Tawułka w ogrodzie – wymagania, sadzenie, pielęgnacja

Tawułki to niezbyt trudne w uprawie i bardzo atrakcyjne rośliny, których kwiaty pojawiają się od początku lata aż do wczesnej jesieni. Ich pierzaste liście oraz puszyste kwiatostany są w stanie wprowadzić bajkowy urok nawet do najbardziej ponurego ogrodu! Jak dbać o tawułki? Poznaj sekret ich udanej uprawy!

Tawułka – co to jest i jak wygląda?

Nazwa ,,tawułka” może się z niczym nie kojarzyć osobom, które nie są zapalonymi ogrodnikami, ale zapewniamy, że każdy powinien mieć ją w swoim ogrodzie. Roślina ma naprawdę fantastyczne kwiaty, a bogactwo dostępnych odmian, które ogrodnicy wyhodowali na przestrzeni lat, pozwala na wybór odpowiedniej tawułki do naszego ogrodu.

Tawułki (łac. Astilbe) to wieloletnie rośliny z rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae). Dziko rośną jedynie w górach Azji i wschodniej części Ameryki. Tworzą bardzo efektowne kępy pędów zakończonych wiechowatymi kwiatostanami.

• Pnącza do domu - Top rośliny pnące do wnętrz

Poszczególne odmiany różnią się kolorem kwiatów i budową kwiatostanów, jednak mają one te wspólną cechę, że przywodzą na myśl wielkie, bajecznie kolorowe, puchate pióropusze. Osadzone na prostych pędach wiechy mogą mieć nawet 50 cm długości! Dolne pędy kwiatowe często zwisają na dół. Kwiaty w kwiatostanach są malutkie i delikatne, mają wąskie płatki w kolorze białym, delikatnie czerwonym, jasnoróżowym lub czerwono-fioletowym.

Osadzone na sztywnych ogonkach liście tawułki również są dekoracyjne – mają pierzasty kształt i zieloną barwę – u różnych odmian bardziej lub mniej nasyconą, jaśniejszą bądź ciemniejszą. Szczególnie ciekawie wyglądają liście czerwone, spotykane np. u odmiany ‘Showstar’.

Do kompozycji z niskimi roślinami wybierane są odmiany osiągające 30-40 cm wysokości, ale te rośliny mogą być znacznie wyższe. Przykładowo tawułka Arendsa (która stanowi w zasadzie całą grupę odmian) ma od 60 do nawet 150 cm wysokości, w zależności od odmiany. Tawułki, u których rozwinie się przynajmniej połowa kwiatów w kwiatostanie, będą również efektownie wyglądać jako kwiat cięty do bukietów.

Tawułki – uprawa i pielęgnacja

Stanowisko

Tawułka powinna mieć wilgotne podłoże i ograniczony dostęp do światła słonecznego (mogą to być nawet miejsca cieniste, natomiast pełne nasłonecznienie jest zdecydowanie niewskazane). Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny.

Ciężkie, gliniaste podłoże powinno być wymieszane z piaskiem bądź perlitem ogrodniczym. Ze względu na to, że tawułka najlepiej czuje się w dobrze nawodnionej i żyznej ziemi, szczególnie polecane dla niej stanowiska znajdują się nad zbiornikami wodnymi.

Podlewanie

Tawułka nie toleruje suszy, dlatego należy ją podlewać co drugi dzień, a latem nawet codziennie. Odpowiedni poziom wilgoci jest szczególnie istotny w okresach najbardziej intensywnego wzrostu i kwitnienia. Raczej nie należy się martwić o przelanie – bylina dobrze radzi sobie z nadmiarem wody, o ile ma ona gdzie odpłynąć i nie tworzą się zastoje.

Nawożenie i przycinanie

Tawułka ogrodowa nie potrzebuje zbyt obfitego nawożenia, ale ok. 3 razy na sezon możemy wzbogacić jej podłoże nawozami mineralnymi. Jest to szczególnie wskazane w okresie, gdy roślina kwitnie – kwiatostany stają się dzięki temu bardziej okazałe, a kwiaty utrzymują się dłużej.

Tawułki powinny mieć nawozy bogate w fosfor, w miarę możliwości organiczne, polecane są również kompost i obornik. Odmianę, która kwitnie wcześnie, powinno się jesienią dodatkowo zasilić preparatem zasobnym w azot. Tawułka powinna być systematycznie przycinana jesienią – usuwamy przekwitłe kwiatostany, aby poprawić wygląd roślin.

Tawułka Arendsa, tawułka japońska… Czym różnią się poszczególne odmiany?

Trzy najczęściej spotykane odmiany to:

• tawułka japońska
• tawułka chińska
• tawułka Arendsa

W zależności od odmiany i gatunku kwitnienie tawułek ma miejsce o różnych porach – od połowy czerwca do września. Jako pierwsza, bo nawet w maju, zakwita tawułka japońska (Astilbe japonica). Na przełomie lipca i sierpnia oraz we wrześniu kwiatami pokrywają się tawułki chińskie (Astilbe chinensis).

Zdecydowanie najdłużej trwa kwitnienie tawułki Arendsa (Astilbe × arendsii) – od czerwca aż do października (jej nazwa pochodzi od niemieckiego ogrodnika Georga Arendsa, który stworzył ten rodzaj).

