Ściółkowanie – co to jest?

Co to jest ściółkowanie roślin, czemu służy, jakie ma zalety, a jakie wady? Dziś przedstawiamy miniporadnik dotyczący ściółkowania gleby. Dowiesz się z niego wszystkiego, co warto wiedzieć na ten temat. Przekonaj się!

Ściółkowanie gleby – co to jest?

Ściółkowanie roślin to popularny zabieg pielęgnacyjny wykonywany w ogrodzie. Polega na pokrywaniu wierzchu ziemi wokół rośliny wybranym materiałem organicznym lub nieorganicznym, co doskonale wpływa na wzrost roślin oraz chroni je przed różnymi, niesprzyjającymi czynnikami zewnętrznymi. Ściółkowanie winorośli, pomidorów, kwiatów czy malin może przynieść szereg korzyści, dlatego warto poświęcić nieco wysiłku i czasu na wykonanie takiego zabiegu. Czym ściółkować rośliny? Wybór odpowiedniej ściółki będzie zależał przede wszystkim od wymagań, jakie ma dana roślina. Ściółkowanie gleby, zmniejszając parowanie wody, skutecznie przeciwdziała nadmiernemu nagrzewaniu się i wysychaniu podłoża. Pozwala też ograniczyć rozwój chwastów, a do tego każdy naturalny materiał wykorzystany do ściółkowania ulega stopniowemu rozkładowi, stanowiąc naturalny nawóz i wzbogacając podłoże w substancje odżywcze i poprawiając strukturę gleby, wspierając tym samym rozwój roślin. jak widać, ściółkowanie może przynieść szereg korzyści naszej uprawie, a to jeszcze nie wszystko.

Jakie jeszcze zalety ma ściółkowanie roślin?

• Ściółkowanie trawą - gdzie i kiedy wykorzystać?

• Chroni korzenie roślin przed zimowym chłodem,
• Pomaga ogrzać glebę (jeśli ściółka ma ciemny kolor),
• Ułatwia dojrzewanie owoców,
• Reguluje temperaturę gleby,
• Chroni strukturę gleby, zapobiegając jej rozmazywaniu, zasuszeniu i tworzeniu się na jej wierzchu skorupy,
• Zabezpiecza kwiaty, krzewy i byliny przed porywistym wiatrem i opadami śniegu.

W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć, że ściółkowanie to zabieg pielęgnacyjny, który ma również wady. Najpoważniejszą z nich jest przyciąganie ślimaków, które żerując na liściach, niszczą rośliny. Na szczęście, jest na to prosty i niezawodny sposób. Materiał ściółkowy wystarczy posypać mączką bazaltową, która nie tylko stanowi naturalny nawóz, ale też chroni skutecznie przed ślimakami, mszycami i pchełkami kapuścianymi.

Jak i kiedy przeprowadzać ściółkowanie roślin?

Jak w przypadku większości zabiegów pielęgnacyjnych przeprowadzanych w ogrodzie, również i tutaj, zanim przystąpimy do właściwego ściółkowania, musimy odpowiednio przygotować miejsce. Przede wszystkim więc usuwamy z gleby wszelkie chwasty, a następnie spulchniamy i podlewamy podłoże. Dopiero na tak przygotowaną ziemię możemy zacząć rozkładać materiał ściółkowy. Przeprowadzając ściółkowanie, dbamy o to, by zachować odstęp około kilkunastu centymetrów od pni i łodyg roślin (w przeciwnym wypadku rośliny mogą zacząć gnić w miejscach styku). Jaka powinna być grubość ściółki? Zależy ona od rodzaju gleby. Na przykład na ciężkim podłożu ułożymy kilkucentymetrową warstwę materiały ściółkowego, natomiast na glebie lekkiej może ona mieć grubość nawet 12 centymetrów.

Kiedy i jak często przeprowadza się ściółkowanie roślin? Bez względu na to, czy nasz materiał do ściółkowania to kompost, trawa, czy też trociny (o rodzajach ściółek będziemy jeszcze mówić więcej w dalszej części artykułu), terminy zawsze będą takie same. Zabieg wykonujemy co roku, wczesną wiosną lub jesienią. Wiosenne ściółkowanie pozwala ograniczyć rozwój chwastów, ale też chroni rośliny przed wysuszeniem w upalne, letnie dni. Jesienny zabieg z kolei ochrania naszą uprawę przed zmarznięciem. Uwaga! Ściółkowanie nie powinno być przeprowadzane w czasie, gdy ziemia jest zamarznięta. Co jeszcze trzeba wiedzieć, jeśli planujemy ściółkowanie?

• Materiał przeznaczony do ściółkowania musi być drobny, luźny i lekko wilgotny.
• Ściółkę rozkładamy wokół roślin jak najbardziej równomiernie.
• Ściółkowanie przeprowadzamy między wszystkimi blisko posadzonymi sadzonkami.
• Ściółkowanie zalecane jest w przypadku roślin wrażliwych na wysuszenie oraz mało odpornych na mróz, jednak nie oznacza to, że innym roślinom nie będzie służyć.
• Ściółkowanie przynosi świetne efekty w uprawie kwiatów, krzewów i drzewek owocowych oraz warzyw. Ściółka sprawdzi się między innymi u jałowców, powojników, cyprysików, hortensji, surmii, klonów palmowych i klonów japońskich.

