, warto pamiętać, że urządzenie to jest podatne na wystąpienia awarii silnika odpowiadającego za obrót walca i skłonność do nieznacznego mieszania się strumieni powietrza świeżego i tego zużytego.

Jak działa wymiennik ciepła?

Wymiennik ciepła odgrywa niezwykle istotną rolę w działaniu rekuperacji. W rekuperatorze znajduje się między wentylatorem wywiewnym a nawiewnym. Aby możliwa była wymiana energii między strumieniami powietrza, całe transportowane powietrze musi przepłynąć przez wymiennik.

W wymienniku kierunek powietrzu nadają wentylatory. System czerpie świeże powietrze z zewnątrz, a to przechodząc przez wymiennik, pobiera ciepła z tego zużytego. Co ważne, dla zapewnienia skuteczności działania przez wymiennik muszą przejść oba strumienie powietrza. Strumienie powinny przechodzić tuż obok siebie, nie mieszając się. Tylko w ten sposób możliwe będzie zapewnienie świeżego powietrza.

Rekuperator w wykańczanym domu

Kiedy warto stosować rekuperatory?

Chcąc uzyskać jak najlepsze rezultaty, rekuperatory powinno się stosować wyłącznie w dobrze izolowanych budynkach, w których zamontowano nowe okna. Rekuperacja to nic innego, jak nowoczesny system wentylacji, który dostarcza świeże powietrze do domu, bez konieczności wietrzenia.

Rekuperacja doskonale sprawdzi się przede wszystkim w budynkach, w których występują liczne, duże przeszklenia. Wówczas na etapie budowy można zdecydować się na ograniczenie liczby okien wyposażonych w mechanizmy otwierania.

Jednak w rzeczywistości rekuperację może zamontować każdy, uwzględniając ją już na etapie projektowania domu. Warto przy tym pamiętać, by jeszcze przed jej uruchomieniem zadbać o odpowiednią termomodernizację budynku. Dla pełnej skuteczności rekuperacji należy zastosować uszczelnienie działającej wentylacji grawitacyjnej, tak by powietrze z przewodów wentylacyjnych trafiało wprost do rekuperatora, gdzie następnie po przekazaniu ciepła świeżemu powietrzu, pobranemu z zewnątrz trafiło do ściśle określonych punktów nawiewnych.

Zadbaj o wysoką sprawność odzysku ciepła

Wiesz już, że rekuperator jest centralą wentylacyjną, wyposażoną w system odzysku ciepła, który sprawia, że temperatura powietrza nawiewanego wzrasta, poprzez pobranie energii cieplnej od strumienia powietrza wywiewanego. Jeżeli jednak zależy Ci na jeszcze wyższym poziomie efektywności zastosowanego rozwiązania, możesz zdecydować się na połączenie rekuperacji z gruntowym wymiennikiem ciepła.

Grunt w okresie letnim przechowuje zimno, z kolei zimą ciepło. sprawiając, że przez cały rok możliwe jest utrzymanie takiej samej temperatury. Zasada ta została wykorzystana w mechanizmach działania GWC, pozwalając na skuteczne wzmocnienie działania rekuperacji.

Wybierając połączenie rekuperacji i gruntowego wymiennika ciepła, oczyszczone powietrze trafiające do punktów nawiewnych będzie już wstępnie ogrzane (zimą) lub schłodzone (latem), co pozwoli na uzyskanie maksymalnego komfortu cieplnego.

Pamiętaj o regularnym serwisie urządzenia

Aby system odzysku energii cieplnej mógł przynieść oczekiwane rezultaty, powinieneś pamiętać o tym, jak istotną rolę odgrywa bieżąca konserwacja. Decydując się na montaż rekuperacji, pamiętaj o tym, by:

