Zbieranie deszczówki – jak łapać i magazynować wodę deszczową?
Wykorzystanie wody do podlewania roślin i innych zabiegów ogrodniczych bywa bardzo wysokie. W obliczu zmian klimatu grozi nam kryzys hydrologiczny, jednym z działań, które mogą mu do pewnego stopnia przeciwdziałać jest zbieranie deszczówki. Zmagazynowana woda deszczowa idealnie nadaje się do podlewania roślin, a w naszym kraju suma opadów rocznych zwykle pozwala zgromadzić zapasy wystarczające na użytek przydomowego ogrodu, a nawet mniejszej plantacji roślin. Jak zbierać deszczówkę, przechowywać ją i w jaki sposób wykorzystać wodę deszczową w ogrodzie?
Spis treści
Zbieranie deszczówki – ekologia i obowiązek
Oprócz optymalizowania gospodarki wodnej i minimalizowania naszego wpływu na środowisko, obecnie zbieranie wody deszczowej jest w pewnych warunkach obowiązkowe. Nowe prawo wodne nie pozwala na odprowadzanie wody opadowej do ścieków, na ulicę czy na inną działkę. Powinna ona wsiąkać w ziemię lub być magazynowana w odpowiednich zbiornikach.
Jeżeli na naszym podwórku dużą część powierzchni stanowi kostka brukowa lub inne nieprzepuszczalne nawierzchnie, konieczne może okazać się odprowadzenie podatku z powodu zablokowania wsiąkania wody deszczowej do ziemi. W takim wypadku gromadzenie wody deszczowej może nas od tego uchronić.
Zbieranie wody deszczowej może być także konieczne w przypadku gdy ukształtowanie powierzchni ogrodu powoduje, że woda spływa na ulicę czy sąsiednią działkę. Może być to podstawa do nałożenia kary. W takim wypadku konieczne może być wybudowanie zbiorników retencyjnych. Zbieranie deszczu może uchronić również przed powstawaniem większych kałuż i podmokłych miejsc – dzięki temu w każdym miejscu działki możemy ustawić meble ogrodowe lub domek narzędziowy.
W jaki sposób zbierać deszczówkę?
Wodę opadową można gromadzić w różnego rodzaju zbiornikach, w zależności od naszych potrzeb i możliwości, można wykorzystać do tego:
- zbiorniki naziemne;
- zbiorniki podziemne;
- stawy i oczka wodne.
Zbiorniki naziemne do zbierania deszczówki
Jako zbiorniki gromadzące wody opadowe można wykorzystać niemal każdy dostępny pojemnik o odpowiedniej pojemności – tradycyjne balie, duże dzbany, żeliwne wanny – mogą być nie tylko praktycznym dodatkiem, ale też ciekawą ozdobą. Takie zbiorniki stawia się pod rynną, by zbierały wodę opadową z dachu. Wadą jest zwykle dość niska pojemność, która nie pozwala na zgromadzenie dużych zapasów.
Przy dużym zapotrzebowaniu najlepiej użyć jest specjalnych pojemników z tworzyw sztucznych lub paletopojemników. Te ostatnie są szczególnie popularne ze względu na dostępność na rynku wtórnym i standardowe wymiary. Paletopojemniki mocowane są za pomocą metalowej konstrukcji do standardowej palety transportowej, posiadają kranik spustowy w dolnej części i duży otwór wlewowy, do którego można doprowadzić rynnę. Nie są one zbyt estetyczne, ale łatwo można je ukryć mocując do konstrukcji plecionki, gałęzie czy drewniane listwy.
Paletopojemniki przeważnie mają pojemność 1000 l (1 metr sześcienny), jednak znaleźć można też modele mniejsze, na przykład o pojemności 300 l.
Zwykłe beczki to najłatwiejszy sposób na magazynowanie deszczówki
Zbiorniki podziemne do wód opadowych
Rozwiązaniem bardziej zaawansowanym są zbiorniki na deszczówkę umieszczone pod powierzchnią ziemi. Dzięki temu nie wpływają one na estetykę ogrodu czy podwórka. Pozwalają one też zbierać deszczówkę nie tylko z powierzchni dachu, ale też innych źródeł, takich jak kratki odpływowe na wjeździe do garażu czy chodnikach.
Ich montaż wymaga jednak dość dużej ilości prac ziemnych, ponieważ zbiornik nie tylko musi zostać umieszczony pod ziemią, ale należy doprowadzić do niego także źródła wody deszczowej. Ze względu na utrudniony dostęp powinno się także instalować filtry, które oczyszczą deszczówkę z frakcji stałych, takich jak ziemia czy liście. W innym wypadku konieczne będzie coroczne czyszczenie zbiornika.
Jako zbiornika podziemnego można użyć szczelnych szamb betonowych, z tworzyw sztucznych lub specjalnie do tego celu przeznaczonych zbiorników retencyjnych.
Podziemne zbiorniki na deszczówkę
Zbieranie wody deszczowej do stawów i oczek wodnych
Ostatnim typem zbiorników do zbierania wody opadowej są stawy i oczka wodne. Mają one charakter ozdobny, pozwalają na hodowlę roślin i niewielkich zwierząt wodnych i pozwalają zgromadzić duże ilości wody deszczowej. Niestety wykorzystanie tej wody jest mocno ograniczone, ze względu na jej stan.
