Sauna sucha czy mokra – co wybrać? Koszty i opinie
Kąpiele w saunie to doskonały sposób na wzmocnienie organizmu i poprawę nastroju. A gdyby tak mieć ten komfort w swoim domowym zaciszu? Na rynku dostępnych jest wiele gotowych rozwiązań do domu i saun do ogrodu. Jaka jest różnicą między sauną suchą i mokrą? Czym się kierować przy zakupie konkretnego modelu? A może lepiej samodzielnie zbudować taką kabinę od podstaw? Ile to wszystko może kosztować i jaki rodzaj sauny wybrać, aby uzyskać najlepsze efekty? Podpowiadamy.
Spis treści
Dlaczego warto mieć saunę w domu lub w ogrodzie?
Regularne korzystanie z sauny może bardzo korzystnie wpłynąć na stan zdrowia i zapewnić nam dobre samopoczucie. Przy częstych pobytach w saunie publicznej koszty mogą okazać się dosyć wysokie, więc nie ma się co dziwić, że wielu osobom bardziej opłaca się budowa własnej. Tym bardziej, że wówczas możemy mieć dokładnie taką saunę, o jakiej marzymy, oraz nieporównywalny komfort wynikający z zupełnej prywatności.
Regularne kąpiele w saunie działają stymulująco na układ odpornościowy, pomagając tym samym w pozbyciu się różnych chorób czy dolegliwości. Usprawniają ponadto przemianę materii, poprawiają krążenie krwi, przyspieszają regenerację włókien mięśniowych i łagodzą bóle stawów. W wysokiej temperaturze dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co powoduje, że organizm sprawniej pozbywa się toksyn, a gruczoły łojowe odblokowują się.
Oprócz niewątpliwych korzyści zdrowotnych seans w saunie pozwala na rozluźnienie mięśni oraz pozbycie się nadmiaru stresu i redukcję zmęczenia. W dobie tak szybkiego tempa życia zalety sauny wydają się nie do przecenienia. Należy jednak zwrócić uwagę, że wysokie temperatury mogą być dla niektórych niewskazane. Zwłaszcza osoby zmagające się z różnymi chorobami serca i układu krążenia powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem korzystania z sauny. Warto więc rozważyć saunę w łazience.
Jak działają sauny?
Typowa sauna to niewielkie pomieszczenie, najczęściej zbudowane z drewna sosnowego, świerkowego, jodłowego czy cedrowego. Te gatunki charakteryzują się znakomitymi właściwościami izolacyjnymi, a przy tym estetycznie się prezentują. Wewnątrz kabiny umieszczone są zwykle drewniane ławy. Wydzielający się w saunie zapach naturalnego drewna pełni przy okazji funkcję aromaterapeutyczną.
Oczywiście, sauna musi być wyposażona w źródło ciepła, które pozwala uzyskać wysokie temperatury wewnątrz. Niektóre modele mają też specjalny generator pary wodnej, zapewniający optymalną wilgotność powietrza.
Sauna sucha czy mokra?
Istnieje klika rodzajów saun, które różnią się między sobą warunkami panującymi wewnątrz, a więc także sposobem oddziaływania na organizm. Dwa najczęściej spotykane typy to sauny suche i mokre, ale istnieją również nowoczesne sauny na podczerwień, sauny lodowe czy tradycyjne ruskie banie. Poniżej omawiamy podobieństwa i różnice między nimi.
Czym charakteryzuje się sauna sucha?
Sauna sucha (znana też jako sauna fińska bądź szwedzka) jest miejscem o stosunkowo trudnych do zniesienia warunkach – charakteryzuje się niską wilgotnością powietrza (nie więcej niż 10%), a temperatura może tam mieć nawet 90-100°C, choć najczęściej jest to ok. 85°C.