• Okresowo wymieniać filtry powietrza — do realizacji tego zadania nie potrzebujesz pomocy specjalistów. Wymiana filtrów to prosta czynność, którą możesz wykonać, każdorazowo, gdy pojawi się konieczność zastąpienia ich nowymi. Częstotliwość wymiany filtrów uzależniona jest od intensywności użytkowania systemu, a także od czystości powietrza na danym obszarze. Szacuje się jednak, że zwykle filtry wymienia się od 2 do nawet 4 razy w ciągu roku.
• Regularnie myć wymiennik — tę czynność również z powodzeniem wykonasz samodzielnie. Aby dokładnie oczyścić wymiennik, wystarczy wyjąć go z centrali wentylacyjnej, a następnie umyć go, w zależności od preferencji, pod bieżącą wodą, lub w misce. Przed ponownym montażem, pamiętaj o dokładnym wysuszeniu wymiennika. Dla uzyskania możliwie jak najlepszych rezultatów powtarzaj tę czynność co najmniej dwa razy do roku.
• Przeprowadzaj przeglądy instalacji — w przypadku dobrze zamontowane rekuperacji przeglądy mogą być prowadzone co trzy lata. Podczas takiego przeglądu specjalista powinien zwrócić uwagę na czystość i drożność kanałów wentylacyjnych.

Jak zamontować rekuperator?

Sprawność rekuperatora uzależniona jest w dużej mierze od sposobu montażu. Nawet niewielki błąd może znacząco zmniejszyć wydajność urządzenia, sprawiając, że to, zamiast obniżać rachunki za prąd, będzie generowało dodatkowe koszty. Na co zwrócić uwagę, podczas montażu rekuperacji?

Wybierz odpowiednie pomieszczenie

Pamiętaj, że miejsce, w którym zamontowany zostanie rekuperator, powinno odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Zwykle producenci wymagają, by pomieszczenie, dla zapewnienia pełnej sprawności urządzenia i wysokiej efektywności w odzyskiwaniu ciepła, pomieszczenie powinno być suche i zadaszone. Dodatkowo, w pomieszczeniu powinna panować temperatura dodatnia, zgodna z wymaganiami stosowanego układu rozmrożeniowego.

Jeżeli zdecydujesz się umiejscowić rekuperator w pomieszczeniu nieogrzewanym, wówczas pamiętaj o zastosowaniu odpowiedniej izolacji termicznej. Szczególnie ważne jest zabezpieczenie przewodów kanalizacyjnych, odpowiadających za odprowadzanie skroplin. Aby zapobiec ich zamarzaniu, konieczne jest zastosowanie odpowiedniego zabezpieczenia. Warto zastosować otulinę cieplną w połączeniu z samoregulującym przewodem cieplnym.

Choć nie jest to warunek konieczny, to z uwagi na możliwy hałas, generowany przez wentylatory, staraj się montować centralę z dala od sypialni i pomieszczeń, w których powinna panować cisza.

Zadbaj o odpowiednią przestrzeń serwisową

Zapewnienie odpowiedniej przestrzeni serwisowej jest niezwykle istotne z punktu widzenia prawidłowej obsługi rekuperacji. Zadbaj o zapewnienie wygodnego dostępu do najważniejszych elementów urządzenia, w tym wyciągnięcia podzespołów.

Dążąc do zapewnienia jak najlepszych warunków, stosuj się do zaleceń wskazanych przez producenta, zwracając szczególną uwagę na odległość od rekuperatora do pierwszej przeszkody.

Pamiętaj również, o tym, by pozostawić miejsce, pozwalające na wygodny demontaż urządzenia.

Zwróć uwagę na odpowiednie zamocowanie rekuperatora

Sposób, w jaki zamocowany zostanie rekuperator w głównej mierze zależy od wybranego modelu. Rekuperatory na nóżkach powinny być postawione właśnie na nich, na stabilnym podłożu. Niewielkie modele można z kolei zawiesić na ścianie, stosując dodatkowe uchwyty, dedykowane przez producenta urządzenia.

Z kolei modele podwieszane, powinny być mocowane na specjalnie do tego przeznaczonych uchwytach montażowych.

Zapewnij swobodny odpływ skroplin

Aby wymiennik ciepła w rekuperatorze mógł działać tak, jak powinien, musisz pamiętać o tym, by umożliwić sprawny odpływ skroplin. W tym celu rekuperator powinien być posadowiony na stabilnym, a przede wszystkim odpowiednio wypoziomowanym podwyższeniu.

