Strelicja królewska – poradnik uprawy
Strelicja królewska, zwana rajskim ptakiem, to zachwycająca tropikalna roślina, którą możesz uprawiać we własnym domu. Z naszego poradnika dowiesz się, jakie wybrać dla niej stanowisko i podłoże, a także jak ją podlewać oraz nawozić. Poznasz ponadto różne ciekawostki na temat tych niesamowitych kwiatów.
Spis treści
,,Rajski ptak”, czyli strelicja królewska – co to za roślina?
Jak wygląda strelicja królewska (strelitzia reginae)?
Strelicja królewska należy do rodziny bananowatych i jest to wyraźnie widoczne. Jej liście są bardzo podobne do liści bananowca. Są długie na niemal pół metra, skórzaste, w kolorze zielononiebieskim. Ich ogonki wyrastają od razu u podstawy rośliny, nie tworzą łodyg. Liście niektórych odmian pokryte są urokliwymi żyłkami.
Największą ozdobą strelicji są jednak jej kwiaty przywodzące na myśl rajskiego ptaka, czemu roślina zawdzięcza swoją drugą nazwę. Kwiatostan układa się w kształt ptasiego łebka z dziobem i efektownymi piórami.
Najpierw zamknięty jest w pochewce liściowej w kształcie łódeczki, po czym stopniowo się ona otwiera, ukazując kwiat. Złożony jest on z niebieskich zrośniętych płatków korony oraz pomarańczowych działek kielicha. Efektowny wygląd kwiatostanu i ładne wyraźne żyłkowanie liści sprawiają, że ,,rajski ptak” idealnie nadaje się również na kwiat cięty do umieszczenia w wazonie lub jako element suchych kompozycji.
Strelicja wytwarza niewielkie, czarne owoce pokryte skórzastą łuską i pomarańczowymi włoskami. W środku są nasiona, które można wykorzystać do rozmnażanie rośliny. Rodzaj Strelitzia obejmuje jeszcze trzy gatunki o podobnej budowie kwiatostanu, które jednak nawet w ogrodach botanicznych rzadko się spotyka – dzieje się tak ze względu na ich wyjątkowo duże rozmiary.
Pochodzenie nazwy rośliny
Dlaczego strelicja królewska (Strelitzia reginae)? Botaniczną nazwę roślina zyskała jako nawiązanie do Charlotte of Mecklenberg-Strelitz, która była żoną króla Anglii Jerzego III i pasjonatką ogrodnictwa. Kobieta przez pewien czas mieszkała nawet na terenie królewskich ogrodów Kew Gardens w Londynie.
Skąd wywodzi się strelicja?
Strelicja pochodzi z terenów nabrzeżnych Republiki Południowej Afryki, a konkretnie Wschodniej Prowincji Przylądkowej Kwa-Zulu Natal. Jest tam na tyle popularna, że znalazła się nawet na monetach oraz znaczkach pocztowych. Do Europy roślinę po raz pierwszy sprowadzono w 1773 r. i umieszczono w królewskich ogrodach w Kew.
W strefie umiarkowanej strelicje uprawia się wyłącznie jako rośliny doniczkowe, jednak w ciepłym klimacie często sadzone są w gruncie, by zdobiły parki, ogrody, pobocza i różne tereny rekreacyjne. Słyną z nich np. Los Angeles czy Wyspy Kanaryjskie.
,,Rajski ptak” – kwiat
Strelicja – odmiany
Strelicja królewska występuje w kilku odmianach, które różnią się między sobą osiąganymi rozmiarami bądź zabarwieniem działek kielicha czy ulistnienia. Wyróżniamy m.in.:
- ‘Humilis‘ – odmiana osiągająca najwyżej metr wysokości, w naszym klimacie to właśnie ona jest najczęściej uprawiana jako roślina doniczkowa.
- ‘Glauca‘- strelicja o liściach w kolorze pudrowo-szarym.
- ‘Ovata‘ – charakteryzuje się bardziej owalnymi liśćmi.