Z tego powodu mogą z niej korzystać tylko osoby, które nie odczuwają żadnego dyskomfortu na skutek oddziaływania tak gorącego i suchego powietrza. Takie warunki w sunie suchej osiągane są najczęściej za sprawą pieca opalanego drewnem lub elektrycznego z kamieniami, których nie polewa się wodą – znakomicie trzymają one ciepło.
U większości osób korzystanie z sauny suchej powoduje bardzo intensywne pocenie, może pojawić się również utrudnione oddychanie. Zaleca się, by przebywać w niej jednorazowo przez nie więcej niż 10-12 minut, dłuższe narażenie na tak wysoką temperaturę może prowadzić do zasłabnięcia lub innych problemów ze zdrowiem.
Specyficznymi rodzajami sauny suchej są sauna solna (w której możliwe są dodatkowo inhalacje solą, korzystnie wpływające na stan układu oddechowego) oraz tzw. biosauna (panuje w niej większa wilgotność powietrza i niższa temperatura niż w typowych saunach fińskich, często jest również wyposażona w specjalne lampy sufitowe).
Sauna sucha – mniejsza wilgotność
Czym cechuje się sauna mokra?
Ten rodzaj sauny bywa też zwany łaźnią rzymską, gdyż wywodzi się jeszcze z czasów starożytnego Rzymu, a jej sposób działania nie uległ od tamtego czasu większym zmianom. W saunie mokrej również panuje wysoka temperatura powietrza, jednak przeważnie jest ona znacznie niższa niż w saunie suchej (40-80°C), co wielu osobom bardziej odpowiada.
Wilgotność powietrza dochodzi do ok. 40%, odpowiedni poziom nawilżenia uzyskiwany jest dzięki regularnemu polewaniu wodą rozgrzanych kamieni. Należy stale monitorować, czy nie jest on zbyt wysoki – nie przyniesie to żadnych korzyści zdrowotnych, a wręcz może być niebezpieczne dla zdrowia, jeśli ktoś przebywa w takiej saunie dłużej.
Sauna parowa to określenie często stosowane zamiennie do sauny mokrej, ale nie są one ściśle tym samym. Typowa sauna parowa wyróżnia się spośród innych saun mokrych tym, że panuje w niej wilgotność powietrza dochodząca nawet do 100% przy temperaturze 40-50°C. Jeden pobyt w niej powinien trwać od 5 do maksymalnie 15 min, a w ciągu dnia nie powinniśmy spędzać w saunie parowej więcej niż pół godziny.
Seans w saunie mokrej jest szczególnie polecany w przypadku osób zmagających się z dolegliwościami reumatycznymi oraz różnymi problemami dotyczącymi układu oddechowego. Znakomicie sprzyja też oczyszczeniu skóry, rozszerzając pory.
Specyficzną odmianą łaźni parowej jest sauna ziołowa. Znajduje się w niej specjalny generator pary, która zawiera olejki eteryczne do aromaterapii. Temperatura powietrza jest tam przeważnie dość niska, osiągając ok. 40°C.
Sauna mokra – duża wilgotność
Sauna mokra czy sucha? Na jaką się zdecydować?
Tak naprawdę to samo pomieszczenie może być wykorzystane jako sauna mokra i sucha. Gdy mamy do czynienia z sauną suchą zasilaną tradycyjnym piecem, to może z niej powstać także łaźnia parowa – kluczowe jest zapewnienie możliwości emisji pary wodnej. Da się to zrobić przez tak prosty zabieg, jak zwilżenie kamieni kumulujących ciepło.
Można też umieścić w saunie suchej dodatkowe akcesoria do generowania pary (często pełnią one równocześnie funkcję dyfuzorów do aromaterapii). Różnice między sauną suchą i mokrą sprowadzają się również do temperatury wewnątrz, a dzięki nowoczesnym piecom może być ona precyzyjnie regulowana.
Ruska bania – czym wyróżnia się ten rodzaj sauny?
