Rośliny owadożerne do domu – czy warto?
Rośliny owadożerne wzbudzają ogromne zainteresowanie. Szczególną uwagę zwraca ich nietypowy sposób odżywiania. Wyposażone w specjalne mechanizmy rośliny owadożerne żywią się owadami, dostarczając sobie w ten sposób niezbędnych substancji odżywczych. Jednak, czy tego typu rośliny są w stanie rozwijać się w domowych warunkach?
Okazuje się, że tak. Wystarczy wiedzieć, jakie odmiany wybierać, a także jakie są podstawowe zasady pielęgnacji. Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje, które pozwolą Ci cieszyć się imponującym wzrostem roślin mięsożernych w zaciszu własnego domu.
Spis treści
Co warto wiedzieć, planując zakup roślin owadożernych?
Rośliny mięsożerne w naturalnym środowisku wyrastają na terenach podmokłych, bagnistych, skalistych lub na gałęziach drzew. To sprawia, że nie są w stanie pobierać wszystkich niezbędnych substancji odżywczych z gleby. Takie środowisko sprawiło, że rośliny musiały wykształcić sposób, pozwalający na naturalne uzupełnienie niedoborów składników odżywczych, w tym w szczególności azotu.
Jednym ze sposobów, pozwalających na naturalne dostarczenie azotu jest trawienie owadów. Sposób, w jaki rośliny polują na pożywienie uzależniony jest od gatunku. W zdecydowanej większości, rośliny cierpliwie czekają na to, aż owad zachęcony intensywnym aromatem wydzielanym przez roślinę sam wpadnie w jej sidła.
Jednak należy pamiętać, że choć w rzeczywistości rośliny te żywią się owadami, to nie sprawią, że dzięki nim raz na zawsze uporasz się z komarami i muchami.
Na jakie rośliny mięsożerne warto się zdecydować?
W naturze występuje około 700 gatunków roślin owadożernych. Rośliny te w naturalnym środowisku wyrastają na terenach ubogich w substancje odżywcze, zamieszkując głównie moczary, przez co musiały wykształcić dodatkowe sposoby pozyskiwania substancji odżywczych. Jednak, choć rośliny te potrafiły doskonale odnaleźć się w niesprzyjających warunkach naturalnych, to nie zawsze sprawdzą się w uprawie domowej.
Obecnie największą popularnością cieszą się cztery rodziny owadożernych roślin, w tym rośliny z rodziny rosiczkowatych, dzbaneczników, muchołówek oraz kapturnic. Wszystkie wykształciły zdolność trawienia drobnych owadów, jednak wykorzystują w tym celu inne mechanizmy.
Poznaj najpopularniejsze rośliny owadożerne, które sprawdzą się w uprawie domowej.
Najpopularniejsza roślina owadożerna – muchołówka amerykańska
Muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula) jest spokrewniona z rosiczkami. Naturalnie wyrasta na terenach bagnistych Karoliny Północnej i Południowej. W hodowli domowej dostępne są liczne odmiany, które różnią się od siebie kolorem i wielkością pułapek.
To niewielkie rośliny owadożerne, które dorastają do zaledwie 10 cm wysokości. Rozeta liści wyrasta z bulwiastego, skróconego kłącza. To właśnie jej liście stanowią pułapkę na owady. Składają się z dwóch połówek, które swym kształtem przypominają muszle, a na ich brzegach wyrastają długie włoski. Również wnętrze liści pokryte jest niewielkimi włoskami, które podczas dotknięcia przez owada, wytwarzają sygnał elektryczny.
Dionaea muscipula wabi swoje ofiary jasnym wnętrzem otwartych liści. Gdy zwabiony owad w krótkim czasie dwukrotnie dotknie mikroskopijnych włosków na powierzchni pułapki, wówczas ta niemal natychmiast zatrzaskuje się, zamykając swoją ofiarę w środku. W tym samym czasie, roślina rozpoczyna aktywny ruch soków trawiennych, które pozwalają jej na pozyskanie substancji odżywczych ze zdobyczy. Proces trawienny trwa około 2 tygodni i do tego czasu pułapka pozostaje zamknięta.
W okresie kwitnienia, wiosną, muchołówka amerykańska wytwarza zachwycające, białe kwiaty, które górują nad pułapkami na długich szypułach. Jednak z uwagi na wyczerpujący proces kwitnienia, zaleca się natychmiastowe usunięcie kwiatostanów, by te nie osłabiły rośliny.
