Wrzosowisko w ogrodzie – jak założyć?

Polany porośnięte mnóstwem malowniczych wrzosów to jeden z najpiękniejszych leśnych widoków. To również nieodłączny element typowego angielskiego krajobrazu. Sadzenie wrzosów pozwala nam przenieść cząstkę tej niezwykłości do własnego ogrodu. Przeczytaj, jak stworzyć przy domu iście bajkowe wrzosowisko. Jakie gatunki i odmiany roślin mogą się na nim znaleźć? Czym je udekorować? Doradzimy też, w jaki sposób pielęgnować wrzosy i podobne do nich wrzośce.

Wrzosy ogrodowe – co warto wiedzieć?

Wrzosy to zimozielone krzewinki, które chyba najbardziej kojarzą nam się z wczesną jesienią, od nich zresztą swą nazwę wziął jeden z miesięcy. Trudno się dziwić, że stały się właściwie nieodłącznym elementem tworzonych w tym okresie kwitnących kompozycji.

Rośliny te chętnie uprawia się w donicach na balkonach i tarasach, ale doskonałym pomysłem może się okazać również stworzenie w ogrodzie wrzosowiska. Będzie fantastyczną ozdobą w czasie, gdy większość kwitnących gatunków traci już swój piękny wygląd przed nadchodzącą zimą. Jako rośliny okrywowe sprawdzą się doskonale do posadzenia na skarpie czy też w ogrodzie skalnym.

• Jak założyć pasiekę? Własny ul w ogrodzie

Kwiaty wrzosów są miododajne, mają kształt pączka lub dzwoneczka, a rośliny charakteryzuje stosunkowo długi okres kwitnienia (może trwać od sierpnia aż do późnej jesieni). Wielu osobom kojarzy się, że wrzosy mają wyłącznie fioletowe lub różowe kwiaty, ale mogą być też białe albo czerwonawe.

Dużą zaletą tych ozdobnych roślin są ponadto ich zimozielone liście. U różnych odmian przybierają one odmienne odcienie zieleni, a nawet żółci, pomarańczu czy czerwieni i często przebarwiają się po pierwszych przymrozkach.

Wrzosy czy wrzośce? Co na wrzosowisko w ogrodzie?

Wrzosy i wrzośce to bardzo podobne do siebie gatunki krzewinek. Najłatwiej rozróżnić je po terminie kwitnienia. Wrzos pospolity kwitnie jesienią, natomiast wrzośce wczesną wiosną (od drugiej połowy lutego do kwietnia). Oba rodzaje roślin osiągają ok. 30 cm wysokości, a ich uprawa wygląda podobnie.

Różnią się kształtem kwiatów – u wrzosów są one większe i mają raczej kształt kielicha, a u wrzośców są dzbanuszkowate. Wrzosy mają też liście w kształcie łusek, ustawione pod kątem do pędów, podczas gdy u wrzośców są one igiełkowate i prostopadłe. Wrzosowisko można obsadzić oboma gatunkami roślin, dzięki czemu będziemy mogli zachwycać się ich pięknem o różnych porach roku.

Wybieranie wrzosów do zakupu

Jakie warunki uprawy zapewnić wrzosom?

Wrzosy w ogrodzie w miarę możliwości powinny mieć zapewnione warunki zbliżone do tych w naturalnym środowisku. Podłoże powinno być dość ubogie w składniki odżywcze, ale o dobrej przepuszczalności i kwaśnym odczynie (wskazane pH gleby 3,5-5). Rośliny te preferują stanowiska słoneczne i dość suche, wiosną i jesienią nie powinna się tam gromadzić woda, bo korzenie mają tendencję do szybkiego gnicia.

Podlewanie wrzosów powinno być niezbyt obfite, jednak systematyczne, ponieważ ich system korzeniowy jest płytki. O nawadnianiu należy szczególnie pamiętać w czasie upałów. W trakcie pierwszego sezonu po posadzeniu wrzosy podlewamy raz albo dwa w tygodniu, w kolejnych latach można robić to rzadziej.

Nawożenie wrzosów na ogół wystarczy przeprowadzić raz na rok, na wiosnę. Wybierzmy preparat wieloskładnikowy przeznaczony do roślin kwasolubnych, najlepiej o przedłużonym działaniu. Wrzosy ogrodowe można dodatkowo wspomóc tzw. szczepionką mikoryzową. Wykorzystuje ona dość powszechne w świecie przyrody zjawisko mikoryzy, czyli symbiotyczne współżycie roślin, a właściwie ich korzeni z grzybami.