Ruska bania łączy w sobie cechy sauny fińskiej i mokrej. Przez całe wieki ten rodzaj sauny był najpopularniejszy w naszej części kontynentu. Najczęściej ma postać dobrze izolowanej, drewnianej kapsuły (zwykle w formie beczki lub balii), a wysokie temperatury wewnątrz (70-90°C) osiąga się dzięki działaniu pieca, w którym nagrzewają się kamienie (jak w saunach suchych). Wilgotność powietrza powinna być wysoka (50-70%).
Istotnym elementem korzystania z tego rodzaju sauny jest szybkie schłodzenie organizmu po jego maksymalnym rozgrzaniu. Może służyć do tego zimna woda, dawniej wybiegano na śnieg i nacierano nim całe ciało, po czym powtarzano cały rytuał, aby dobrze zahartować organizm. Tradycyjnym elementem kąpieli w ruskiej bani było również delikatne chłostanie się brzozowymi lub dębowymi witkami w celu polepszenia krążenia krwi.
Wnętrze ruskiej bani
Sauny na podczerwień
Dla wielbicieli bardziej nowoczesnych rozwiązań idealnym wyborem może okazać się sauna na podczerwień, zwana też sauną infrared lub sauną IR. Wykorzystywane przez nią niewidzialne dla ludzkiego oka promieniowanie podczerwone przenika skórę, ale nie nagrzewa powietrza wewnątrz.
Mechanizm jest tu podobny do działania promieni słonecznych, jednak użytkownik nie jest narażony na emisję szkodliwego promieniowania UV. W standardowych saunach suchych czy mokrych ciepło oddziałuje przede wszystkim na powierzchnię skóry, natomiast promieniowanie podczerwone jest w stanie wniknąć głębiej – do tkanek.
Dzięki temu sauna infrared bardzo skutecznie rozluźnia mięśnie i zmniejsza ich bóle. Jest też uważana za bezpieczniejszą niż inne rodzaje saun, bo nie jesteśmy w niej narażeni na wysokie temperatury powietrza ani na działanie gorącej pary wodnej. Przebywanie w niej z pewnością docenią osoby, które źle znoszą takie ,,tropikalne” warunki.
Sauny lodowe
Ten rodzaj saun znany jest także jako groty lodowe. Charakteryzuje je niska temperatura powietrza (na ogół ok. -15°C), a ściany i podłoga pokryte są śniegiem i lodem. Można w nich przebywać maksymalnie kwadrans, ale nawet kilka minut spędzonych w tego typu saunie wpływa korzystnie m.in. na krążenie krwi i przemianę materii. Korzystanie z sauny lodowej na ogół poprzedzone jest sesją w saunie suchej. Tak nagła różnica temperatur ma na celu wzmocnienie odporności.
Ile kosztuje sauna sucha lub mokra?
Koszt posiadania sauny będzie zależał przede wszystkim od tego, czy zdecydujemy się na zakup gotowego modelu czy też postanowimy wybudować kabinę samodzielnie. Całkowity koszt budowy łaźni parowej bądź suchej jest trudny do oszacowania, bo w grę wchodzi naprawdę wiele zmiennych, m.in. jakość i rodzaj użytych materiałów, zastosowane rozwiązania techniczne czy sama wielkość kapsuły.
Jeśli marzy nam się łaźnia parowa w ogrodzie, należy wliczyć jeszcze wydatki na przygotowanie podłoża, pokrycie dachu od zewnątrz itp. Należy założyć, że całkowity koszt budowy najprostszych rodzajów saun o niewielkiej powierzchni wyniesie co najmniej 10 000 zł.
Ceny gotowych, domowych saun fińskich zaczynają się już od 5 000 zł, ale może to być nawet 120 000 zł. Oprócz czynników, takich jak przy samodzielnej budowie, koszty te mocno podbija obecność różnych dodatkowych funkcjonalności wewnątrz kabiny, np. wbudowanych odtwarzaczy muzyki, zestawów do aromaterapii czy projekcji gwiazd na suficie.