Pamiętaj również o tym, by przewody odprowadzające skropliny ułożyć ze spadkiem do wewnętrznych przewodów kanalizacyjnych, umożliwiając w ten sposób swobodny przepływ do przewodów kanalizacyjnych. Jeżeli układasz przewody w nieogrzewanej przestrzeni, pamiętaj o zastosowaniu dodatkowej warstwy izolacyjnej i przewodu cieplnego, które zapobiegną ewentualnemu zamarzaniu skroplin w okresie zimowym.

Pamiętaj, by na instalacji odpływu skroplin znalazł się syfon.

Podłącz rekuperator do kanałów wentylacyjnych

Każdy rekuperator dla sprawnego działania powinien być podłączony do odpowiednich kanałów wentylacyjnych. Na szczęście naklejka precyzująca wskazuje, który kanał wentylacyjny należy podłączyć do króćca.

Dla sprawnego działania wentylacji mechanicznej i wymiennika ciepła rekuperator powinien być podłączony do czerpni, wyrzutni, a także kanałów wywiewnych i nawiewnych. Dla zapewnienia sobie największej wygody i prostego demontażu, kanały sztywne warto łączyć z rekuperatorem za pomocą elastycznych łączników.

Sam montaż kanałów na kroćcach powinien być przeprowadzony w sposób solidny i pewny, tak by przepływ powietrza był sprawny i przerwany. Pamiętaj, że pod wpływem wibracji urządzenie będzie w ciągłym ruchu. Solidne łączenia sprawią, że kanały nie będą się zsuwać pod wpływem drgań, co mogłoby prowadzić do ich uszkodzenia. Dla uzyskania najlepszych rezultatów odcinki kanałów należy podwiesić. Takie rozwiązanie pozwoli na zmniejszenie naprężęń, które powstają na kroćcach centrali.

Chcąc zminimalizować ewentualny spadek sprawności rekuperatora z odzyskiem ciepła, wynikającego z przepływu turbulentnego, pamiętaj o tym, by na wlotach centrali zainstalować proste odcinki kanału. Dla uzyskania najwyższej skuteczności zwróć przy tym uwagę na takie parametry jak:

• odległość zgięcia kanału od centrali wymiennika ciepła powinna wynosić co najmniej 1-krotność średnicy kanału od strony czerpni i wywiewów, i co najmniej 3-krotność średnicy od strony wyrzutni i nawiewów),
• wykonanie instalacji niskoprężnych z kanałów izolowanych o średnicy dostosowanej do wymaganego wydatku powietrza.

Zapewnij połączenia elektryczne

Choć ostateczny sposób podłączenia do prądu uzależniony jest od wybranego modelu rekuperatora, to w zdecydowanej większości urządzeń z odzyskiem ciepła zalecane jest podłączenie do sieci jednofazowej lub trójfazowej, wybierając gniazdo z uziemieniem ochronnym.

Pamiętaj przy tym, by wtyczka pozostawała w miejscu widocznym i łatwo dostępnym, aby możliwe było odłączenie urządzenia na czas przeprowadzenia podstawowych zadań serwisowych.

Ile kosztuje montaż rekuperatora?

Koszt zakupu i montażu rekuperacji z odzyskiem ciepła uzależniony jest od kilku parametrów. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę wielkość domu i ilość osób, które będą go zamieszkiwały. Dodatkowo na ostateczny koszt wpłynie poziom złożoności projektu. Zdecydowanie tańszym wariantem będzie stworzenie systemu wentylacji mechanicznej od podstaw niż przekształcenie wentylacji grawitacyjnej na mechaniczną.

Przy ostatecznej wycenie uwzględniane będą również ilość kondygnacji i pomieszczeń, a także ile będzie zastosowanych kanałów pionowych. Wszystkie te parametry będą w bezpośredni sposób przekładały się na złożoność systemu wentylacji oraz ilość zastosowanych materiałów.

Szacuje się, że średni koszt instalacji rekuperacji dla średniej wielkości domu jednorodzinnego wynosić będzie od 12 000 do nawet 23 000 złotych. Należy przy tym uwzględnić fakt, że wartość ta nie zawiera ewentualnych prac murarskich.