- ‘Mandela’s Gold‘ (złoto Mandeli) – rzadko spotykana, ale jedna z najbardziej zachwycających wizualnie odmian, nazwana na cześć Nelsona Mandeli. Jej kwiaty przybierają barwy purpurowo-niebieskie i złoto-pomarańczowe.
Jak prowadzić uprawę strelicji królewskiej?
Stanowisko dla Strelitzia reginae
,,Rajski ptak” powinien rosnąć w rozproszonym świetle – bezpośrednie oddziaływanie intensywnych promieni słonecznych mogłoby uszkodzić liście. Nie stawiajmy donicy w pobliżu okien od strony południowej, ale raczej od wschodu bądź zachodu. Jeśli latem zdecydujemy się wystawić roślinę doniczkową na taras lub balkon, to musi ona stać w miejscu lekko ocienionym.
Zalecana temperatura powietrza to 17-27°C. Strelicja nie lubi spadków temperatury poniżej 12°C ani przeciągów, choć dostęp do świeżego powietrza będzie dla niej korzystny. Aby roślina pięknie zakwitła, w nocy powinna mieć o 3-5°C chłodniej niż w dzień. Wilgotność powietrza może być umiarkowana, zimą dobrze jest odsunąć kwiaty od kaloryfera. Nie stawiajmy ich także zbyt blisko innych roślin doniczkowych.
Podłoże pod uprawę strelicji
Podłoże dla strelicji powinno być ciężkie i zasobne w składniki odżywcze. Doskonale sprawdzi się mieszanka ziemi darniowej, piasku oraz gliniastej ziemi ogrodowej w równych proporcjach. Na dnie donicy powinna się znaleźć gruba warstwa drenażu.
Podlewanie strelicji królewskiej
W warunkach naturalnych roślina ta rośnie nad brzegami rzek i w obszarach przybrzeżnych, dlatego niezwykle istotne jest jej regularne podlewanie. Strelicji w okresie wegetacji nigdy nie powinna całkowicie wysychać ziemia w doniczce. Zaleca się ponadto zraszanie liści.
Wraz z nastaniem września częstotliwość podlewania może być stopniowo zmniejszana. W okresie spoczynku nawadnianie powinno być dość oszczędne, najlepiej robić to dopiero, kiedy przeschnie wierzchnia warstwa podłoża.
Mimo że roślina w naturze porasta tereny lekko podmokłe, trzeba pamiętać o ochronie jej korzeni i podziemnych kłączy przed nadmierną wilgocią. W związku z tym zawsze sadźmy ją w dużej donicy z otworami umożliwiającymi odprowadzanie wody.
Strelitzia reginae – nawożenie
Aby strelicja królewska pięknie kwitła, potrzebuje nawozu o niskiej zawartości azotu, ale zasobnego w potas. Przeważnie wystarczy uniwersalny preparat do roślin zielonych o dobrym składzie. Należy go stosować w okresie najintensywniejszego wzrostu rośliny, tzn. między marcem a wrześniem, co ok. 2 tygodnie.
Jak przezimować strelicję królewską?
Okres spoczynku strelicji królewskiej rozpoczyna się w październiku. Wówczas jej rozwój ulega spowolnieniu i powinna zostać przeniesiona do chłodniejszego (około 12°C), ale dobrze oświetlonego pomieszczenia. Ograniczamy podlewanie, ale uważając, by podłoże nie wysychało nadmiernie. Starajmy się również systematycznie oczyszczać liście strelicji z kurzu.
Rozmnażanie strelicji królewskiej
Strelicja królewska przeważnie kupowana jest jako dorosła, kwitnąca roślina doniczkowa. Okazy mogą osiągać wysokie ceny, dlatego niektórzy decydują się wyhodować ją z nasion. Niestety, wymaga to cierpliwości, bo rośliny zakwitają dopiero w 5. lub 6. roku życia.
,,Rajski ptak” może być również rozmnażany przez podział kłączy, co jest łatwiejszą metodą. Robi się to na początku wiosny albo kiedy już kwiaty strelicji opadną. Młode okazy nie zakwitną w roku po podziale, ale dopiero na następny sezon.