Stosunkowo tanie są sauny na podczerwień – niewielką kabinę możemy mieć nawet za 3 000 zł (za wariant dwuosobowy trzeba zapłacić już co najmniej 4 000 zł). Nie brakuje kabin za kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy – duże znaczenie, oprócz rozmiarów, ma również liczba promienników podczerwieni czy zastosowane technologie.
Ceny saun suchych i mokrych do ogrodu przeważnie wahają się w przedziale 10 000 – 50 000 zł. Mniej popularne rodzaje saun, np. lodowe, w ogóle bywają trudno dostępne. Zarówno kabina do wewnątrz, jak i na zewnątrz, może być dla nas zaprojektowana na wymiar – wówczas należy się liczyć z większymi wydatkami.
Duży wpływ na cenę ma także renoma producenta, ale czasami jakość bywa do niej nieadekwatna. Aby nie żałować zakupu, warto kierować się opiniami o konkretnych modelach, zamieszczonymi w Internecie czy zasłyszanymi od znajomych.
Zawsze porównujmy parametry techniczne, rodzaje tworzyw oraz zastosowane funkcjonalności. Pamiętajmy, że do kosztów zakupu czy budowy samej sauny należy doliczyć również koszty jej eksploatacji (głównie energię elektryczną lub drewno do pieca).
Gotowa sauna w domu
Samodzielna budowa saun suchych i mokrych
Sauny suche i sauny mokre w domu – jak to zrobić?
Niezależnie, czy myślimy o saunie mokrej czy suchej, będziemy potrzebować paneli z drewna odpowiednio dobranych gatunków. Każdy taki panel powinien mieć co najmniej 12 mm grubości. Nie zapomnijmy, że część z nich powinna być przeznaczona na ławki wewnątrz kabiny – użycie dokładnie tego samego materiału pozwala stworzyć spójną wizualnie całość. Można nieco zaoszczędzić, jeśli mamy kantówki pozostałe np. po remoncie.
Na podłodze sauny suchej może znaleźć się wykładzina ze sztucznego tworzywa albo terakota, natomiast w saunie mokrej trzeba zadbać o dodatkowe elementy antypoślizgowe (najlepszym wyborem będą kratki z drewna). Gromadząca się w kabinie woda powinna mieć również jakiś odpływ.
Można zdecydować się na przeszklenie jednej lub dwóch ścian w naszej saunie (najczęściej będzie to wejście), ale użyte tworzywa muszą być odporne na wysokie temperatury (najlepiej wykorzystać szkło hartowane).
Kabina musi być dobrze zabezpieczona przed nadmierną utratą ciepła – dobrym pomysłem będzie wykorzystanie wełny izolacyjnej lub korka, a w roli paroizolacji zapobiegającej przed wnikaniem wilgoci świetnie sprawdzi się folia aluminiowa. Pamiętajmy, że im gorsza izolacja, tym wyższy koszt eksploatacji sauny. Konieczne są ponadto otwory wentylacyjne.
Istotną sprawą jest wybór odpowiedniego pieca. Stosuje się zasadniczo dwa rozwiązania – piece elektryczne lub opalane drewnem. W tym drugim przypadku konieczna jest skuteczna wentylacja i dobrze wykonany przewód kominowy. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się ponadto montaż czujnika czadu w saunie.
Piec tradycyjny nie może mieć bezpośredniej styczności z łatwopalnymi materiałami, a więc nie może ściśle przylegać do ściany kabiny. Koszt jego zakupu to co najmniej 1 500 zł, do tego trzeba doliczyć wydatek na specjalne kamienie kumulujące ciepło (które co pewien czas trzeba będzie wymieniać) i oczywiście na opał. Elektryczny piec to większa wygoda użytkowania i możliwość precyzyjnej regulacji temperatury, ale niektórym może brakować tego wyjątkowego klimatu w saunie, jaki dają płonące polana.
