Ziemianka ogrodowa – co to jest? Jak ją zbudować?

Czym jest ziemianka ogrodowa i jak ją zbudować krok po kroku? Jakie zastosowanie może mieć przydomowa ziemianka w ogrodzie? Poniżej przygotowaliśmy najważniejsze informacje. Sprawdź!

Czym jest ziemianka ogrodowa (piwniczka ogrodowa)?

Ziemianka to piwnica zagłębiona w ziemi, w której niezależnie od pory roku panuje stała temperatura wynosząca od 5 do 8° C oraz mikroklimat sprzyjający przechowywaniu produktów spożywczych. W takiej przydomowej piwniczce możemy przechowywać przez okres minimum 9 miesięcy warzywa korzeniowe takie jak marchew, pietruszka, seler czy buraki. Przez co najmniej 6 miesięcy swoją świeżość zachowają w ziemiance ziemniaki, cebula, jabłka i gruszki. Ziemianka doskonale nadaje się do przechowywania także innych warzyw i owoców, choć pozostaną one w niezmienionym stanie przez krótszy czas. To budowla, w której można przechowywać również domowe przetwory, wina i nalewki. Co więcej, przy odrobinie starań nasza piwniczka może stanowić wspaniały element dekoracyjny ogrodu, dodając mu niezwykłego uroku i tworząc w nim niemal bajkowy klimat.

Najstarsze ziemianki stanowiły po prostu głębokie wykopy, w których ściany zabezpieczano gliną i kamieniami. Najczęściej prowadził do nich przedsionek, który chronił właściwe wnętrze przed gwałtownymi zmianami temperatury, wentylację natomiast stanowił mały komin. Obecnie do budowy ziemianki wykorzystuje się standardowe materiały budowlane (jak bloczki betonowe), do jej izolacji folie hydroizolacyjne, natomiast do wentylacji rury PVC. Sprawdzają się tu również gotowe, zaizolowane przeciwwilgociowo elementy betonowe, takie jak szamba czy kręgi kanalizacyjno-deszczowe. Trzeba tu jednak nadmienić, że z użyciem gotowych elementów betonowych nie uda nam się stworzyć urokliwej piwniczki ogrodowej, choć z pewnością zbudujemy z nich podziemną budowlę o nietypowym kształcie.

• Jak zbudować wędzarnię ogrodową - poradnik DIY

Co trzeba wiedzieć na temat przepisów regulujących budowę ziemianki? Ponieważ prawo budowlane nie definiuje ziemianki jako obiektu budowlanego, zamiar budowy takiego obiektu może się spotkać z różną reakcją urzędników. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zamiar budowy wolno stojących parterowych budynków gospodarczych o powierzchni nieprzekraczającej 35 m² musi być poprzedzony zgłoszeniem w odpowiednim urzędzie. Jeśli po upływie przepisowego czasu nie otrzymamy odpowiedzi odmownej, możemy uznać, że nasze zgłoszenie zostało zaaprobowane (tak zwana milcząca zgoda). Podobne przepisy mają odniesienie do przydomowych ganków, oranżerii, garaży i altan. Należy pamiętać, że na każde 500 m² mogą przypadać co najwyżej dwa takie obiekty.

Co warto wiedzieć na temat budowy ziemianek?

Ziemianka to budowla znana od wieków i od wieków wykorzystywana do przechowywania żywności. Obecnie spotyka się ją w przydomowych ogrodach znacznie rzadziej i w większości przypadków służy miłośnikom win do przechowywania trunków. Jej budowa nie jest skomplikowana i warto rozważyć taką opcję, nawet jeśli w domu mamy piwnicę lub spiżarnię. Oczywiście będzie to również zależeć od naszych możliwości finansowych. Taka budowla może w znacznym stopniu odciążyć piwniczne półki, a przy tym jest doskonałym elementem dekoracyjnym ogrodu. Jakie wybrać miejsce na budowę ogrodowej piwniczki? Aby ziemianka spełniała swoje funkcje, musi być nie tylko w prawidłowy sposób zbudowana, ale też odpowiednio usytuowana. Najlepiej wybrać na nią zacienione miejsce, położone z dala od drzew, których korzenie mogą uszkadzać ściany. Warto zdecydować się na ścianę z drzwiami wejściowymi do piwniczki od strony północnej, w przeciwnym razie ściana frontowa będzie się nagrzewać, co wpłynie niekorzystnie na utrzymywanie optymalnej temperatury wnętrza. Dobrym rozwiązaniem będzie też zaplanowanie ziemianki w zacienionej części posesji, w miejscu suchym, bez zbierającej się wody opadowej.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat ogrodowej piwniczki?