Najczęstsze problemy w uprawie strelicji
Dlaczego strelicja zwija liście?
Zwijające się liście to jeden z najczęściej spotykanych problemów podczas pielęgnacji strelicji, a przyczyn tego stanu rzeczy może być kilka. Na ogół są to:
- przesuszenie strelicji;
- zbyt niska temperatura otoczenia;
- narażenie na intensywne promienie słoneczne;
- za suche powietrze;
- nagła zmiana stanowiska uprawy;
- ustawienie strelicji w przeciągu;
- działalność szkodników, np. przędziorków.
Jakie choroby i szkodniki atakują strelicje?
Strelicja może zostać dotknięta przez:
- Fytoftorozę
Ta groźna choroba grzybowa atakuje korzenie i nasady liści. Można ją rozpoznać po brązowieniu i gniciu zakażonych części podziemnych, a także żółknięciu oraz powolnemu zamieraniu liści. Każde chore miejsce powinno zostać usunięte. Następnie strelicja musi zostać przesadzona do doniczki z nową ziemią, aby uniknąć przenoszenia patogenów. Ogromną pomocą w walce z fytoftorozą są również profesjonalne fungicydy.
- Tarczniki
Te małe szkodniki mogą stać się prawdziwym utrapieniem. Na ich obecność wskazują owalne, szarawe tarczki po spodniej stronie liści i ich pokrycie lepką substancją (to wydzielana przez owady spadź). Strelicja może mieć też zżółknięte, a nawet zasychające liście na skutek wysysania z niej soków. W walce z tarcznikami pomogą nam specjalne preparaty dostępne w sklepach ogrodniczych.
Skutecznym domowym sposobem jest mechaniczne usunięcie szkodników z powierzchni roślin przy pomocy patyczka do uszu lub delikatnego pędzelka, a następnie przetarcie wszystkich części strelicji rozcieńczonym denaturatem. Inwazji tarczników sprzyja zbyt suche powietrze i ciasne ustawienie kwiatów na parapecie.
- Wełnowce
Strelicja ma duże liście, dlatego nie powinniśmy mieć problemu z dostrzeżeniem na nich w porę wełnowców – małych owadów pokrytych charakterystycznym białym meszkiem. Można się ich stosunkowo prosto pozbyć.
Zielone części roślin wystarczy przemyć wacikiem kosmetycznym zwilżonym w roztworze z wody i alkoholu lub szarego mydła (proporcje: 1 l wody na 100 ml denaturatu/spirytusu albo na 20 g szarego mydła).
- Przędziorki
Przędziorki są niewielkimi pajęczakami w kolorze żółtym, pomarańczowym, czerwonym lub zielonym. Ich pojawieniu się na roślinie sprzyja zbyt suche powietrze. W ramach działań zapobiegawczych zaleca się systematyczne przeglądanie liści oraz przemywanie ich rozcieńczonym olejkiem Neem.
Gdy szkodniki już się pojawią, strelicja powinna zostać spryskana odpowiednio dobranym środkiem chemicznym lub wodą z dodatkiem delikatnego detergentu. Z naturalnych metod poleca się napary ziołowe (ze skrzypu polnego, wrotyczu albo piołunu).
Uprawa strelicji królewskiej – podsumowanie
Strelicja królewska (strelitzia reginae), nazwana na cześć Charlotte of Mecklenberg-Strelitz, to okazały kwiat, który zachwyca swym oryginalnym, egzotycznym wyglądem – prawdziwa królowa wśród roślin doniczkowych! Jej uprawa nie jest szczególnie trudna.
Wystarczy zapewnić roślinie umiarkowanie słoneczne stanowisko, żyzne podłoże, dość obfite podlewanie oraz regularne nawożenie w okresie wzrostu. Strelicja bywa narażona na choroby grzybowe i ataki różnych szkodników, ale na szczęście zwykle da się je zwalczyć stosunkowo prostymi sposobami.