Odmiany różnią się ponadto wielkością samej rośliny i jej kwiatów, a także ich kolorystyką. Przykładowo, tawułka japońska jest byliną o sztywnych pędach pokrytych włoskami i o lekko czerwonym zabarwieniu. Osiąga od 50 do 100 cm wysokości, natomiast jej liście mają charakterystyczne ząbki. Gęste kwiatostany są białe, purpurowe albo różowe.

Tawułka chińska może być jeszcze wyższa niż japońska czy tawułka Arendsa. Niektóre jej odmiany mają nawet 200 cm wysokości. Cechuje się sztywną łodygą, eliptycznymi liśćmi i kwiatami w różnych odcieniach różu – od bardzo delikatnych, pastelowych, po niemal fioletowe. Jesienią, gdy już przekwitną, pojawiają się owoce w postaci torebek wielonasiennych.

Największą różnorodnością kwiatów charakteryzują się poszczególne odmiany tawułki Arendsa, począwszy od czysto białych, a skończywszy na ciemnoczerwonych. Mają też podwójnie pierzaste listki z pomarszczoną blaszką i karbowanym brzegiem. Pielęgnacja tawułki Arendsa nie różni się od innych odmian.

Czy tawułka przetrwa zimę?

Byliny te nie są w pełni mrozoodporne, dlatego rosnące w ogrodzie tawułki (a w szczególności młode rośliny) powinno się okrywać przed zimą. Bryłę korzeniową najlepiej jest obsypać ściółką albo obłożyć gałązkami iglaków czy warstwą torfu. Uważajmy też na wiosenne przymrozki.

Sadzenie i rozmnażanie tawułki

Roślinę w teorii da się wyhodować z nasion, jednak w praktyce jest to trudne – często w ogóle nie dochodzi do kiełkowania lub młoda rozsada obumiera. W związku z tym uprawa często polega na podziale dojrzałych kęp, co można robić raz na 3 lub 4 lata jesienią albo wiosną.

Korzenie należy przecinać ostrym nożem, gdyż są bardzo mocne. Znajdujące się nad ziemią pędy skracamy. W ten sposób z jednej tawułki uzyskamy 3 albo 4 części. Nowe sadzonki od razu umieszczamy w docelowym miejscu, obficie nawadniamy i przez najbliższe tygodnie uważnie kontrolujemy, czy uprawie nie brakuje wody.

Druga metoda to rozmnażanie byliny przez odrosty korzeniowe, co powinno się odbywać wiosną. Podczas sadzenia należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich odstępów. Dla przykładu, niskie odmiany tawułki Arendsa rozmieszczamy co ok. 40 cm, a wysokie nawet co 60 cm.

Tawułka – z czym sadzić?

Tawułka będzie znakomicie współgrała z innymi roślinami ozdobnymi o zbliżonych wymaganiach. Będą to np. paprocie, wiązówki, ciemierniki czy funkie. Doskonałym pomysłem jest również aranżacja rabaty, w której pierwsze skrzypce gra tawułka Arendsa. Z wykorzystaniem jej różnych rodzajów można stworzyć barwną kompozycję o zróżnicowanej wysokości poszczególnych roślin.

To optymalne rozwiązanie zwłaszcza w problematycznych częściach ogrodu, gdzie inne kwiaty nie rosną zbyt dobrze, bo jest na przykład zbyt wilgotno czy za ciemno. Jednocześnie pielęgnacja tawułki Arendsa nie jest zbyt wymagająca, więc nie przysporzy nam problemów.

Czy uprawa jest podatna na choroby i szkodniki?

Tawułka to stosunkowo odporna roślina, ale może zostać zaatakowana np. przez mączniaka prawdziwego (można wówczas zauważyć na liściach charakterystyczny biały nalot) czy bakteryjną plamistość liści (główny objaw to brązowe plamy). Postępowanie w przypadku obu tych problemów jest podobne – usuwamy zainfekowane części rośliny i stosujemy odpowiedni oprysk.

Szkodnikami najczęściej atakującymi tawułkę są ślimaki. Już wczesną wiosną te żarłoczne mięczaki potrafią poczynić na liściach ogromne spustoszenie. Należy je na bieżąco usuwać i w razie potrzeby stosować specjalistyczne preparaty. Uprawa nie powinna być natomiast nękana przez sarny czy zające.

Tawułki czy tawuły?

Bardzo podobnie brzmiące nazwy potrafią wprowadzić w błąd, tymczasem rośliny te należą do zupełnie innych grup. Tawułki reprezentują byliny, natomiast tawuły (łac. Spiraea) – krzewy liściaste.

Większość odmian tawuł jest niska (50-200 cm wysokości), ale rozłożysta. Wśród najpopularniejszych gatunków znajdują się tawuła japońska (Spiraea japonica), tawuła śliwolistna (Spiraea prunifolia), tawuła brzozolistna (Spiraea betulifolia) czy tawuła Van Houtte’a (Spiraea vanhouttei).

Podsumowanie

Tawułka to bylina o bardzo intrygującym wyglądzie, idealna do posadzenia nad zbiornikami wodnymi. Najczęściej występujące w polskich ogrodach odmiany to tawułka Arendsa, japońska oraz chińska. W ich uprawie najważniejsze jest zapewnienie odpowiedniej wilgotności podłoża. Tawułki najłatwiej rozmnażać z odrostów korzeniowych lub przez podział.

Autor

Maria