Ściółkowanie korą

Czym najlepiej ściółkować? Kora sosnowa, skoszona trawa i słoma

Jakie są najpopularniejsze materiały do ściółkowania? Jednym z najczęściej stosowanych, ekologicznych i naturalnych jest ściółkowanie korą, która stanowi znakomitą ozdobę ogrodu, a przy tym pełni wiele praktycznych funkcji. Ma kwaśny odczyn (pH 4,5-5,5), dlatego przeznaczona jest dla roślin kwasolubnych, jak rośliny wrzosowate (wrzosy, azalie, różaneczniki), borówki amerykańskie czy krzewy iglaste. Jeśli chcemy, by kora służyła dłużej, warto rozłożyć pod nią warstwę agrowłókniny, która będzie izolować podsypkę od ziemi. Zanim wykorzystamy korę sosnową do ściółkowania roślin kwasolubnych, musimy ją najpierw poddać procesowi przekompostowania, który trwa co najmniej kilka miesięcy. Świeża kora sosny zawiera bowiem między innymi toksyczne związki fenolowe, jak flawonoidy czy garbniki, które przenikając do podłoża, mogłyby wpłynąć niekorzystnie na rozwój naszych roślin. Sosnowa kora świetnie zakwasza ziemię, natomiast jeśli zależy nam na odkwaszeniu podłoża (w zależności od wymagań roślin), ściółkowanie należy przeprowadzić przy użyciu kory bukowej.

Doskonałe sprawdzi się też ściółkowanie trawą , która po wysuszeniu i rozdrobnieniu może być wykorzystana do każdego rodzaju roślin. Dobrze wysuszona trwa da nam gwarancję, że ściółkowanie nie stanie się przyczyną ataku szkodników i rozwoju chorób grzybowych. Nie jest zbyt estetyczna, jednak doskonale spełni swoją rolę, zwłaszcza w ogrodzie warzywnym lub w sadzie, gdzie względy wizualne nie odgrywają ważnej roli. Ściółka ze skoszonej trawy świetnie nadaje się do podsypania malin (w tym przypadku można ją stosować nawet kilka razy w roku), truskawek (ściółkę rozsypujemy pomiędzy rzędami owoców, dzięki czemu ochronimy je nie tylko przed rozwojem chorób, ale też przed suszą) czy też pomidorów (w przypadku których znaczenie ma przede wszystkim poprawa warunków glebowych).

Jak działa ściółkowanie słomą? Oto kilka ważnych informacji:

• Chociaż słoma nie wygląda zbyt estetycznie, w znacznym stopniu poprawi jakość naszych upraw użytkowych.
• W szczególny sposób przydaje się w uprawie truskawek, ponieważ rozkłada się znacznie wolniej niż trawa, dzięki czemu owoce mają zapewnione bogactwo składników pokarmowych przez dłuższy czas.
• Ściółka ze słomy zapobiega brudzeniu się owoców i ogrzewa podłoże.
• Słoma zawiera kwas krzemowy, wpływający korzystnie na tkanki roślin, wzmacniając je i chroniąc przed chorobami grzybowymi.

Czym ściółkować rośliny? Pokrzywa, kompost i trociny z drzew iglastych

Doskonałym materiałem ściółkującym w warzywniku będzie zerwana pokrzywa (bez nasion!). W jej liściach i pędach znajduje się wiele cennych związków mineralnych, dzięki czemu pokrzywy nie tylko ochronią podłoże przed wysychaniem i pozwolą ograniczyć rozwój chwastów, ale też poprawią strukturę podłoża i dostarczą naszym uprawom wielu składników odżywczych, w tym potas. Jak działa kompost (“czarne złoto ogrodników”) stosowany do ściółkowania? Wpływa korzystnie na gospodarkę wodną roślin (zapobiega parowaniu wody z podłoża) oraz wzbogaca glebę w składniki mineralne i substancje odżywcze. Zawiera mnóstwo próchnicy i cennych mikroorganizmów glebowych. Przed zastosowaniem w ogrodzie należy jednak przygotować w odpowiedni sposób ściółkę z kompostu, ponieważ mogą się w nim znajdować nasiona chwastów. Ciekawym choć mało stosowanym zabiegiem jest również ściółkowanie igliwem.

Popularnym materiałem ściółkowym są też trociny. Co trzeba o nich wiedzieć, jeśli chcemy za ich pomocą przeprowadzić ściółkowanie?