• Ziemianka ogrodowa musi być zagłębiona w gruncie i wymaga solidnej izolacji przed wilgocią i przed zmianami temperatury.
• Podczas budowy ogrodowej piwniczki nie można zapominać o stabilnej konstrukcji i odpowiedniej wentylacji umiejscowionej po wschodniej stronie.
• Ziemiankę można nazwać swego rodzaju lodówką, która nie wymaga dostępu prądu, a więc jest niezwykle energooszczędnym, a przy tym ekologicznym rozwiązaniem.
• Piwniczka ogrodowa to nie tylko idealne miejsce na warzywa korzeniowe czy owoce. Świetnie nadaje się również do przechowywania cebulek kwiatowych, które mogą w niej przezimować aż do wiosny.

ziemianka ogrodowa przy studni

Ziemianka – jak zbudować ziemiankę ogrodową?

Chociaż budowa piwniczki ogrodowej nie jest trudna, to jednak, jak w przypadku każdego obiektu, wymaga nie tylko nakładów finansowych, ale też poświęcenia czasu i pracy. Każdy etap powstawania ogrodowej piwniczki należy omówić, dlatego od razu przechodzimy do przedstawienia kolejnych kroków budowy ziemianki w ogrodzie. Najpierw należy wyznaczyć zarys budowli, a następnie wykonać wykop, który będzie miał 2 metry głębokości. W miejscu ławy fundamentowej powinien on być o 30 cm głębszy. Wykop powinien być szerszy od ziemianki, a jego ściany zabezpieczone przed osuwaniem się gruntu poprzez deskowanie lub poprzez ukształtowanie spadku. Wierzchnią warstwę ziemi z wykopu układamy w pryzmę w pewnej odległości od budowanego obiektu. Po zakończeniu prac posłuży nam do podłoża pod rośliny, którymi obsadzimy piwniczkę.

Jak wyglądają kolejne kroki budowy ziemianki w ogrodzie?

1. Pod ławą fundamentową układamy warstwę chudego betonu o grubości 10 cm, a po jego związaniu ustawiamy deskowania ławy fundamentowej i układamy beton klasy C12/15. Po jego związaniu rozbieramy deskowanie i wypełniamy przestrzeń ograniczoną ławą fundamentową piaskiem. Zagęszczamy go i wysypujemy warstwę na równi z krawędziami betonu. Podczas napełniania deskowania betonem pozostawiamy miejsca na otwory wentylacyjne oraz końcówki prętów zbrojeniowych, które w dalszej części prac posłużą do połączenia zbrojenia ścian ze zbrojeniem stropu.
2. Teraz możemy ułożyć izolację przeciwwilgociową ścian.
3. Po około 4 tygodniach, które potrzebne są do całkowitego stwardnienia betonu (należy go w tym czasie regularnie podlewać), wykonujemy schody i układamy posadzkę.
4. Budujemy ściany ze specjalnych betonowych bloczków.
5. Ustawiamy rusztowanie podtrzymujące strop i wykonujemy jego zbrojenie, łącząc je ze zbrojeniem ścian. Wylewamy beton, a gdy już zwiąże, wykonujemy izolacje przeciwwodną i termiczną oraz paroizolację, stosując układ warstwowy. Na dachu wysypanym na koniec warstwą ziemi będziemy mogli posadzić rośliny, w tym nawet małe krzewy.
6. Po obu stronach schodów w przedsionku naszej ziemianki możemy wykonać kamienne półki na różnych poziomach, dzięki czemu wykorzystamy je do przechowywania produktów w różnej temperaturze.
7. Po związaniu betonu schody licujemy kamienną okładziną, na przykład kamieniem łamanym układanym na zaprawie cementowej.
8. Posadzki w przedsionku i w pomieszczeniu głównym najlepiej zrobić z kamiennych kostek brukowych.
9. Przed drzwiami ziemianki warto zastosować bruk kamienny ułożony na podsypce piaskowej o grubości 10 cm. W ten sposób utworzymy wgłębnik, który wymaga stworzenia odwodnienia zapobiegającego zatrzymywaniu się wody opadowej. Nad nawierzchnią wykopujemy więc studzienkę chłonną i miejsce wykopu przykrywamy żeliwną kratką ściekową.
10. Warto pamiętać o tym, że na styku konstrukcji żelbetowej i ściany ziemianki należy zostawić szczelinę dylatacyjną, która zapobiegnie powstawaniu pęknięć, jakie mogą wywołać ruchy podłoża. Zabezpieczenie takiej szczeliny stanowią dwie warstwy papy izolacyjnej.