A co wchodzi w skład kosztów montażu rekuperacji? Przede wszystkim, takie elementy, jak:

• stała konsultacja z inżynierem,
• projekt systemu,
• zakup centrali wentylacyjnej,
• zakup instalacji,
• usługa montażowa,
• sterowniki do rekuperatora,
• uruchomienie systemu.

Po zamontowaniu systemu rekuperacji należy pamiętać, że również w okresie eksploatacji pojawią się dodatkowe koszty związane z jej użytkowaniem, takie jak:

• regularne przeglądy techniczne (zalecane przynajmniej raz w roku),
• filtry do oczyszczania powietrza (należy je wymieniać każdorazowo, gdy się zabrudzą, średnio raz na 3 miesiące),
• zużycie energii elektrycznej (wartość ta uzależniona jest od mocy urządzenia, jednak średnio centrala potrzebuje od 168 do nawet 625 kWh/rok).

Na jakie oszczędności możesz liczyć?

Nie da się w pełni jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile można zaoszczędzić na stosowaniu rekuperacji. Wiedząc, jak działa rekuperacja, można oszacować różnicę pomiędzy zmniejszonymi kosztami ogrzewania domu a wydatkiem na prąd, pobieranym przez rekuperator.

Coraz więcej badań wykazuje, że korzystanie z rekuperacji pozwala obniżyć koszty związane z ogrzewaniem budynku nawet o połowę. Jednak dla określenia realnego zwrotu z inwestycji, należy od tej wartości odjąć koszty związane z obsługą rekuperacji, tj. nie tylko pobór energii, ale również regularne przeglądy i koszty filtrów.

Jednak rozważając montaż systemu rekuperacji, warto wziąć pod uwagę również inne korzyści, które nie przekładają się na finanse. Zastosowanie systemu rekuperacji jest gwarantem czystości powietrza, co jednoznacznie przekłada się na zdrowie domowników.

Kiedy rozpocząć montaż rekuperatora?

Zdecydowanie najlepszym momentem na wprowadzenie rekuperacji w domu jest etap projektowania budynku. To właśnie podczas tych prac projektowane są systemy wentylacji wewnątrz budynku. Zdecydowanie się, już podczas fazy projektowania, na rekuperację pozwoli w prosty sposób zaoszczędzić dodatkowej pracy w przyszłości.

Standardowo, w budynkach, w których nie stosuje się wentylacji mechanicznej, powietrze rozprowadzane jest za pomocą wentylacji grawitacyjnej.

Jeżeli decyzję o zastosowaniu wentylacji mechanicznej podjąłeś już po otrzymaniu pozwolenia na budowę, w dalszym ciągu możesz zdecydować się na adaptację na potrzeby wentylacji mechanicznej. Zmiana ta nie stanowi zmiany istotnej i tym samym nie wymaga pozwolenia na budowę. Wystarczy, że nowo opracowany projekt wykonawczy zostanie uzgodniony z kierownikiem budowy.

Pamiętaj, że okres przed rozpoczęciem budowy to doskonały czas na to, by zdecydować się na gruntowy wymiennik ciepła. To proste rozwiązanie, które pozwala na znaczącą poprawę wydajności systemu rekuperacji. Połączenie gruntowego wymiennika ciepła z rekuperacją i klimatyzacją sprawi, że będziesz w stanie znacząco zmniejszyć swoje miesięczne koszty związane z eksploatacją budynku, przy równoczesnym utrzymaniu wysokiego komfortu cieplnego.

Gruntowy wymiennik ciepła należy zamontować tuż obok domu albo bezpośrednio pod powierzchnią fundamentów, dlatego tak ważne jest, by decyzję o jego montażu podjąć już na etapie budowy domu.

Zadbaj o odpowiednie dokumenty

Chcąc przekształcić uwzględnioną w projekcie wentylację grawitacyjną na mechaniczną, wystarczy skontaktować się z firmą, wykonującą systemu rekuperacji. W tym celu należy przygotować takie dokumenty, jak:

• plan zagospodarowania działki,
• przekroje,
• rzuty poziome wszystkich kondygnacji,
• rzuty boczne budynku.