Budowa sprowadza się w zasadzie do montażu kabiny i podłączenia pieca, ewentualnie dodatkowych urządzeń generujących parę, gdy ma to być łaźnia parowa (ale można też po prostu nawilżać kamienie). Warto zadbać też o jakieś oświetlenie wewnątrz (zabezpieczone przed wilgocią, zwłaszcza gdy jest to sauna mokra). Jeśli marzymy o saunie na podczerwień, to zamiast pieca musimy zakupić specjalne lampy.
Niewielka, przydomowa sauna
Sauna mokra lub sucha w ogrodzie
W przypadku sauny suchej lub łaźni parowej w ogrodzie, sprawa nieco się komplikuje, bo konieczne jest także odpowiednie przygotowanie terenu pod konstrukcję. Najlepsze będzie podłoże z betonu lub kostki brukowej.
Drewno użyte do budowy ścian musi charakteryzować się wysokim stopniem odporności na różne czynniki, na które narażone będzie na zewnątrz. Trzeba je bardzo starannie zabezpieczyć. Dachy w saunach ogrodowych zwykle pokrywa się gontem, ocieplenie można wykonać za pomocą wełny izolacyjnej lub styropianu.
Czy warto samemu budować saunę suchą lub mokrą?
Samodzielne wybudowanie sauny parowej bądź suchej nie jest specjalnie trudne, ale może być czasochłonne i pracochłonne. Poza tym wymaga pewnej wiedzy technicznej i doświadczenia w pracach budowlano-remontowych.
Gotowe sauny przeważnie można kupić z usługą montażu. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że wszystko zostało wykonane przez profesjonalistów, a więc będzie działać poprawnie i nie zagrozi naszemu bezpieczeństwu.
Jaką wybrać saunę? Podsumowanie
Regularne korzystanie z sauny to doskonały sposób na wzmocnienie odporności, poprawę krążenia, lepszą detoksykację (dzięki rozszerzeniu naczyń krwionośnych) czy też pozbycie się wielu uciążliwych dolegliwości. Zalety sauny obejmują nie tylko ciało, ale i duszę! Chyba nic nie redukuje stresu równie szybko i skutecznie, jak seans w saunie. Już kilka minut wystarczy, by odzyskać siły witalne i pozbyć się zbędnego napięcia.
W przypadku osób źle znoszących wysokie temperatury lub zmagających się z różnymi chorobami układu krążenia należy jednak zachować ostrożność. Przed skorzystaniem z kąpieli parowych powinny one skonsultować się z lekarzem.
Każdy, kto marzy o własnej saunie w domu lub w ogrodzie, staje przed podstawowym dylematem – wybrać saunę suchą czy mokrą. Jeśli zrozumiemy mechanizm działania obu tych wariantów, okaże się, że problem jest tak naprawdę iluzoryczny – różnicę robi jedynie panująca wewnątrz temperatura i wilgotność powietrza. Jedynie sauna IR stosuje zupełnie inne rozwiązanie niż w klasycznej saunie suchej/mokrej – promienniki podczerwieni. W domowych warunkach rzadko spotykamy groty lodowe.
Wybór konkretnego rodzaju sauny w dużej mierze zależy od naszych indywidualnych preferencji, ilości dostępnego miejsca czy możliwości finansowych. Nie ma się co oszukiwać – możliwość kąpieli parowych we własnym domu czy ogrodzie to przywilej, na który nie każdy może sobie pozwolić.
Przy klasycznej saunie suchej ceny gotowych rozwiązań zaczynają się od kilku tysięcy, ale mogą iść nawet w dziesiątki tysięcy w zależności od konkretnego modelu. Koszty podnosi zakup usługi montażu czy też projektowanie kabiny na wymiar. Nawet samodzielna budowa sauny nie jest sprawą szczególnie tanią, a w każdym przypadku należy uwzględnić dodatkowo wydatki związane z jej użytkowaniem.