Dzięki preparatom zawierającym żywe strzępki grzybni odpowiednio dobranych gatunków wrzosy lepiej rosną i obficiej kwitną, bo łatwiej im pobierać z gleby składniki odżywcze oraz wodę. Dodatkową zaletą jest zwiększenie odporności roślin na różne choroby i zmiany odczynu podłoża.

Wrzosy w ogrodzie powinno się przycinać co roku wczesną wiosną, zanim zawiążą pąki kwiatowe. Unikajmy cięcia roślin jesienią, gdyż mogłoby to narazić je na przemarznięcie. Skracamy pędy poniżej pąków ubiegłorocznych, usuwając wszystkie uschnięte części. Pomoże to zachować zwarty, gęsty pokrój i uzyskać obfitsze kwitnienie. Należy przycinać wrzosy za pomocą nożyc ogrodowych lub sekatora.

W celu zabezpieczenia wrzosowiska przed mrozem rosnące na nim rośliny należy przykryć włókniną bądź gałęziami świerka (odporność wrzosów na niskie temperatury jest ograniczona). Unikajmy okrywania słomą i liśćmi – materiały te nie zapewniają optymalnej cyrkulacji powietrza.

Jak pielęgnować wrzośce?

Uprawa wrzośców będzie wyglądała bardzo podobnie jak pielęgnacja wrzosów, jednak ważną różnicą jest termin przycinania. Wrzośce należy ciąć, kiedy przekwitną, tzn. w kwietniu lub maju, a wrzosy w marcu lub kwietniu następnego roku po kwitnieniu.

Wrzosy przy domu

Zakładanie wrzosowiska krok po kroku

Krok 1 – wybór terenu, na którym chcemy założyć wrzosowisko

Aby wrzosowisko w ogrodzie wyglądało naprawdę efektownie, potrzebujemy na nie dość znacznej przestrzeni. Stanowisko powinno być dobrze nasłonecznione, ale osłonięte od wiatru, optymalnie od strony południowej. Należy unikać miejsc, w których łatwo gromadzi się woda opadowa, bo wrzosy mają płytki system korzeniowy.

Rośliny te wspaniale prezentują się na terenach pagórkowatych – wzniesienie pozwala uwidocznić je w całej okazałości. Najlepiej robić wrzosowiska o naturalnym kształcie, czyli raczej zaokrąglone niż geometryczne. Ich granice mogą być płynne lub wyraźnie wyznaczone, np. poprzez inne rośliny zasadzone na obrzeżach.

Krok 2 – przygotowanie gleby pod wrzosy w ogrodzie

Jeśli znaleźliśmy już miejsce, w którym chcemy założyć wrzosowisko w ogrodzie, należy zająć się odpowiednim przygotowaniem podłoża. Rośliny te muszą rosnąć na kwaśnej glebie, dlatego dobrze jest zdjąć mniej więcej piętnastocentymetrową warstwę ziemi i rozłożyć zamiast niej kwaśny torf.

Pod nim może się jeszcze znaleźć warstwa drenażu ze żwiru, która pomaga osuszać nadmiernie wilgotną glebę. Następnie rabata powinna zostać przekopana na głębokość szpadla. Zamiast samego torfu można wykorzystać gotową mieszankę do roślin wrzosowatych lub użyć ziemi próchnicznej pomieszanej z przekompostowaną korą i torfem w równych proporcjach.

Krok 3 – sadzenie wrzosów

Zwykle w sprzedaży dostępne są wrzosy uprawiane w pojemnikach. Przed umieszczeniem w glebie sadzonki warto umieścić w wodzie wraz z doniczkami na kilka minut. Możemy zasadzić je w naszym ogrodzie właściwie w dowolnym momencie sezonu, jednak zwykle robi się to wczesną jesienią, gdy rośliny zaczęły już kwitnąć.

Z drugiej strony, wrzosy posadzone wiosną mają przed sobą cały sezon wegetacyjny, a więc mnóstwo czasu na swobodne ukorzenienie się i przygotowanie do kwitnienia jesienią. Pamiętajmy jednak, by nie sadzić ich zbyt wczesną wiosną, bo młodym roślinkom mogą zagrozić przymrozki.

Najlepiej sadzić wrzosy w dużych skupiskach, ale z zachowaniem odstępów 20-30 cm pomiędzy poszczególnymi sadzonkami. Rośliny tych samych odmian warto grupować w kępy, aby uzyskać ciekawe kompozycje barwne.