Do zbiornika wystarczy doprowadzić pod ziemią rury drenażowe i rynny, dzięki czemu woda która spadnie na działkę będzie gromadzona w stawie.
Oczko wodne na deszczówkę
Sposoby zagospodarowania wody deszczowej
Wody opadowej można używać na wiele sposobów. Najpopularniejsze jest bez wątpienia podlewanie roślin. Deszczówka świetnie nadaje się do tego celu, nie zawiera chloru (chociaż warto zwrócić uwagę, że w okolicach większych miast może być zanieczyszczona innymi substancjami), jest naturalna i co ważne dla wielu osób – darmowa.
Innym sposobem zagospodarowania wody deszczowej jest użycie jej do celów gospodarczych. Można za jej pomocą myć narzędzia rolnicze, zmywać zabrudzenia w budynkach gospodarczych i hodowlanych, a nawet podawać zwierzętom do picia.
Wód opadowych możemy użyć także w domu, chociaż oczywiście nie do każdego celu. Ze względu na niską zawartość wapnia i magnezu, woda deszczowa jest bardzo miękka, co może powodować, że nie będzie ona odpowiednio reagować z detergentami. Dlatego wykorzystanie deszczówki do prania czy mycia (samochodu, podłóg itp.) może być problematyczne. Woda deszczowa za to bardzo dobrze nadaje się do spłukiwania toalety. Używanie miękkiej wody zaleca się także do płukania włosów, jednak pamiętajmy by deszczówkę wcześniej odfiltrować.
Jak dostarczyć wodę opadową do miejsca zapotrzebowania?
Woda zgromadzona w zbiorniku na deszczówkę może być użyteczna, pod warunkiem, że będziemy mogli jej łatwo użyć. W przypadku niewielkich ogródków z kwiatami i warzywami możemy do tego celu wykorzystać konewki i wiaderka, w których będziemy nosić wodę ze zbiornika naziemnego lub oczek wodnych. Jednak na większej działce i przy innych zastosowaniach będzie to zbyt problematyczne. W jaki sposób więc rozprowadzać deszczówkę po działce?
Jeżeli wybraliśmy zbiornik naziemny, możemy użyć pomp lub pompek. W zbiornikach otwartych, na przykład z wanny czy oczek wodnych, najlepiej sprawdzą się elektryczne pompy zanurzeniowe. Umieszcza się je wewnątrz zbiornika i montuje do nich wąż. Jeżeli wybraliśmy specjalistyczne pojemniki lub paletopojemniki, wówczas zwykle lepszym wyborem będą pompy przepływowe, montowane na kranie. Przy odrobinie umiejętności technicznych można je wykonać z pompki do pralki lub zmywarki, ale gotowe rozwiązania są dostępne w sklepach.
Jeżeli nie mamy dostępu do prądu w pobliżu zbiornika, można wykorzystać do rozprowadzania wody zasadę wieży ciśnień. W takim wypadku jednak należy umieścić zbiornik na podwyższeniu. Im wyżej nad ziemią będzie znajdował się pojemnik, tym ciśnienie wody w wężu będzie wyższe. Pamiętajmy jednak o tym, że każdy 1 l wody waży około 1 kg, dlatego pełny zbiornik będzie miał spory ciężar. W przypadku standardowego paletopojemnika, razem ze zbiornikiem, masa przekroczyć może tonę. Dlatego umieszczając pojemnik naziemny na podwyższeniu musimy zainwestować w bardzo solidną podstawę, najlepiej wykonaną z grubych stalowych rur lub profili. Już wysokość około 1 m pozwoli na dostarczenie wody do podlewania pod małym ciśnieniem. Zbiornik umieszczony wyżej zapewni jeszcze wyższe ciśnienie.
Systemy dystrybucji wody opadowej
Jeżeli zdecydujemy się na wybudowanie podziemnego zbiornika na deszczówkę, konieczne będzie zastosowanie pompy w jego wnętrzu. W inny sposób nie będzie możliwości jej wykorzystania. Wkładając dużo pracy i pieniędzy w taki rodzaj gromadzenia wody z deszczu, warto od razy połączyć je z rozwiązaniem systemowym.
Specjalne systemy dystrybucji wody deszczowej składają się z filtrów, które oczyszczają wodę trafiającą do zbiornika i odpowiednich pomp. Dzięki temu możemy doprowadzić deszczówkę do dowolnego punktu w domu czy ogrodzie. W takim przypadku wodą opadową możemy spłukiwać toaletę czy korzystać z niej w kranach w pomieszczeniach gospodarczych. To dość drogi sposób na gromadzenie deszczówki, jednak wiąże się z kompleksowym zagospodarowaniem wody deszczowej. Szczególnie poleca się tego typu systemy w gospodarstwach rolnych i hodowlanych, gdzie gromadzenie wód opadowych ma bardzo duże znaczenie ekonomiczne, a jej wygodna dystrybucja bardzo ułatwia pracę.