Wejście do ziemianki i otwory wentylacyjne

Ziemianka ogrodowa powinna mieć zadaszony i zaizolowany przedsionek, do którego wykończenia można zastosować łupane kamienie. Z kamieni wykonujemy ościeże otworu drzwiowego pamiętając, by w trakcie murowania umieścić na odpowiedniej wysokości zawiasy drzwi i ewentualne zabezpieczenia zamka albo zasuwy. Budując ziemiankę ogrodową, warto zadbać także o dobrą wentylację, która zapobiegnie nadmiernemu zawilgoceniu. Otwory służące wentylacji wykonujemy po uprzednim częściowym zakopaniu ścian zewnętrznych i ustabilizowaniu gruntu. W kolejnym kroku robimy w deskowaniu ściany otworu wentylacyjnego, stosując zbrojenie i beton klasy C20/25. Po związaniu betonu kładziemy izolację, na przykład z keramzytu w workach, który układa się na krzywiźnie. Na koniec murujemy z kamienia łamanego otwory zewnętrzne, podobnie jak frontową ścianę. Wprowadzone pionowo rury wentylacyjne przykrywamy ozdobnymi daszkami.

Jakie drzwi powinna mieć ziemianka? O czym trzeba pamiętać, planując odpowiednie wejście do naszej piwniczki? Drzwi do ziemianki powinny być zabezpieczone przed pękaniem oraz przed przeciekaniem. Muszą one dobrze izolować wnętrze głównej komory od powietrza z zewnątrz, dzięki czemu uda nam się utrzymać w środku optymalną temperaturę. Ostatnią czynnością, jaką wykonamy podczas budowy ziemianki, jest przykrycie jej dachu warstwą gleby o grubości około 60 cm. Wysypujemy kolejne warstwy ziemi o grubości 20-30 cm i każdą z nich dokładnie ubijamy zagęszczarką. Na samym wierzchu usypujemy urodzajną glebę, którą przed przystąpieniem do budowy pozostawiliśmy na pryzmie. Posłuży nam ona do posadzenia roślin, choć możemy też na ziemiance założyć trawnik.

Jakie rośliny posadzić na ziemiance?

Jak już powiedzieliśmy, ziemianka stanowi niezwykle urokliwy element architektury w ogrodzie, zwłaszcza jeśli jest wykończona w sposób tradycyjny, który cieszy się dużą popularnością. Budowa ziemianki łączy się nie tylko z wykonywaniem prac budowlanych czy też z dokonywaniem odpowiednich formalności. Gotową piwniczkę warto efektownie wykończyć, a w ziemi pokrywającej powierzchnię stropu, najlepiej posadzić rośliny. Pełnią one nie tylko funkcję dekoracyjną. Zadarniając powierzchnię podłoża, utrudniają rozrost chwastów. Co więcej, przerastające ziemię korzenie przeciwdziałają wymywaniu ziemi i osuwaniu się po pochyłości ziemianki. Pędy i liście roślin posadzonych w ziemi na stropie ziemianki stanowią też dodatkową izolację. Latem chronią przed nadmiernym nagrzewaniem się gleby (a co za tym idzie, piwniczki), a zimą przed dostępem niskiej temperatury.

Ziemia znajdująca się na dachu piwniczki szybko przesycha, a latem nadmiernie się nagrzewa. Wpływa to niekorzystnie na warunki wzrostu, dlatego wybierając rośliny do obsadzenia stropu naszej ziemianki, warto szukać gatunków, które dobrze rosną na suchych i piaszczystych stanowiskach. Dodatkowy atut stanowi tu rozrastanie się za pomocą rozłogów lub kłączy, ponieważ takie rośliny będą doskonale stabilizować podłoże. Sprawdzą się tu niskie byliny ozdobne, które tworzą naturalne kobierce, a także ciepłolubne zioła, a nawet niskie krzewy. A oto kilka przykładów roślin, które świetnie będą rosły na stropie ziemianki:

• Byliny: wiesiołek missouryjski, bodziszek czerwony, głowienka wielokwiatowa, szałwia łąkowa, szałwia omszona, goździk kropkowany, goździk siny, rojniki, rozchodniki.
• Zioła: złocień maruna, lawenda wąskolistna, hyzop lekarski, lebiodka pospolita, tymianek właściwy, macierzanka.
• Krzewy: róża pomarszczona, berberysy, pięciornik krzewiasty, niskie i płożące odmiany jałowca chińskiego, bluszcz pospolity, trzemielina Fortune’a.

Autor

Maria