Z uwagi na niską cenę, muchołówki to najczęściej spotykane rośliny owadożerne uprawiane w warunkach domowych.
muchołówka amerykańska
Król roślin owadożernych – dzbanecznik
Dzbanecznik (Nepenthes) to imponujące pnącze owadożerne. W naturalnym środowisku, głównie na obszarach południowo-wschodniej Azji osiągają długość nawet kilkudziesięciu metrów, stanowiąc prawdziwe zagrożenie dla owadów. W warunkach domowych, odpowiednio pielęgnowane mogą osiągnąć długość nawet 2 metrów, zachwycając gęsto rozłożonymi pułapkami.
Rośliny owadożerne należące do rodziny dzbaneczników zwracają uwagę dekoracyjnymi pułapkami, które przybierają formę wydłużonych dzbanków. W ich wnętrzu gromadzi się słodki nektar, którego zadaniem jest zwabienie jak największej liczby owadów. Jednak to nie jedyny sposób, w jaki dzbaneczniki polują. Pułapki tej rośliny są niezwykle dekoracyjne. Na pierwszy rzut oka przywodzą na myśl zachwycające kwiaty w jaskrawych odcieniach czerwieni, zieleni i bieli, pokrytych mozaikowatymi wzorami. Owady widząc tak zachwycające barwy nie pozostają obojętne, dając się złapać w śmiertelną pułapkę.
Słodki nektar znajduje się w górnej części pułapki, tuż przy samej pokrywie, wabiąc owady, które później nie mogą się wydostać. Wnętrze każdego dzbanka wypełnione jest częściowo płynem zawierającym enzymy trawienne, a na jego ściankach znajdują się woskowe płytki, które uniemożliwiają owadom wydostanie się na zewnątrz.
Sam proces trawienia trwa do pięciu dni, a owady przytrzymywane są przez ostre włoski, które dodatkowo sprawiają, że złapany owad nie ma szans na ucieczkę.
dzbanecznik
Drapieżnik do domu – rosiczka okrągłolistna
Należąca do rodziny rosiczkowatych rosiczka okrągłolistna (Drosera Rotundifolia) to kolejna roślina owadożerna, która w naturalnym środowisku zamieszkuje wyłącznie obszary jałowych torfowisk. Obecnie występuje około 150 różnych gatunków rosiczek, które wyrastają na terenie wszystkich kontynentów, z wyjątkiem Antarktydy.
To niewielka roślina owadożerna, która wyrasta do maksymalnie 10 cm wysokości, a jej pędy osiągają do około 30 cm długości. Rośliny łapią owady w specjalne pułapki – liście, które w zależności od odmiany, tworzą gęstą rozetę lub luźne kępy, a na ich powierzchni znajdują się jaskrawo wybarwione rzęski, wydzielające słodką, wabiącą owady ciecz. Gdy rosiczka zwabi swoją ofiarę, wówczas krawędzie liścia zamykają się wokół owada, a czerwone gruczołki trawienne rozpoczynają proces rozkładania, pobierając niezbędne składniki odżywcze.
Przy zapewnieniu odpowiednich warunków, w tym odpowiednio wysokiej wilgotności, rosiczki zakwitają, w zależności od odmiany w okolicach marca do sierpnia, zachwycając białymi lub czerwonymi kłosowatymi kwiatostanami.
rosiczka okrągłolistna
Domowa roślina owadożerna – kapturnica
W naturze kapturnica (Sarracenia) wyrasta na obszarach Ameryki Północnej i Azji. Obecnie znane są liczne gatunki kapturnic, w tym część, która doskonale sprawdza się w uprawie domowej.
Kapturnice w zależności od gatunku mogą dorastać do nawet 100 cm wysokości, a ich liście przybierają formę ozdobnych, wysokich dzbanów. Wnętrze każdego z nich wypełnione jest enzymami trawiennymi i cieczą o słodkim zapachu, który wabi ofiary do pułapki, zapewniając roślinie mięsne dodatki, niezbędne do pobrania substancji odżywczych.
W okresie kwitnienia roślinę zdobią duże kwiaty, które wznoszą się nad pułapkami na długich ogonkach. Jednak dla zapewnienia lepszego rozwoju rośliny, warto usunąć je, by nie osłabić kapturnicy. W okresie spoczynku, lub w przypadku braku wystarczającej liczby złapanych ofiar, kapturnica pobiera substancje odżywcze z gleby dzięki podziemnym kłączom. Jednak proces ten jest krótkotrwały, a brak podaży mięsnych składników może doprowadzić do obumarcia rośliny.
kapturnica
Jak pielęgnować rośliny owadożerne?