Przygotuj pomieszczenie rekuperatora

Chcąc uzyskać jak najlepsze rezultaty, warto już na etapie projektowania domu uwzględnić pomieszczenie, w którym znajdzie się centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła. Na takie pomieszczenie można wydzielić fragment poddasza lub piwnicy, pamiętając o tym, by urządzenie znajdowało się możliwie jak najbliżej pionów. W ten sposób możliwe będzie uniknięcie wydłużania kanałów doprowadzających, a także zapewnienie sprawnego dostępu do czerpni i wyrzutni.

Instalacja rekuperacji w istniejącym domu

Choć co do zasady zaleca się montaż rekuperacji z odzyskiem ciepła w nowo budowanych domach i budynkach, to przy odrobinie samozaparcia możliwa będzie instalacja systemu rekuperacji w budynku już istniejącym. Należy jednak wiedzieć, że przekształcenie wentylacji grawitacyjnej w mechaniczną z pewnością nie będzie należało do prostych zadań, a o jego powodzeniu decydować będzie od takich elementów, jak:

• usytuowania czerpni i wyrzutni,
• miejsce na instalację centrali wentylacyjnej,
• możliwość poprowadzenia kanałów nawiewnych.

Jeżeli wszystkie powyższe warunki będą spełnione, wówczas można przystąpić do projektowania systemu mechanicznej wentylacji.

Zwykle w tym celu wykorzystywane są już istniejące kanały wentylacji grawitacyjnej, które zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa powinny się znajdować w pobliżu kuchni, toalet i łazienek. Z kolei, aby zapewnić możliwość sterowania centralą wentylacji mechanicznej, ta powinna znaleźć się a poddaszu i to właśnie z tego miejsca powinny być doprowadzone nawiewniki do pozostałych pomieszczeń, tj. do sypialni i salonów.

Pamiętaj, że brak możliwości rozprowadzenia nawiewników do wszystkich pomieszczeń nie powinien stanowić przeciwwskazania do zastosowania całej instalacji wentylacyjnej. Pamiętaj, że również w przypadku wentylacji grawitacyjnej kratki wentylacyjne nie znajdują się we wszystkich pomieszczeniach. Wykonując projekt przekształcenia wentylacji, zwróć uwagę na to, by zapewnić niezakłócony przepływ powietrza pomiędzy pomieszczeniami. Zastosowanie takiego wariantu zapewni znaczący postęp w porównaniu do tradycyjnej wentylacji stosowanej dotychczas w Twoim domu.

Najważniejsze korzyści z posiadania rekuperacji

Choć jak, każde rozwiązanie technologiczne, również rekuperacja, poza szeregiem licznych zalet posiada również wady, to nie da się ukryć, że te nie są na tyle istotne, by móc zniechęcić do stosowania tego typu rozwiązania. Zdecydowanie największym minusem stosowania mechanicznej wentylacji wzbogaconej o system odzyskiwania ciepła jest hałas, który dla szczególnie wrażliwych osób może być dokuczliwy. Wentylatory w systemie rekuperacji stale pracują, sprawiając, że w kanałach wentylacyjnych ciągle przepływają strumienie powietrza. Jeżeli jednak zlecisz wykonanie rekuperacji wykwalifikowanym specjalistom, wówczas możesz być pewien, że problem ten zostanie zredukowany niemal całkowicie.

A jakie są korzyści z posiadania rekuperatora i systemu mechanicznej wentylacji? Przede wszystkim:

• możliwość realnej oszczędności na kosztach ogrzewania,
• stały dopływ świeżego, wstępnie ogrzanego/ochłodzonego powietrza,
• możliwość osiągnięcia nawet 95% skuteczności odzysku ciepła,
• regularne oczyszczanie powietrza nawiewanego,
• usuwanie nieprzyjemnych zapachów,
• ograniczenie przeciągów,
• możliwość zmniejszenia uciążliwości hałasu ulicznego, z uwagi na brak konieczności otwierania okien,
• usuwanie nadmiaru pary z pomieszczenia.

Autor

Maria