Krok 4 – ściółkowanie gleby

Posadzone wrzosy powinniśmy wyściółkować korą sosnową – jej warstwa, gruba na kilka centymetrów, pomoże zapewnić roślinom glebę wilgotną w dostatecznym stopniu przez cały czas. Dodatkowo zakwasi podłoże i ograniczy rozwój chwastów.

Popularne odmiany wrzosów

Odmiany wrzosów o fioletowych kwiatach:

• ‘Cuprea‘ – ta odmiana ma fantastyczne żółtozielone liście, które zimą przybierają barwę czerwonobrązową.
• ‘Boskoop‘ – liście tych roślin są pomarańczowożółte, a zimą czerwone, dzięki czemu można wspaniale urozmaicić wrzosowisko w ogrodzie.
• ‘Heidezwerg‘ – charakterystyczny dla tej odmiany wrzosów jest płożący pokrój i niski wzrost.

Kwitnące na biało wrzosy w ogrodzie to np.:

• ‘Long White‘ – te wrzosy są wyjątkowo wysokie, dorastają nawet do pół metra.
• ‘Vivika‘ – posiadacze tych pąkowych wrzosów chwalą sobie ich wyjątkowo obfite kwitnienie; biała barwa kwiatów jest doskonale podkreślona dzięki ciemnozielonym liściom.
• ‘Sandy‘ – odmiana wrzosów o liściach w intensywnie żółtym kolorze.

Wrzosami kwitnącymi na różowo będą przykładowo:

• ‘Peter Sparkes‘ – to rozłożyste wrzosy, w ogrodzie tworzą niezwykle efektowne, bujne kępy.
• ‘Wickware Flame‘ – odmiana o żółtych liściach przybierających czerwone zabarwienie wraz z nadejściem jesieni.
• ‘Elsie Purnell‘ – te wrzosy należą do odmian o fantastycznych, pełnych kwiatach, liście są szarozielone.

Rabata z wrzosami w ogrodzie

Jakie rośliny sadzić w pobliżu wrzosowiska?

W ogrodzie wrzosy warto sadzić w pobliżu innych roślin, które preferują kwaśną glebę. Będą to na przykład:

• borówka brusznica;
• bażyna;
• żurawina;
• pieris japoński;
• wrzośce;
• magnolie;
• hortensje;
• rododendrony;
• kalmie.

Wrzosy dobrze jest komponować także z różnymi drzewami i krzewami iglastymi, takimi jak:

• sosny pospolite;
• kosodrzewina;
• świerk (także w wersji miniaturowej);
• jałowce;
• cyprysiki.

W warunkach naturalnych wrzosy często też rosną w pobliżu brzóz. Dobrym towarzystwem dla nich będą ponadto byliny (np. goździki czy astry) oraz trawy ozdobne w różnych odmianach (np. kostrzewa sina, trzcinnik, trzęślica czy śmiałek darniowy).

Dekoracje na wrzosowisko w ogrodzie

Wrzosy fantastycznie komponują się z różnymi naturalistycznymi elementami w ogrodzie, np. omszałymi głazami, efektownymi konarami, postarzanymi pniami drzew czy korą. Można też dobrać do nich dodatki, które wprowadzą nieco sielskiego lub romantycznego klimatu, takie jak dekoracyjna studnia, starodawny rower czy gliniane naczynia zamienione w donice.

Jak założyć wrzosowisko w ogrodzie?

O tym, że warto sadzić wrzosy i wrzośce w ogrodzie, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Rośliny te doskonale wyglądają w dużych skupiskach, więc jeśli mamy wystraczająco dużo miejsca, warto się pokusić o założenie całego wrzosowiska.

Wrzosy oraz wrzośce najlepiej rosną w warunkach zbliżonych do naturalnych. Ich specyficzne wymagania obejmują kwaśną glebę, słoneczne stanowisko, wspomożenie raz do roku nawozem oraz zastosowanie specjalnej szczepionki mikoryzowej.

W uprawie wrzosów i wrzośców ważna jest ochrona przed siarczystymi mrozami, gdyż większość odmian nie ma wystarczającej odporności na bardzo niskie temperatury. Oba gatunki potrzebują też regularnego podlewania, ale w niewielkich ilościach. Uprawa wrzosów różni się od pielęgnacji wrzośców terminem przycinania.

Aby urozmaicić wygląd wrzosowiska w ogrodzie, warto obsadzić je innymi gatunkami roślin, które dobrze współgrają z wrzosami i wrzoścami – zarówno pod kątem wymagań, jak i wizualnie. Dobrze dobrane dodatki pozwolą ożywić całą kompozycję i dodać jej indywidualnego wyrazu.

Autor

Maria