Decydując się na uprawę owadożernych roślin w zaciszu własnego domu, należy zadbać o zapewnienie im odpowiednich warunków rozwojowych. Te powinny maksymalnie oddawać środowisko naturalne, w którym wyrastają rośliny, a przy odrobinie starań odwdzięczą się intensywnym wzrostem i niecodziennym charakterem.
Należy przy tym pamiętać, że rośliny owadożerne różnią się wymaganiami, a wśród tych najważniejszych, wymienić można:
- muchołówka amerykańska – podczas spoczynku wymaga zapewnienia temperatury od 1 do 10 stopni i wilgotnego podłoża,
- dzbanecznik – preferuje wysoki poziom wilgotności powietrza i dużej ilości światła, gdy warunki te nie zostaną mu zapewnione, wówczas dolne liście zaczynają zamierać, a nowe są małe i bez dzbanków,
- rosiczka – niektóre rosiczki dostępne w sklepach nie przechodzą okresu spoczynku, preferują wysokie temperatury, nie należy ich zraszać,
- kapturnica – w okresie letnim wymaga dużej ilości światła, przechodząc w okres spoczynku wymaga znacznie niższej temperatury (od 5 do 10 stopni), może wówczas nieznacznie zmarnieć, jednak wraz z wybudzeniem zakwita i odżywa.
Znając szczególne warunki upraw, preferowane przez popularne gatunki roślin domowych owadożernych, można skupić się na pozostałych warunkach uprawy.
Rośliny owadożerne, niezależnie od gatunku preferują stanowisko jasne. Duża dostępność światła słonecznego sprawia, że ich liście wybarwiają się, przybierając zachwycające, intensywne barwy.
Niezależnie od gatunku, rośliny owadożerne lubią stale wilgotną glebę, a także wysoki poziom wilgotności powietrza. Chcąc uzyskać najlepsze rezultaty, zaleca się podlewać podłoże deszczówką. Dodatkowo, warto umieścić doniczkę w misce wody, dzięki czemu będziesz miał gwarancję, że podłoże nigdy nie wyschnie. Należy przy tym pamiętać, że woda powinna mieć temperaturę pokojową. W przypadku braku dostępu do wody deszczowej, warto stosować wodę destylowaną lub pozyskaną z osadzającego się w zamrażalniku lodu.
Zdecydowana większość owadożernych roślin najlepiej wzrasta w samym torfie. Podczas uprawy domowej można zdecydować się na wymieszanie kwaśnego torfu z piaskiem i odrobiną pokruszonego węgla drzewnego. Dzbaneczniki z powodzeniem poradzą sobie również w podłoży dla storczyków, z dodatkiem torfu. Uniwersalna ziemia kwiatowa dla domowych łowców będzie za ciężka i może prowadzić do ich szybkiego obumierania.
Rośliny owadożerne nadają się do uprawy w terrariach, gdzie możliwe jest utrzymanie dużej wilgotności powietrza. Jednak z powodzeniem poradzą sobie również na parapecie, w towarzystwie innych roślin.
Decydując się na zakup roślin polujących, należy pamiętać o tym, by nie stosować nawozów. Roślinie w zupełności wystarczy odpowiednio wilgotne podłoże, a azot i pozostałe substancje odżywcze roślina pobierze, trawiąc swoją ofiarę.
Ile kosztują rośliny owadożerne?
Cena roślin owadożernych uzależniona jest w szczególności od gatunku i może wahać się od kilkunastu do nawet kilkuset złotych. Wśród tych najtańszych można znaleźć klasyczną muchołówkę Muscipla Regular Form i dzbanecznik Nepenthes Rebeca Soper. Nieznacznie więcej, bo około 30 zł należy zapłacić za kapturnicę.
Zdecydowanie najwięcej należy zapłacić za okazałe i rzadko spotykane odmiany, jak m.in. Muchołówka Dionaea Dracula, której ceny mogą osiągać nawet do 150 zł. Jednak zanim zdecydujesz się na zakup szczególnie okazałych gatunków roślin owadożernych, musisz pamiętać, że wymagają one zapewnienia odpowiednich warunków. Dlatego swoją przygodę z tymi gatunkami warto rozpocząć od mniej wymagających i mniej kosztownych odmian.