• Trociny, podobnie jak kora, przed zastosowaniem w ogrodzie, powinny ulec przekompostowaniu. Zasada ta dotyczy zwłaszcza trocin pochodzących z drzew liściastych, które zawierają duże ilości garbników, a bakterie rozkładające trociny zabierają roślinom azot.
• Trociny z drzew iglastych, (podobnie jak kora sosnowa) mają odczyn kwaśny, dlatego sprawdzą się w przypadku roślin kwasolubnych.
• Trociny z drzew liściastych można stosować do ściółkowania większości roślin za wyjątkiem iglaków i roślin wrzosowatych.
• Zrębki, czyli trociny powstające w wyniku obróbki kory drzew liściastych i iglastych (zarówno świeże, jak i wysuszone), to również doskonały materiał do ściółkowania. Przed użyciem należy je oczywiście przekompostować.

Ściółkowanie trawą

Czym ściółkować rośliny? Kilka dodatkowych sposobów

Powyżej wymieniliśmy najpopularniejsze materiały do ściółkowania gleby w ogrodzie i w sadzie. Istnieje jednak jeszcze kilka innych, alternatywnych sposobów, które świetnie wpływają na podłoże znajdujące się pod roślinami, a tym samym wspierają ich rozwój i wzrost. Zobaczmy:

• Chipsy kokosowe i naturalne maty (jutowe, kokosowe, sizalowe, bambusowe, słomiane). Doskonale nadają się na ściółkowanie rabat z kwiatami ze względu na wysokie walory estetyczne.
• Kartony. To o wiele mniej estetyczny materiał do ściółkowania, jednak nie można mu odmówić pewnych zalet. Rozkłada się powoli i dobrze izoluje ziemię, a dodatkowo stanowi dobrą pożywkę dla dżdżownic. Do ściółkowania wybieramy kartony jak najbardziej naturalne, niezawierające folii ani nadruków.
• Żwir i grys. Do ściółkowania gleby możemy użyć żwiru i grysu o różnej wielkości ziarnach. To materiały nie tylko bardzo dekoracyjne, ale też trwałe.
• Liście. Stanowią one ekologiczną ściółkę, która może dodatkowo stanowić schronienie dla jeży. Jednocześnie jednak mogą one być zaatakowane przez mączniaka, który powoduje gnicie i wywołuje choroby grzybowe, które mogą być przenoszone na nasze uprawy. Pod liśćmi mogą się też kryć nornice, które szukają ciepła.
• Gałęzie iglaków. To ściółka, która sprawdzi się na rabatach kwiatowych. Gałęzie nie przykrywają roślin zupełnie, ale tworzą specjalną okrywkę, rodzaj pierzynki, która będzie je chronić przed niskimi temperaturami. Zapewnia ona jednocześnie dostęp do świeżego powietrza, zapobiegając gniciu roślin.

Syntetyczne ściółkowanie gleby wokół roślin

Ściółkowanie to zabieg, który jest stosunkowo łatwy i szybki w wykonaniu. W dodatku możemy do niego wykorzystać niekiedy materiały, które w przeciwnym wypadku zostałyby wyrzucone (jak składniki kompostu, trawa czy gałęzie). Dlatego też, bez względu na to, jakie uprawiamy rodzaje roślin i o jakie rabaty ozdobne chcemy zadbać, warto przeprowadzić ściółkowanie, by w taki prosty sposób zyskać lepsze efekty w postaci pięknych, zdrowych, dorodnych okazów. Powyżej opisaliśmy wiele materiałów na naturalne ściółki (poza kartonami, jednak i te ostatecznie są surowcem ekologicznym, ulegającym biodegradacji). Pora teraz na przedstawienie materiałów syntetycznych, które z równym powodzeniem mogą służyć nam za ściółkę. Są one nie tylko wygodne w użytkowaniu, ale też praktyczne. Posłużą nam przez wiele sezonów.

Jakie materiały syntetyczne wykorzystuje się do ściółkowania? Przede wszystkim agrowłóknię i agrotkaninę. Zobaczmy, jak działają i czym się różnią:

• Agrowłóknina (w kolorze brązowym lub białym). Materiał ten dobrze przepuszcza powietrze i wodę pochodzącą z opadów, dzięki czemu umożliwia odpowiednie nawodnienie upraw i nie utrudnia korzeniom oddychania. Chroni też glebę przed rozwojem chwastów i chorób doglebowych oraz zabezpiecza owoce i warzywa przed zabrudzeniami. Biała włóknina zimowa chroni uprawy przed mrozem, a biała włóknina wiosenna osłania siewki przed wiosennymi przymrozkami i niektórymi szkodnikami (jak śmietka czy połyśnica marchwianka).
• Foliowa agrotkanina. To materiał mniej uniwersalny, który gorzej przepuszcza wodę i powietrze od agrowłókniny. Rośliny na niej uprawiane mogą niekiedy cierpieć z powodu suszy. Foliowa agrotkanina doskonale jednak nadaje się jako warstwa izolująca pod kamień dekoracyjny (jak wspomniany grys i żwir). Świetnie chroni podłoże przed wypłukaniem z niego substancji odżywczych. Włóknina w ciemnym kolorze przyspiesza nagrzewanie się gleby (co ma znaczenie zwłaszcza w uprawie dyniowatych) i stanowi idealny podkład pod ściółkę z kory sosnowej.

Autor

Maria